Дүниежүзілік мұхиттың географиялық жағдайы

1 слайд
ІІІ-бөлім.Физикалық география Гидросфера Сабақтың тақырыбы:Дүниежүзілік мұхиттың географиялық жағдайы

1 слайд

2 слайд
Гидросфера Сабақтың мақсаты: а) Дүниежүзілік мұхиттың құрамын, географиялық жағдайын сипаттау ә) Мұхит және оның құрамдас бөліктерін жоспар бойынша сипаттау

2 слайд

3 слайд
Дүниежүзілік мұхит Дүниежүзілік мұхиттар-бірнеше бөліктерге бөлінсе де, біртұтас Жердің су қабығын құрайды.Бірыңғай дүниежүзілік мұхит бөліктерге, яғни мұхиттарға бөлінеді.Олардың ең үлкені-Тынық мұхит( 178,6 млен км).Бастапқыда ол Жердегі жалғыз мұхит болатын.Бұрын да ол Ұлы мұхит деп аталды.География ғылымында «дүниежүзілік мұхит» терминін ең алғашқылардың бірі болып Ю.М.Шокальский (1856-1940жж)енгізді.

3 слайд

4 слайд
Дүниежүзілік мұхит Тынық мұхит ауданы жағынан ғана емес,сонымен қатар тереңдігі бойынша да бірінші орынды алады: орташа тереңдігі-3976 м,ал ең терең жері -11022м-ді құрайды.(Мариан шұңғымасы).Тынық мұхиттың түбіндегі жер бедері өте күрделі-көтеріңкі жерлер және терең науалардан тұрады.

4 слайд

5 слайд
Дүниежүзілік мұхит Атлант мұхиты (91,7 млн км)-меридиан бағытымен созыла орналасқан және сыртқы пішіні Sәріпке ұқсас келеді. Мұхит жағалары оны батыс және шығыс бөліктерге бөлген Орта Атлант жоталарына параллель орналасқан.Бұл жота мұхит түбінен 3500-4000м биікке дейін көтерілген,оның ені -550-900 км.Атлант мұхитының максимальды тереңдңгі-8742м(Пуэрто- Рико шұңғымасы).Атлант мұхитында тек 4 терең шұңғыма белгілі,олардың үшеуі-батыста орналасқан.Атлант мұхиты арқылы маңызды теңіз жолдары өтеді.

5 слайд

6 слайд
Дүниежүзілік мұхит Үнді мұхиты (76,2 млн км²) Оңтүстік жарты шардың ең үлкен бөлігін алып жатыр.Бұл ең жылы мұхит.Орталық Үнді жотасы(тереңдігі 4000-5000 м) мұхитты екі бөлікке бөледі. Мұхиттың батыс бөлігінде жоталар мен үстірттер,ал шығыс бөлігінде жазықтар тараған.Бұл мұхитқа әртүрлі жанартаулы бедерлер мен екі терең шұңғыма Ява (7729м) және Батыс- Австралия (5000-6500м)тән.

6 слайд

7 слайд
Дүниежүзілік мұхит Солтүстік Мұзды мұхит (14,8млн км²) –мұхиттар арасындағы ең кіші және аумағы толығымен полярлы ендіктерде орналасқан жалғыз мұхит.Оны Ломоносов жотасы кесіп өтсе,Менделеев жотасымен параллель орналасқан.Жоталар мұхитты бірнеше қазаншұңқырларға бөледі:Нансен,Макаров және Бофорт. Максималды тереңдігі-5527м.Мұхиттың бір ерекшелігі- материктік таяз-сулы жағалауларының жолақты бояуы (800 км-ге жетеді).Жағалаудағы құрлық бедеріндегі пішіндер соңғы кездері су басқан жер екендігін айғақтайды.

7 слайд

8 слайд
Мұхиттардағы теңіздер мен шығанақтар.Теңіздер-азды-көпті оқшауланған мұхиттың бір бөліктері.Температурасы,судың тұздылығы, теңізде тіршілік ететін ағзалар,судың көтерілуі және қайтуы бойынша бірі-бірінен ерекшеленеді.Кейбір теңіздер құрлыққа терең сұғына енеді,мысалы, Қара теңіз, Жерорта теңізі.Бұндай теңіздерді ішкі теңіздер деп атайды. Ал материктің шеткі жақтарында орналасқан теңіздер шеткі теңіздер деп аталады.Бұндай теңіздерге Баренц,Кар, Лаптевтер,Охот,Шығыс Қытай теңіздері және т.б жатады.Кез келген жағдайда теңіздер мұхиттың бір бөлігі саналады. Дүниежүзілік мұхит және оның бөліктері

8 слайд

9 слайд
Дүниежүзілік мұхит және оның бөліктері Құрлыққа терең сұғына орналасқан,бірақ температурасы, суының тұздылығы,тіршілік қоры жағынан қатты ерекшеленбейтін теңіздер бар.Оларды шығанақ деп атайды. Олардың кейбіреулері ауданы жағынан теңіздермен шамалас келеді.Мысалы,Мексика,Бенгел,Гудзон шығанақтары.Оларды зерттемей тұрған кезден-ақ,шығанақ деп атап келеді.

9 слайд

10 слайд
Дүниежүзілік мұхит және оның бөліктері Екі жағынан да құрлықтың жағалары қысып тұрған су айдынының бір бөлігін бұғаз деп атайды.Олар құрлықтың кейбір аудандарын,мысалы,екі материкті, аралдарды немесе арал мен материкті бөліп тұрады.Бірақ бұғаздар мұхиттарды,мұхиттар мен теңіздерді,олардың бөлек аудандарын бір-бірімен жалғастырады. Дүниежүзіндегі ең ірі ,әрі терең бұғаз Дрейк ,ең ұзын бұғаз Мозамбик .

10 слайд