#1 слайд
Химия сабақтарында математикалық пәнаралық байланысты арттыру Ляззат Ниетпаева Мырзалиевна “№87 орта мектеп”КММ-нің химия және биология пәні мұғалімі. педагог-зерттеуші Авторлық бағдарлама

1 слайд

#2 слайд
Ниетпаева Л.М “БІЗ ХИМИЯ ПӘНІН ҚАЛАЙ ОҚЫТЫП ЖАТЫРМЫЗ? ” Химия сабақтарында математикалық пәнаралық байланысты арттыру — оқушылардың білім сапасын жақсартудың маңызды құралы. Бұл әдіс тек теориялық білімді тереңдетіп қана қоймай, оқушылардың шығармашылық және практикалық дағдыларын дамытуға да ықпал етеді. Мұғалімдердің бірлескен жұмысы және интеграцияланған сабақтар арқылы білім беру тиімділігін арттыруға болады. Білім беру жүйесінде пәнаралық байланыстың маңызы күннен- күнге артып келеді. Әсіресе, химия мен математика арасындағы байланыс оқушылардың білімін тереңдетіп, олардың логикалық ойлау қабілетін дамытуда ерекше рөл атқарады. Бұл баяндамада химия сабақтарында математикалық пәнаралық байланысты арттырудың жолдары мен тиімді әдістері қарастырылады

2 слайд

#3 слайд
Химия сабақтарында математикалық пәнаралық байланысты арттыру НиетпаеваЛ.М Химия пәні көптеген сандық есептеулерге негізделген ғылымдардың бірі болып табылады. Зат мөлшерін, концентрацияны, реакция жылдамдығын немесе тепе-теңдік тұрақтысын есептеу үшін математикалық білім қажет. Осы есептерді шешу барысында: Пропорциялар мен проценттік есептеулер; Теңдеулер жүйесін шешу; Логарифмдік және экспоненциалдық функцияларды қолдану; Графиктерді салу және талдау сияқты математикалық тәсілдер пайдаланылады. Мысалдар: Реакциядағы зат мөлшерін есептеу: Мысалы, реакциясында 2 моль сутегімен қанша хлор қажет екенін есептеу үшін пропорция құрылады: Ерітінді концентрациясын анықтау: Егер 100 мл суда 5 г NaCl ерітілсе, ерітіндінің массалық үлесін есептеу формуласы: Газ заңдарын қолдану: Бойль-Мариотт заңына сәйкес, тұрақты температурада газ көлемі мен қысымының арасындағы байланыс: Мысалы, бастапқы қысымы 100 кПа және көлемі 2 л болса, көлемі 1 л-ге қысқарғанда қысым қандай болады?

3 слайд

#4 слайд
Пәнаралық байланысты жүзеге асыру жолдары: 1 Тәжірибелік есептерді енгізу: Оқушыларға нақты өмірден алынған мысалдарды, мысалы, өндіріс процестерін немесе қоршаған орта мәселелерін қарастыратын есептерді ұсыну. Мысал: Қышқылдардың бейтараптану реакциясында қажетті сілті мөлшерін анықтау 2 STEM жобаларын қолдану: STEM білім беру әдістемесі химия, математика, физика және информатика пәндерін біріктіру арқылы кешенді білім береді. Мысалы, оқушыларға химиялық реакция жылдамдығын зерттеу үшін математикалық модель құру тапсырмасы берілуі мүмкін. 3 Интеграцияланған сабақтар ұйымдастыру: Химия және математика мұғалімдері бірлесіп, ортақ тақырыптар бойынша сабақтар өткізеді. Мысалы, газ заңдарын оқытқанда, оқушыларға қысым, көлем және температура арасындағы математикалық байланыстарды түсіндіру. 2 Графиктер мен деректерді талдау: Химиялық тәжірибелер нәтижесінде алынған мәліметтерді графикке түсіріп, олардың арасындағы тәуелділікті математикалық тұрғыда талдау. Мысал: Реакция жылдамдығының температураға тәуелділігі бойынша график құру.

4 слайд

#5 слайд
Пәнаралық байланыс оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырудың тиімді құралы болып табылады. Математикалық әдістерді қолдану арқылы оқушылар химияның өмірдегі нақты мәселелерді шешуге көмектесетінін түсінеді. Сонымен қатар, бұл олардың аналитикалық және сыни ойлау қабілеттерін дамытады. Пәнаралық байланыстар қоршаған әлемдегі болып жатқан құбылыстар мен процестердің өзара байланысын бейнелей отырып, олардың материалдық білігін аша түседі, сөйтіп оқытудың ғылыми деңгейін көтереді. Бұл оқушыларды алғырлыққа баулиды, олардың жүйелі түрде ойлау қабілетін дамытады әрі әртүрлі пәндерден алған білімдерін жалпылап, оны қолдана білу біліктілігін қалыптастыруға мүмкіндік береді. Мұндай интеллектуалдық қабілеттері болмаса, адам еңбекке шығармашылықпен қарай алмайды, әртүрлі пәндік саладан алған білімді синтездеуді қажет ететін қазіргі құбылмалы өмірдің күрделі мәселелерін шеше алмайды.Мен химия сабақтарында математикалық пәнаралық байланысты арттыруға негізделген “STEM “ әдістемесі бойынша берген сабағымның сілтемесі Ютуб ссылка сабақ https://youtu.be/iFEJWcbZ0bs?si=W4s7Ji9gwrMZwUQ2 https://www.facebook.com/100015022598756/videos/1314840965872108/ Тәжірибе алаңы Химия сабақтарында математикалық пәнаралық байланысты арттыру

5 слайд

#6 слайд
Өз тәжірибемде: 24.10.2023 жылы 11 «А» сыныбына ашық сабақ өттім . Сабақтың тақырыбы:Альдегидоспирт ретіндегі глюкозаның химиялық қасиеттері.Крахмалға сапалық реакция» •Оқу мақсаты: 11.5.1.15 глюкозаның функционалдық топтарын тәжірибе жүзінде анықтау; 11.5.1.16 глюкозаның спирттік, сүт қышқылды,май қышқылды ашу. реакцияларының теңдеулерін құрастыру; 11.5.1.17 крахмалға сапалық реакция жүргізу; •Оқу мақсатына сұйене отырып сабақ мақсатын,бағалау критерийлерін құрдым . Сабақ 4 С моделіне негізделіп жоспарланды. •Жаңа   заман   –   жаңа   сұраныс   –   жаңа технологиялар. Оқушылардың алған білімдерін практикалық жағдайларда тиімді және әлеуметтік бейімделу үрдісінде сәтті пайдалануға мүмкіндік беретін негізгі құзыреттіліктер жүйесін меңгерту – сабақта математикалық пәнаралық байланысты арттыру,олардың функционалдық сауаттылығын дамыту үшін келесі әдіс–тәсілдерді таңдадым :

6 слайд

#7 слайд
Өз тәжірибемде: .Практикалық кезеңде STEM әдісін қолдандым,себебі оқушыларда төмендегідей дағдыларының дамуына ықпал етеді:   -кез келген проблеманы шешу;   -іс - әрекетке шығармашылықпен қарау;   -сыни тұрғыда талдау;   -тәуелсіз ойлау;   -ұжымда бірлесіп жұмыс жасау;   -жаңа идеяларға бастама беру;   -сандық сауаттылық. /математикалық пәнаралық байланыс/ S 1.Берілген мәтінді түсініп оқыды Т 2. Берілген мәтінді қолдана отырып тәжірибе жасап ,кестені толтырды.Қолда бар заттарды пайдаланып крахмалға сапалық реакция жүргізді. E3. Глюкозаның альдегид тобы ретінде қатысатын реакцияларды жазып,моделін құрастырды М. 4. Есептер шығарды осы тақырыпта STEM әдісін қолдану оқушылардың сыни ойлауын және топта жұмыс істеу дағдыларының дамығанын көрсетті. 2023жылы «Химия сабақтарында математикалық пәнаралық байланыстарды арттыру» (7-11 сыныптар): авторлық бағдарламамды шығардым

7 слайд

#8 слайд

8 слайд

#9 слайд
Қорытынды: •Химия сабақтарын пәнаралық кіріктіру аясында ұйымдастыру маңыздылығы- білім беру үдерісі мұғалімге сабақты басқаруға, білім алушыларға әлем бірлігін сезінуге мүмкіншілік береді. Зерттеу жұмысының нәтижесінде пәнаралық байланысты орнатудың даму принциптері анықталды. Химияны математика пәнімен байланыстыруда білім берудің барлық түрлерін қолдана алу оқу- тәрбие үдерісінің тиімділігін арттырады. Пәнаралық байланысты орнату арқылы пайдаланылатын интербелсенді әдістер оқу үдерісіне қатысатын әрбір білім алушының креативті ойлауына, функционалдық сауаттылығына, белсенділігіне негізделеді.

9 слайд