#1 слайд
Эпилепсия ОҚЫТУШЫ: ШЫНТАЕВА Н.Д. «Семей» Медициналық Колледжі» мекемесі

1 слайд

#2 слайд
Эпилепсия түсінігі этиология, патогене Эпилепсия – бұл мидың нейрондарының гиперсинхронды электрлік белсенділігімен сипатталатын созылмалы неврологиялық ауру. Ол қайталанатын ұстамалармен көрінеді, бұл ұстамалар сананың жоғалуымен, қозғалыс бұзылыстарымен, сезімталдық өзгерістерімен және вегетативті реакциялармен бірге жүруі мүмкін.

2 слайд

#3 слайд
Классификация Ұстама түріне байланысты: Генерализденген, фокальды Этиологиясына байланысты: идиопатиялық, симптоматикалық

3 слайд

#4 слайд
Этиология Эпилепсияның этиологиясы көпқырлы және бірнеше факторлардың әсерінен болуы мүмкін. Ол екі негізгі топқа бөлінеді: 1. Идиопатиялық эпилепсия: • Генетикалық бейімділікке байланысты дамиды. • Мидың құрылымдық зақымдануы жоқ. • Нейрондардың иондық каналдарының мутациялары жиі кездеседі.

4 слайд

#5 слайд
2.Секундарлық (симптоматикалық) эпилепсия: Ми құрылымының зақымдануына байланысты дамиды. Себептері: Жарақаттық: Бас сүйек-ми жарақаттары. Инфекциялық: Энцефалит, менингит, нейроцистицеркоз. Токсикалық: Улану, алкогольдік немесе есірткілік заттардың әсері. Ишемиялық: Инсульт немесе гипоксия. Ісіктер немесе мальформациялар. Перинатальдық зақымданулар: Туылу кезінде жарақаттар немесе гипоксия.

5 слайд

#6 слайд
Эпилепсия кезіндегі аура – бұл эпилепсиялық ұстаманың алдындағы субъективті сезімдер немесе белгілер. Аура эпилепсияның фокальды түрлерінде жиі кездеседі және ми қыртысының белгілі бір аймағынан патологиялық электрлік белсенділіктің басталғанын көрсетеді.Аураның сипаттамасы • Аура – бұл науқастың өзі ғана сезетін симптомдар, ол ұстама алдындағы ескерту сигналы ретінде әрекет етеді.• Ұзақтығы әдетте бірнеше секундтан бір минутқа дейін болады.

6 слайд

#7 слайд
Аураның түрлері Аура эпилепсия ошағының орналасқан аймағына байланысты әртүрлі болады: 1. Сезімдік (сенсорлық)• Дененің белгілі бір бөлігінде ұю, шаншу, немесе температураның өзгеруін сезіну.• Құлақта шу, қоңырау, немесе басқа есту елестері.• Дәм немесе иіс сезу елестері (жиі жағымсыз). 2. Қозғалыстық (моторлық)• Бұлшықеттердің еріксіз қысқаруы, әсіресе бет немесе қол аймағында. • Автоматизмдер: бір қимылды қайталау (мысалы, ерін жаласу). 3. Эмоциялық (психикалық) • Қорқыныш, алаңдаушылық, немесе шатастыру сезімі.• Дежавю (көрініс бұрын болғандай әсер ету). 4. Көру (визуалды)• Жарықтың жыпылықтауы, пішіндер немесе түстер. • Қарашықтардың уақытша қозғалысы. 5. Вегетативті• Жүрек соғысының жиілеуі, тыныс алудың қиындауы.• Терлеу, дене температурасының өзгеруі.

7 слайд

#8 слайд

8 слайд

#9 слайд
Фокальды (жергілікті) ұстамалар Ми қыртысының белгілі бір аймағындағы патологиялық белсенділіктен туындайды. Қарапайым фокальды ұстама: Сананың бұзылуы болмайды. •Белгілер: Қозғалыс (локомоторлық) бұзылыстары (мысалы, дененің белгілі бір бөлігіндегі діріл). Сенсорлық белгілер (парестезиялар, көру/есту елестері). Автономиялық өзгерістер (жүрек қағуы, тершеңдік). Күрделі фокальды ұстама: Сананың бұзылуы болады. Баяу қозғалыстар, көз қарашығының фиксациясы, автоматизмдер (мысалы, ерін қозғалысы, қолымен заттарды сипалау).

9 слайд

#10 слайд
Генерализацияланған ұстамалар Ми қыртысының екі жартышарынан бірдей патологиялық белсенділіктен туындайды. Тоникалық-клоникалық ұстамалар (үлкен ұстама): •Тоникалық фаза: Бұлшықеттер қатайып, дене толық қозғалыссыз қалады (құлау қаупі). •Клоникалық фаза: Бұлшықеттердің ырғақты тартылуы. •Жиі тіл тістеу, еріксіз зәр шығару. Абсанстар (кіші ұстамалар): Бірнеше секундқа сананың қысқа мерзімді «өшіп қалуы». Балаларда жиі кездеседі (науқас қозғалыссыз тұрып қалады немесе көзі бір нүктеге қарап тұрады). Миоклоникалық ұстамалар: Бұлшықеттердің жылдам, ырғақты тартылуы (қол, иық немесе аяқта). Атониялық ұстамалар: Бұлшықет тонусының кенет төмендеуі, құлап қалу. Сана бұзылмайды.

10 слайд

#11 слайд

11 слайд

#12 слайд

12 слайд

#13 слайд
Эпилепсиядағы психиатриялық бұзылыстардың негізгі түрлері 1. Көңіл-күйдің бұзылулары • Депрессия: эпилепсиямен ауыратын науқастардың 20-55%-ында кездеседі. •Белгілері: көңіл- күйдің төмендеуі, шаршағыштық, өзін-өзі бағалаудың төмендігі. •Себептері: мидағы құрылымдық өзгерістер, нейротрансмиттер деңгейінің бұзылуы (серотонин). •Биполярлық бұзылыс: көңіл-күйдің кенет өзгеруі (эуфориядан депрессияға ауысу). 2. Мазасыздық бұзылыстары •Генерализденген мазасыздық: үнемі алаңдау, үрей. •Паникалық шабуылдар: ұстама алдында немесе кейін пайда болуы мүмкін. 3. Психоздар

13 слайд

#14 слайд
Эпилепсиялық психоздардың түрлері 1. Интериктальды психоз (ұстамалар арасындағы психоз) • Ұстамалар арасында пайда болады, ұстамалардың ұзақ ремиссия кезеңдерінде дамуы мүмкін.• Симптомдары:• Галлюцинациялар (көбінесе есту).• Параноидтық ойлар, шындықтан алшақтау. 2. Постиктальды психоз (ұстамадан кейінгі психоз)• Ұстамадан бірнеше сағат немесе күн өткеннен кейін дамиды. • Симптомдары:• Психомоторлық қозу, галлюцинациялар. • Сананың бұзылуы. • Ұзақтығы: бірнеше күннен 1-2 аптаға дейін. 3. Иктальды психоз (ұстама кезінде психоз)• Эпилептикалық ұстама барысында пайда болады. • Сирек кездеседі, сана сақталған кезде параноидтық немесе галлюцинаторлық симптомдармен сипатталады.4. Созылмалы эпилепсиялық психоз• Ұзаққа созылатын және ұстамалардан тәуелсіз болуы мүмкін.• Симптомдары:• Шизофрения тәрізді синдромдар (бред, тұрақты галлюцинациялар). • Тұлғалық өзгерістер (эмоционалдық суықтық, қызығушылықтың жоғалуы).

14 слайд

#15 слайд
Жас ерекшеліктері бойынша: Балаларда абсанстар жиі кездеседі. Ересектерде фокальды ұстамалар жиі байқалады. Триггер факторлары:Ұйқының жеткіліксіздігі, жарықтық стимулдар (жыпылықтаған жарық), алкоголь немесе дәрілік заттардың тоқтатылуы, қатты стресс, шаршау.

15 слайд

#16 слайд
Диагностика •Электроэнцефалография (ЭЭГ) ұстамалардың түрін анықтауға көмектеседі. МРТ, КТ

16 слайд

#17 слайд
ЕМІ •Дәрі-дәрмектердің ең кең тараған түрлері: •Антиконвульсанттар: Карбамазепин, Вальпроат (депакин), Ламотриджин, Леветирацетам •Хирургиялық емдеу: •Хирургия эпилепсия ұстамалары дәрі-дәрмектермен реттелмейтін науқастарда қолданылуы мүмкін. •Эпилепсияның хирургиялық емі — бұл мидың эпилепсиялы фокустарын алып тастау •Диеталық емдеу: •Кейбір жағдайларда, әсіресе балаларда, кето диетасы ұсынылуы мүмкін, ол майлы тағамдарды көбейтіп, көмірсуларды азайту арқылы ми жұмысын реттеуге көмектеседі.

17 слайд