Ерболат Әбікенұлы Пәтер іздеп жүр едік 1 курс

1 слайд
Ерболат Әбікенұлы ”Пәтер іздеп жүр едік” Дайындаған:Сафи Өтебаев атындағы Жылыой мұнай және газ технологиялық колледжі қазақ тілі мен әдебиеті пәні оқытушысы Косымбаева Торгын Орынбасаровна

1 слайд

2 слайд
Ерболат Әбікенұлының студент кезінде жазған «Пәтер іздеп жүр едік» әңгімесі – шағын да болса, әдебиет қауымын елең еткізген шығарманың бірі. Мұнда еліміздегі, әсіресе, жастардың басындағы әлеуметтік мәселелердің маңыздысы – баспана мәселесі сөз болады. Табанынан тозып, пәтер іздеу машақатын шынайы сипаттайды, Алматы қаласындағы пәтер іздеушілердің ұзақ жыл орны болған «жетім бұрыш» туралы да келтіреді: «Алматыны алты айналып, жетім бұрышты жеті айналғанда өкшем опырылып түсті. Енді маймақ жүріске бастым, аяғым ауырды деп келіншегім отыра кетті».

2 слайд

3 слайд
Жағдайды көзімізге дәл елестету үшін диалогпен береді, құлағымызға пәтер үшін жанталасқан жандардың дауыстары келеді: «Құмырсқаның илеуінше қайнаған жетім бұрыштан бізге лайық пәтер табылмады. Табылмады емес, табылды-ау, әкесінің құнын сұрайды, тіпті делдал саған қарайтын емес, сөйлесу үшін де кезекке тұрады екенсің.

3 слайд

4 слайд
Автор осы шығармасының жазылу тарихы туралы былай дейді: «Студент кезімде барахолкадағы бір достарымның жалдамалы пәтеріне бардым. Іші – ит байласа, тұрғысыз. Ішке еніп, тақтайдан құрастырып жасаған, төсексымаққа отыра бергенімде қожайын әйел кіріп, менің келгеніме бола реніш білдірді. Аналар жүз теңге беріп еді, жайына кетті. Дәл сол кез ойыма әлгі әңгіменің сюжеті келді.

4 слайд

5 слайд
Екі-үш күннен соң, өзім тұратын Қазақ ұлттық университетінің жатақханасындағы 17-бөлмемде тыныштықты пайдаланып, екі сағатта қағазға түсірдім. Екі жігіттің орнын жас жұбайларға алмастырдым да, бірінші жақпен баяндадым. Елдер «Өз басыңнан өткен бе?» – деп сұрай берген соң, кейінгілерді үшінші жақпен жазуға тырыстым» дейді.

5 слайд

6 слайд
Осындай баспана деп атауға ауыз бармайтын «пәтер сымақта» жас отбасы неше түрлі ит қорлықты көреді, кейіпкер жігіт қайнағасының алдында масқара болады. «Ел ауылдан туысым келетін болды деп қуанса, мен бұл күндері туысым келетін болды деп қорқатын болдым. Әуел десеңіз, дәл мынандай кезде әкем мен шешемнің келуін де қаламайтын едім. Бұл – менің жалғыз қорқынышым. Қайнағам келсе – қайттім, ойбай, ұят болды-ау! Қайсы төсекке жатқызам деп сары уайымға салындым. Телефонмен сөйлескенде «әдірісін айтқан соң, өзім тауып барамын» деген еді. Бір күні кеште ойламаған жерден жаңбырлатып жетіп келмесі бар ма, лашығымызды көріп, шошып кетті. Есіктен төрге дейін көзі шарасынан шыға жаздап, үрейлене көз жүгіртті».

6 слайд

7 слайд
Жазушы жас жұбайлардың әлеуметтік мәселені шеше алмай, шаңырақтары күйреп жататын себептерінің бірі баспана қиындығы екенін де аңғартады. «Мен қолмен ұстап, көзбен көруге болмайтын, өмірімде тап болмаған тылсым бір бақытсыздық күй кешудемін. Қайнағам тұнжырап, келіншегім жылап отыр, оған жаным ашыды. Ай мен күндей жарқыраған сұлу келіншек, ешкімнің қолы жетпеген, менің ғана қолым жеткен сұлу келіншек, үріп ауызға салардай аппақ сұлу келіншек көз алдымда жылап отыр. Мен оны жылату үшін алып па едім?! Оның көз жасы менің жүрегіме, жүрегімнің ішіндегі өзекке тамшылап жатқандай» деп жазады.

7 слайд

8 слайд
Осы жайтқа байланысты Әбікенұлының шығармашылығын зерттеп жүрген Әсия Бағдәулетқызы осы мәселенің ауруы тым тереңде жатқанын айтады: «Пәтер іздеп жүр едік…» бір қарағанда, көп қазақтың басындағы жағдай ғой. Таңғалатын, таңсық ештеңесі жоқ. Бірақ Ерболаттың жазуында сіз тұрмысының қиюы қашқан қазақты ғана көрмейсіз. Сіз сол тұрпайы тұрмыстың азаматтың азамат басын қалай итше тепкілеп, қорлайтынын көресіз» деп пікір айтады.

8 слайд

9 слайд
Шығарма көлемі шағын болғанымен, айтатын ойы салмақты, күрделі: оқырман сезіміне дәл тиер сөздерді, сөйлемдерді қолданады. Жазушының тілі – әдебиетке Хемингуэй енгізген «телеграфтық стиль»: айтайын деген ойын қысқа да нұсқа, нақты, шебер жеткізеді.

9 слайд