1 слайд
Азотты
тыңайтқыштар
өндірісі
2 слайд
Ты ңайтқыштардың
жіктелуі
Шығу тегі бойынша:
* Табиғи (қи, қарашірік)
* Жасанды
Шығу тегі бойынша:
* Минералды
* Органикалық
* Бактериалды
Агрохимиялық маңызы бойынша:
* Тікелей (құрамында өсімдікке қажетті азот, фосфор,калий және
т.б. Маңызды элементтері бар)
* Жанама (жанама тыңайтқыштарды топыраққа оның физикалық,
химиялық және биологиялық қасиеттерін жақсарту мақсатында
қосады. Көбіне доломит, гипс, ізбестас қолданылады)
3 слайд
Құрамы бойынша яғни қоректік элементтер түрлері бойынша:
* Азотты
* Фосфорлы
* Калийлі
* Магнийлі
Қоректік элементтер санына байланысты:
Қарапайым немесе біркомпонентті (суперфосфат, аммиакты
селитра)
Комплексті (аммофос, калий селитрасы, нитрофоска)
4 слайд
Азотты тыңайтқытарды азот немесе
күкірт қышқылынан, аммиактан, көміртек
диоксидінен, кальций гидроксидінен және т.б.
заттардан синтездеп алады. Барлық азот
тыңайтқыштары суда жақсы ериді және
өсімдікке жақсы сіңеді.
Азотты тыңайтқыштар аммиакты,
нитратты, амииакты-селитралы және амидты
болып бөлінеді.
Өнеркәсіпті келесі азотты тыңайтқыштар
өндіріледі: аммиакты селитра, карбамид
(мочевина), аммионий сульфаты, натрий
нитраты.
5 слайд
Аммиак селитрасын өндіру технологиясы
Аммиак селитрасы (аммоний нитраты) NHA N03 - ақ түсті крис-
талдық зат. Мунда азот кұрамы теориялық жағынан 35%
құрайды. Таза аммиак селитрасы жарылысы жөнінен біршама
қауіптілікке ие, өте ылғал тартқыш келеді жэне тұтасып қатып
қалады. Сондықтан аммиак селитрасының технологиялық
процестері оның сапасын жақсарту жағынан арнайы бірнеше
қосымша операцияларға ие.
Аммиак селитрасы суда өте жақсы ериді. Ол 10-15°С
температурада 220-400 моль суда 1 моль кристалдық NHA NO 6,4
ккал жылуды жұтады.
Аммиак селитрасын өндірудің негізгі әдісі азот қышқылын
аммиак- пен бейтараптандыру реакциясы:
NH3 + ШЮг = NHa N03 + 35,46 кДж. (12.1 р)
Азот қышкылын 45-58 % концентрациясында сұйық күйінде
жэне аммиакты газдық күйде стехиометриялық қатынаста
қосады.
6 слайд
Аммиак селитрасының концентрациясын көтеру үшін көп
сатылы буландыру әдісі қолданылады жэне бүл жаңа бу
шығынын төмендетуге қол жеткізеді. Қазіргі өндірісте аммиак
селитрасының екі сатылы буландыру процесі жүргізіледі.
Аммиак селитрасы тыңайтқыш ретінде түйіршіктер түрде
шығарьлады. Түйіршіктеу (грануляция) түйіршіктегіш
мүнараларда жүргізіледі. Бүл мұнаралардың биіктігі 25 м-ге
дейін жетеді, диаметрі 16 м шамасында болады. Мұндай
мұнаралар кірпіштен немесе бетоннан соғылған болады.
Қоймалжың зат мұнараның жоғаргы жағынан 161- 162°С
температурада келіп түседі жэне ол тесіктері бар айналушы
корзинаның көмегімен мұнара ішіне шашыратылады. Мұнара
ішіне төменгі жағынан суық ауа жіберіледі. Қоймалжың
тамшылары суық ауамен кездесіп суыйды жэне қатады.
Түйіршіктердің температурасы 60-90°С дейін төмендейді.
Түйіршіктер аумағы - 1-3 мм. 1 кг өнімді суытуға кететін ауа
мөлшері (шығыны) 8-10 м3 шамасында. Бір мұнараның тәуліктік
өнімділігі аммиак селитрасы бойынша 600 т жетеді.
7 слайд
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз