Дүние жүзі халқының діни құрамы

1 слайд
Алмута шәһириниң № 156 УББ оттура мәктиви Пән: георафия Синип: 7 “Н” Бөлүм: Ижтимаий география Бөлүмчә: Аһали географияси Мавзу: Дуния йүзи аһалисиниң диний тәркиви Тәйярлиған география пәни муәллими: Зайтова Рабиям Аюпжановна

1 слайд

2 слайд
Көңүл кәйпиятиңлар.........?

2 слайд

3 слайд
Сурәт билән иш  1 йәни 2 сүрәттин немә көриватисиләр?  Икки сүрәтниң өз ара бағлиниши барму?  Сүрәткә қарап бүгүнки дәрисниң мәзмунини ениқлаңлар. С А Б А Қ Т А Қ Ы Р Ы Б Ы

3 слайд

4 слайд
Дуния йүзи аһалисиниң диний тәркиви Дәрисниң мәхсити: •Дин чүшәнчисини билиш. •Динларниң асасий түрлири. •Дуния жүзи хәлқиниң диний тәркиви билән тарилиш аймақлирини ениқлаш, таралған аймақлирини хәритидин көрситиш. •Һазирқи замандики динниң рөли.

4 слайд

5 слайд
Дин дегеинимиз немә? Дин - латинчидин- итаәт, муқаддас вә сиғиниш) - мәдәнийәт, дуния қараш,дунияни сезинишшәкиллириниң бири болуп, худаниң яки худаларниң можутлиғиға, илаһийлиққа ишинишкә, әхлақ нормилириниң алийлаштурулушиға асасланған.

5 слайд

6 слайд
ДИН Миллий (йәрлик) Иудаизм Индуизм Конфуцийлік Даосизм Синтоизм Дуниявий Христиан Ислам Буддизм Уруқлуқ- қәбиләвий Анимизм Тотемизм Фетишизм Шаманизм және т.б.

6 слайд

7 слайд
Бәлгүлүк – бир динни давәт қилидиған (уағыздайтын) адәмләр рухани аләмгә ишиниду йәни өмүр билән өлүм һәққидә ойлирима мувапиқ келиду. Дуния йүзидә көплигән динлар бар. Һәр қайсисиниң сақлаш керәк өзлүк урпи-адәтлири, салт – дәстүрлири, шәртлири бар.

7 слайд

8 слайд
Сәргитиш пәйти. Синип билән иш. Берилгән диний мәркәзләр түрлирини мувапиқлаштуруңлар 1 сурет. 2 сурет. 3 сурет. Ислам Християн Будда

8 слайд

9 слайд
Дуниявий динлар ХРИСТИАН БУДДИЗМ ИСЛАМ

9 слайд

10 слайд
 Ислам - әң яш дуниявий дин. У асасий икки еқимға сүннә вә шийә болуп бөлүнгән. Алəмдики мусулманларниң көпчилиги(84%) сүниләрдин (суннитлар) ибарат. Шийиләр (шиитлар) Иран, Ирақ, Әзәрбайҗан,Бахрейн охшаш әлләрдә нурғун. Дунияниң 35 елидә мусулманлар аһалиниң көпчилигини тәшкил қилиду. 28 әлдә болса ислам дөләт дини болуп һесаплиниду. (тарқалған әллири Албания, Македония, Босния,Герцеговина, Россия, Азия, Шималий Африка әллири). Ислам дини

10 слайд

11 слайд
Христианлик - әң көп тарқалган дуниявий дин. Христианлиқниң мундақ тармақлири бар: католицизм (Жанубий Европа, Шималий ва Латин Америкиси, Азия(Филиппин) әллири); протестантизм (Fəрбий ва Шималий Европа, Шималий Америкаөллири, Австралия); православие (ШәрқийЕвропа: Россия, Беларусь, Болгария, Сербия, Украина). Христиан дини

11 слайд

12 слайд
Европида христианлиқ əң кəң тарқалған дин болуп һесаплиниду; җүмлидин католицизм Европиниң җәнубий қисмида көпирәк,ғ əрбий вә шәрқий бөләклиридә қисмән таралған; протестантизм шималий, мәркизий ва ғ əрбий бөлигидә; провосла-вие җәнубий шәриқ қисмида таралған. Азиядә ислам дини ең көп тарқалған диндур. Диндарлар сани бойичә Индонезия əң чоң мусулман елидин ибарәт. Африкида, хусусан униң шималий қисмида ислам һөкүмранлиқ қилиду. Жәнубий Африка Жумһурийити-дә (ЖАЖ)протестантлиқ, Эфиопиядә христианлиқ бесимирақ. Австралиядә диндарлар арисида протес-тантлар вә католиклар нурғун; аборигенлар – ипти-даий динларниң вәкиллири. Дуниядики барлик католикларниң йеримидин көпирәги вә протестант-ларниң хелә көп қисми Америкида яшайду.

12 слайд

13 слайд
Буддизм - Һиндстанда пәйда болған әң кона дуниявий дин.Буддичиларниң умумий санини ениқлаш тәс, чунки буддизм дуниясиниң көплигән әллиридә динға тәәллуқлук ройхәтләрдә һесапқа елинмайду. Буддизм

13 слайд

14 слайд
Миллий динлар, адәттә, бир əлдила тарқалған. Мәсилән, синтоизм - японларниң, конфуцийлик — хитайларниң дини. Индуизмға сәйяримизниң бир млрд-тин көп турғунлири (һәр алтинчи адәм дегидәк) сиғиниду. Бу динға ишәнгүчиләр Һиндстан, Пакстан, Бангладеш, Непал, Шри-Ланкида нурғун. Конфуцийлиқ - Хитайниң бир дини. Униң асасий қайдиси этика, әхлақ вә дөләтни башқуруш мәсилилири Даосизм - Хитайниң башқа бир дини. Даосизмға ишәнгүчиләрниң асасий мәхсити — узақ яшаш. Миллий динлар

14 слайд

15 слайд
Қедимий адәмләрниң бәзи топи өзлириниң әждадини һайванлар билән бағлиқ дәп ойлиди. Шуңлашқа уруғини, уруқлуқ топлирини шундақ һайванларниң нами билән атиди. Шу сәвәптин бизгә һайванниң, қушниң, белиқниң нами билән аталған уруқлар билән уруқлуқ қовумлар мәлум. Ундак hайванларни өлтүрмиди, уларға һөрмәт билән қариди, həтта уларниң бәзилиригә сиғинди. Мана мошундақ һайванларға сиғиниш тотемизм дейилду. Бәзи кедимий адәмләр җансиз н əрсиләргиму чокунди.Мәсилән, ташқа, дәрәққә, отқа вә башқа нәрсиләргә сиғинди.Уларни муқаддәс дәп саниди. Буниңдин кейинирәк бутқа чокунуш, балбал ташларни ясаш пәйда болса керәк. Бу диний чүшәнчә фетешизм дәп атилиду. Адәмләр сиғиниш вә җодигәрлик арқилиқ тәсир қилишқа болиду дәп ойлиди. Шундақ қилип, сехирлик күч а pқилиқ өзлиригә лазимлиқ шараит яриталаймиз дәп чүшәнди.Мәсилән, ов овлаш алдида йәргә сизилған һайванниң тәсвирини чөгүләп уссул ойнап, нәйҙә санчиди. Бу овлаш вақтида йолумиз болсун дегәнни билдүрәтти. Мана шуниңдин бери дәм селиш,окутуш дегән чүшәнчиләр можут. Бундақ диний уқум магия дәп һесаплиниду. Кедимий адәмләр poh билән җан тоғрилик чүшәнчиларни қелиплаштурди. Роһ билән җан адәм өлгәндин кейинму яшавериду деп ойлиди. Мундақ диний уқум анимизм дәп атилиду.Анимизмниң кәң тарқалган тури - әрваларға сиғиниш. Уруқлуқ-қәбиләвий динлар

15 слайд

16 слайд
Дуниявий динларниң тарқилиши

16 слайд

17 слайд
Дуниявий динлар хәритиси Христиан Ислам Индуизм Буддизм Иудаизм Қытайлық дін Басқа діндер Хәритә билән иш

17 слайд

18 слайд
7 синип китавидики мәтинни пайдилинип дуния йүзи динлириниң тирәк сизмисини давамлаштуруңлар Тапшурма Дуния йүзи динлири

18 слайд

19 слайд
Критерийлер Дискрипторлар Бағалау шкаласы Т/Ж Дүниежүзі халқының діни құрамы мен таралу аймақтарын анықтауда Д.ж. Діндерінің құрамы бойынша топтастыра алады; Әлемдік діндерді біледі; Бағалау критерийлері

19 слайд

20 слайд
Бекіту. Жеке жұмыс. СТО әдістемесі бойынша төмендегі кестенің соңғы бағанын толтырыңыздар Не білемінНе білгім келеді Не білдім   

20 слайд

21 слайд
Дүние жүзі негізгі мынадай діндерге .......................................................................... .... бөлінеді. Әлемдік діндерді өздеріне тән ерекшеліктеріне қарай былайша................................................ сипаттай аламын. Қорытынды

21 слайд

22 слайд
Рефлексия

22 слайд

23 слайд
Көріскенше Сабаққа қатысқандарыңызға рахмет! Күндеріңіз сәтті өтсін! жақсы болсын!

23 слайд

24 слайд
Қолданылған әдебиеттер 1. 7 сынып. Материктер мен мұхиттар. География оқулығы. Автор: Бейсенова А., Абилмажинова С., Каймулдинова К., 2012 жыл. 2. https://ru.wikipedia.org/wiki/Католицизм 3. https://ru.wikipedia.org/wiki/Христианство 4. https://ru.wikipedia.org/wiki/Буддизм 5. http://coramdeo.ru/Rol_religii_v_sovremennom_obshestve.html

24 слайд