Ашық сабақ.Рентген.

1 слайд
1 - кезең. Ұйымдастыру 1 - кезең. Ұйымдастыру2 - кезең. «Мен нені үйрендім?» 2 - кезең. «Мен нені үйрендім?» 3 - кезең. «Кім көп біледі?» 3 - кезең. «Кім көп біледі?»4 - кезең.Сөзжұмбақ шешу 4 - кезең.Сөзжұмбақ шешу5 - кезең. «Білім шыңына өрлейік» 5 - кезең. «Білім шыңына өрлейік» 6 - кезең «Білгенімді зердеме тоқу» 6 - кезең «Білгенімді зердеме тоқу»7 - кезең. «Есеп шығару» 7 - кезең. «Есеп шығару» 8 - кезең. «Шығу парағы»   8 - кезең. «Шығу парағы»  

1 слайд

2 слайд
Өткен тақырыптарды Өткен тақырыптарды қайталауқайталау ““Мен нені үйрендім”Мен нені үйрендім”

2 слайд

3 слайд
А) “Кім көп біледі?”А) “Кім көп біледі?”

3 слайд

4 слайд
1) Сәуле арқылы тарайтын немесе жұтылатын бір үлес энергия калай аталады?

4 слайд

5 слайд
2) Өзіне түскен әртүрлі жиіліктегі сәулелердің энергиясын толық жұтып алатын дене қалай аталады?

5 слайд

6 слайд
3) Газдардағы электр тогы қалай аталады?

6 слайд

7 слайд
4) Сәулеленудің әсеріне электрондардың сұйық және қатты дене бетінен босап шығу құбылысы қалай аталады?

7 слайд

8 слайд
5) Электронның металдан босап, ұшып шығуы үшін жасайтын жұмысын қалай атаймыз?

8 слайд

9 слайд
6) Фотоэффект құбылысына арналған құрал қалай аталады? 7) Қызған денелердің сәуле шығарып, электромагниттік энергия таратуы қалай аталады?

9 слайд

10 слайд
8) Температурасы 1000 0 С-тан кем болатын дене қандай сәуле шығарады? 9) Инфрақызыл сәулені кім, қашан ашты?

10 слайд

11 слайд
Сөзжұмбақ “Рентген” 1.Заттың сыну көрсеткішінің түсетін жарықтың толқын ұзындығына тәуелділігі 2.Аспан шырақтарын электромагниттік сәуле арқылы бақылауға арналған астрономиялық құрал 3.Қай ғалым жарық дисперсиясын ашты?(1672ж) 4.Екі электродтың бірі 5.Қай ғалым 1678ж. Жарықтың толқындық теориясын ашты? 6.КОЖЗГСФ деген түстер нені береді? 7.Бұл сәуле көрінетін жарықтың қызыл бөлігі мен қысқа толқынды радиосәуленің арасындағы спектр аймағына орналасқан электромагниттік сәуле

11 слайд

12 слайд
1.Дисперсия 2.Телескоп 3.Ньютон 4.Катод 5.Гюйгенс 6.Спектр 7.Инфра-қызыл ЖАУАБЫ:

12 слайд

13 слайд
“Альфа” тобы.Рентген сәулелерінің ашылуы,қасиеттері “Бета” тобы.Рентген сәулелерінің табиғаты.Рентгендік түтікше “Гамма”тобы.Рентген сәулелерін қолдану Топтық жұмыс. «Ойлан, жұптас, бөліс» әдісі

13 слайд

14 слайд
““Білім шыңына Білім шыңына өрлейік”өрлейік” Жаңа сабақЖаңа сабақ

14 слайд

15 слайд

15 слайд

16 слайд

16 слайд

17 слайд
Рентген сәулесін ашқан Неміс ғалымы Вильгельм Конрад Рентген 1895 жылы

17 слайд

18 слайд
Вильгелм Рентген тарихына үңіліп өтетін болсақ Рентген 27.03.1845 – 10.02.1923 жылдары өмір сүрген. 1895 жылы неміс физигі Вильгельм Конрад Рентген катодтық сәулелердің көмегімен пайда болатын люминесценция құбылысын зерттеп, түрлі тәжірибелер өткізді. Әсерді көбейту үшін физик электронды сәулелі түтікшенің ішіне люминесценция тудырушы затты салып, күн сәулесі өтпейтіндей етіп зертханадағы барлық терезелерді жауып тастаған. Электронды сәулелі түтікшені қосқанда, Рентген қызық оқиғаны байқайды. Бөлменің бір бөлігінде жап-жарық сәуле пайда болады. Зейін қойып бәрін зерттей бастағанда, Рентген сәуленің барий платиноцианидпен, яғни люминесценттеуші затпен қапталған қағаздан шығып тұрғанын байқайды. Бұндайды күтпеген ғалым бірден шамды өшіруге асықты. Жарық сәуле өшті. Қайтадан қосқанда, жарық қайта пайда болды. Рентген сәулесі

18 слайд

19 слайд
Рентген сәулесі – бұл қысқа толқынды электромагнитті тербелістер. Тарау жылдамдығы жарықтың жылдамдығындай секундына 30000 шақырым. Оларды рентген түтікшесінде, вакуум қондырғысында жоғары кернеудегі электр тогын өткізу арқылы алады. Ол ұзын толқын жағынан ультракүлгін сәулемен, қысқа толқын жағынан - сәулесімен шектеседі. Ол көзге көрінбейді, оны байқау үшін флуоресценттік экран немесе фотоүлбі (фотопленка) қолданылады.

19 слайд

20 слайд
 eU = mv2/2  Ek = eU U – электродтарға түсірілген кернеу(В) v – электронның жылдамдығы (м/с) me – электрон массасы (кг) e – электрон заряды (Кл)

20 слайд

21 слайд

21 слайд

22 слайд
Қасиеті: 1. Рентген сәулелерінің өтімділік қабілеті күшті. Сәуле шоғы денеден өткенде, денеге түскендегіден интенсивтілігі азаяды. Осы қасиетін медицинада аурудың ішкі мүшелерінің жағдайын көруге, сүйектердің сынықтарын, денеде бөтен дененің пайда болуын анықтау үшін қолданылады. 2. Егер рентген түтігі мен экран аралығына қолымызды қояр болсақ, онда қол сүйегі сәулені күштірек тоқтатады да, ал бұлшық ет әлсіз тоқтатады, экранда қол қаңқасының көлеңкесі пайда болады. Сол себепті рентген сәулесінің аз энергиясы түскен жердің жарықталынуы әлсіз болады. 3. Рентген сәулелері көрінетін жарық тәрізді фотографиялық пленканы қарайтады. Сол себепті зерттелген дене көлеңкесінің суретін алуға болады. 4. Рентген сәулесінің интенсивтілігі анод жасалған заттың Z зарядына пропорционал болып келеді. Анод пен катод арасындағы кернеу қаншалықты көп болса, рентген сәулесінің қуаттылығы да соншалықты үлкен болады.

22 слайд

23 слайд
Қолданылуы: Жүктерді тексеру. Практикалық тұрғыдан алғанда медициналық рентгеноскопиядан айырмашылығы жоқ. Аэропортта, кендендік бақылау бекеттерінде және басқа да жерлерде қолданылады. Рентгендік құрылымдық анализ. Кез келген кристалдың атомдары реттелген үш өлшемді болып келеді. Рентген сәулелерін кристал арқылы жібергенде, кристалдың дифракциялық суретін алуға болады Егер кристалды түрлі бұрыштан қарайтын болсақ, оның ішкі құрылымындағы атомдарының қалай орналасқанын білуімізге болады. Рентгендік микроскопия. Рентген сәулелері жарық сәулесіне қарағанда толқын ұзындығы біршама кіші болып келеді. Сондықтан рентген сәулесінің көмегімен өте кішкене заттарды, атап айтқанда жекелеген атомдарды көруге болады. Рентгендік микроскопияға арнап рентген сәулесін сындыратын арнайы линза жасалған.

23 слайд

24 слайд
Рентгендік спектрлік анализ. Зерттеліп отырған заттың химиялық құрамын білу үшін қолданылады. Зерттеу екі бағытта жүреді: 1) рентген түтігіндегі катодтың орнына зерттеліп отырған затты орналастырады да, пайда болған рентген сәулесін зерттейді; 2) зерттеліп отырған затты рентген сәулесімен сәулелендіреді де заттың жанап өткен немесе шағылысқан сәулені зерттейді. Рентгендік астрономия. Жұлдыздар тек қана көрінетін жарықты ғана емес, барлық электомагниттік толқындарды, соның ішінде рентген сәулелерін де шағылыстырады. Рентгендік телескоптар – бұл рентгендік микроскоптың кері түрі. Арнайы рентгендік линзаларды құрастырғаннан кейін астрономдарда аспанды зерттеу жұмысы жандана түсті.

24 слайд

25 слайд
Рентген диагностикасының басты әдістері мыналар: Рентгено - ГРАФИЯ Рентгено - скопия Рентгено- томограф ия Флюоро- графия

25 слайд

26 слайд
 Рентгеноскопияда зерттеуге қажетті зат арқылы рентген сәулесін өткізіп, оның кескінін экраннан бақылайды. Рентген сәулелерінің бір бөлігі шашырап кетеді де,енді біразы денеге сіңіп қалады,ал үшінші бір бөлігі денеден өтіп,экранға жарық түсіріп,сүйектер мен ішкі органдардың көлеңкесін көзге көрсетеді.

26 слайд

27 слайд
Рентгенография – бұл әдісте зерттелінетін заттың кескінін үлбіге (пленкаға) түсіріп алып, оны ұзақ уақыт құжат ретінде пайдаланады. Бұл әдісте зерттелетін зат рентген түтігі мен үлбінің арасына қойылады Заттан өткен рентген сәулесінің интенсивтілігі сол заттың тығыздығына байланысты болады. Соған сәйкес, заттан өткен сәуле үлбіде фотохимиялық реакция туғызып, онда кескін пайда болады.

27 слайд

28 слайд

28 слайд

29 слайд
Флюорографияда – флюоресценттік экрандағы кескінді шағын өлшемді фотоүлбіге (фотопленкаға) түсіріп алу әдісін айтады.

29 слайд

30 слайд
Қазіргі кезде кең тараған рентгенодиагностиканың бір түрі . Медицинада жиі қолданылып жүрген РХ- 100 100CLK рентген томограф компьютермен жабдықталған. Сондықтан оны компьютерлік томограф дейді. Осы аппараттың көмегімен зерттелетін нұсқаның кеңістіктің үш өлшемді бағытындағы кескінін алуға болады.

30 слайд

31 слайд
Ол аппарат науқасты қозғауға болмайтын жағдайда науқастың денесі кез келген күйде болғанда рентген сәулесімен диагноз қою үшін қолданады.

31 слайд

32 слайд
Сүйектің, металдан жасалған заттың көленкелері өте айқын көрінеді.

32 слайд

33 слайд

33 слайд

34 слайд
““БілгенімдіБілгенімді зердеме тоқу”зердеме тоқу” Жаңа сабақты бекіту

34 слайд

35 слайд

35 слайд

36 слайд

36 слайд

37 слайд

37 слайд

38 слайд
1. Қандай зерттеуге қажетті зат арқылы рентген сәулесін өткізіп, оның кескінін экраннан бақылайды? А) рентгеноскопия В) рентгенография С)флюорография

38 слайд

39 слайд
2. фотопленкаға түсіріп алу әдісі қалай аталады? А) рентгенография В)флюорография С) рентгеноскопия

39 слайд

40 слайд
А) Максвелл С) Ньютон В) Рентген 3. Рентген сәулесін ашқан қай ғалым?

40 слайд

41 слайд
4. Рентген сәулесінің қолданысы қай жерде? А ) медицинада В) құрылыста С) А уыл ш аруаш ылықта

41 слайд

42 слайд
5.Рентгендік сәулелер қандай сәулелерге жатады? С) ультракүлгін В) электромагниттік А) инфрақызыл

42 слайд

43 слайд
6 . Р е н т г е н с ә у л е с і қ а н д а й с ә у л е л е р д ің а р а л ы ғ ы н д а ж а т а д ы ? А)ультракүлгін мен гамма сәулелердің В) ультракүлгін мен инфрақызыл сәулелердің С) инфрақызыл мен гамма сәулелердің

43 слайд

44 слайд
“Кім жылдам?” №1 есеп Егер фотоэлектрондардың кинетикалық энергиясы 4,5·10 -20 Дж, ал электрондардың металдан шығу жұмысы 7,6·10 -19 Дж болса, металл бетін жарықтандыратын жарық толқынының ұзындығы (һ=6,63·10 -34 Дж·с с=3·10 8 м/с) №2 есеп Фотокатодта жұтылатын фотонның энергиясы 5 эВ. Электронның катодтан шығу жұмысы 2 эВ. Фототокты тоқтата алатын жапқыш патенциялдар айырмасы (1эВ=1,6·10 -19 Дж, е=1,6·10 -19 Кл)

44 слайд

45 слайд
№3 есеп Сәуле шығаруда толқын ұзындығы 1 нм сәйкес болу үшін , рентген түтікшесіне түсетін кернеу (һ=6,63·10 -34 Дж·с, е=1,6·10 -19 Кл, с=3·10 8 м/с) №4 есеп Толқын ұзындығы 3·10 -7 м жарық затқа түседі, ол зат үшін фотоэффектінің қызыл шекарасы 4,3·10 14 Гц. Фотоэлектрондардың кинетикалық энергиясы. (һ=6,63·10 -34 Дж·с с=3·10 8 м/с)

45 слайд

46 слайд
“Ия-жоқ” Сәйкестендіру. (дұрыстығына орай сәйкес жауабын тұсына сандар арқылы көрсету) Жеке жұмыс

46 слайд

47 слайд
«Шапалақ » арқылы бағалау «Басбармақ»

47 слайд

48 слайд
Рефлексия “Шығу парағы”

48 слайд

49 слайд
Үйге тапсырма: §34. Рентгендік сәулелер.§34. Рентгендік сәулелер. 34 жаттығу.№1,2,3 есеп34 жаттығу.№1,2,3 есеп

49 слайд

50 слайд
Сау Сау болыңыздар! болыңыздар!

50 слайд