жоба

1 слайд

2 слайд

3 слайд
Аннотация. Қазақтың атақты ойшылы Мәшһүр-Жүсіп Көпеевтің діни көзқарасын ашу үшін, алдымен оның алған діни білімі мен діни еңбектерін, оның көтерген діни тақырыптағы мәселелерін дәстүрлі тарихи уақыт ағымы мен сол заман тұрғысында пайымдау қажет. Сондай-ақ,әулиелік қабілет пен қасиет дарыған тұлғаның кейінгі ұрпаққа қалдырған рухани мол мұрасын бүгінгі күннің кәдесіне жарату үшін, оның өмір сүрген дәуіріндегі діни жаңартушылық қозғалыс пен қазіргі замандағы діни ахуалды өзара салыстыра отырып, Мәшһүр-Жүсіп көзқарастарының өзектілігі мен әлеуетін, маңыздылығы мен қажеттілігін айқындау керек.

4 слайд
Аннотация Біз ғылыми жұмысымызда ақынның қазақ поэзиясындағы жарық жұлдыз екенін, қазақтың күпі киген өлеңін шекпен жауып мың түлеген ақын екенін дәлелдеуді мақсат еттім құндылығын жас өскелең ұрпаққа паш ету- басты міндетіміз болса, сол міндетті шешуге өз үлесімді қосу біздің де парызым. Сондықтан біз ғылыми жұмысымда ақын поэзиясын жан- жақты білуге тырыстым. Ақын өлеңдеріндегі афоризмдерді табуға тырыстым. Арнайы жоспар бойынша белгілі ғалымдардың еңбектеріне сүйене отырып, ғылыми жобамды жаздым. 10-сынып оқушысы Ақжолов Даниярбет «Мәшһүр Жүсіп Көпеевтың философиясына байланысты ізденістер» атты тақырыбына ғылыми-зерттеу жұмысын жасады. Зерттеу жұмысының барысында ақынның қазақ поэзиясындағы жарық жұлдыз екенін, қазақтың күпі киген өлеңін шекпен жауып мың түлеген ақын екенін дәлелдеуді мақсат етіп, құндылығын жас өскелең ұрпаққа паш ету- басты міндетіміз болса, сол міндетті шешуге өз үлесімді қосу менің де парызым деп тұжырым шығардым.

5 слайд
Ғылыми жұмысымның басты мақсаты – ақын жырларына жан- жақты талдау жасау. А қын жырларына жан- жақты талдау жасау . Ұлттық екі ғасыр аралығындағы қазақ сөз өнерінің көрнекті тұлғаларының бірі - Мәшһүр Жүсіп ұлттық идеяға құрылған таза ағартушылық жолын дәріптеу. Философиялық көзқарастарына шолу жасау.

6 слайд

7 слайд

8 слайд
Жоспар : 1. Кіріспе 1.1 М.Ж. Көпеевтің философиялық көзқарастары 2. Негізгі бөлім • 2.1 Мәшһүр Жүсіп Көпеевтің шығармашылығындағы діни-адамгершілік және еңбек тәрбиесі.   2.2 Мәшһүр Жүсіп Көпеевтің педагогикалық ойларының өзегі – адамның рухани – адамгершілік тәрбиесі • Қорытынды

9 слайд
• Философияның дамуы өткен ұрпақтардың тәжірибиесіне бас бұруымен, қазіргі кезеңдегі жағдайда алдыңғы ұрпақтардың жинаған құнды педагогикалық тәжірибиесін мен философиялық тұжырымдамалар жиынынан бiртiндеп ғылымға айналғаны белгiлi. Қазақстан ғалымдары халыққа білім берудің дамуы мәселелерін зерттеу бойынша білім берудегі ұлттық құндылықтардың аксиологиялық приоритет ретіндегі маңызы бар.

10 слайд
• Ойшылдың дүниетанымы мен философиясының негізгі қайнары ислам философиясы жене шығармашылыгының қайнар нәpi Құран-кәрім, хадис, шариат. Оның діни философиясында Алла, Hәnci, инсани-қамил, ақиқат, фана, о дүние, жұмақ, тозақ, күнә, пенде, nepіште, ғашықтық, махаббат, әулие, шариат, сопылық т.б. ұғымдар негізгі өзекті құрайды. Мәшһүрдің діни- философиялық көзқарастарының түпкі тамыры — Алла тағала, оның расулы Мухамед (c.ғ.c.).

11 слайд

12 слайд
2.1 Мәшһүр Жүсіп Көпеевтің шығармашылығындағы діни-адамгершілік және еңбек тәрбиесі.   Бұл еңбекте Мәшһүр Жүсіп Көпеевтың өз қолымен жазған еңбектері мен түсініктемелері баяндалады. Онда көбінесе дін Исламды қарапайым қазақ өмірімен суреттеп түсіндіреді. Мысалы: Аллаға иман, періштелерге, пайғамбарларға, кітаптарға сену дегенді түсіндіреді. Ислам дінінің артықшылығы мен ерекшелігі, оның қалыптасуы мен дамуы, қоғамдағы орны. Құранның келуінің маңызы. Ислам дінінің қағида-шарттары, мұсылмандық міндеттер, тәрбиелік маңызы бар әдеп ережелерін түсіндіріп, оның адамзатқа қажеттілігі мен пайдалары баяндалады. Сонымен қатар адамзатты ойландыратын діни түйін сөздерді көп айтқан. Мысалы: Ғибрат ал атқан таңмен батқан күннен, Шықпассың адам болсаң айтқан жөннен. Басыңа қайғы келсе қапа болма, Тарылып, назаланып шықпа діннен.

13 слайд
«Ақыреттің eгіні», «Құдайым жексенбі күн жер жаратты», «Жер мен Көк» қиссасы және т. б. діни нанымдық мағынадағы деректер бар. Екі діни балладасы – «Шайқы Ысқақ» пен «Надан би» белгілі. «Исламның бес парызы біреуі – иман, Таппайды бұл бесеуін дүние жиған. Ықтият, шын ниетпен жұмыс қылып, Ерлерді айт Құдай үшін жанын қиған», – деп жырлаған Мәшһүр Жүсіптің діни көзқарасы қазақ халқының арғы ата-бабасынан бері ұстанып келе жатқан ислам аясын-да қалыптасқаны даусыз. Әрине, бұл тұста қазақтар арасында ханафилік мәзһабтағы суннилік ислам арнасындағы сопылық бағдардың үлкен орын алғанын ескеру керек.

14 слайд
• Мәшһүр – Жүсіп бабамыз туралы бір – екі ауыз сөзімді қоғамдық ойдың аспанынан құйырықты жұлдыздай жарқ еткен, қуатты дарын иесі Смағұл Садуақосовтың Омбы қаласында 1919 жылы шығып «Туродовая Сибирь» жұрналында басылған «Қазақ әдебиеті» мақаласынан бастағым келіп тұр.  Онда былай делінген: «Ж. Көпеев ең алғаш ақындарын өзін, өз руын ғана мақтайтын белгілі әдет дағдысынан бас тартып, халықтың қайғы – мұңын айтып, қасіретін жырлайтын өлеңдер жазды. Оның өлеңдері тұңғыш рет жазба түрде жарық көріп, қазақ әдебиетінің тарихында халықшылдық пен атайтын жаңа бір ағымның арнасын ашып берді». 

15 слайд
Бұл тұрғыдан алғанда, Мәшһүр Жүсіптің діни көзқарастары бүгінгі қазақстандық қоғамда қалыптасқан діни ахуал үшін де өзектілігімен көзге түседі. Қазақстан Республикасында қазіргі таңдағы діни жағдай, сарапшылардың пікірінше тұрақты деп сипатталғанымен, әлемдікгеосаясаттағы діни фактордың күшеюі, қазақстандық қоғамның дінге қатысты жаһандық үрдістерге ашық болуы діни пиғылдағы экстремизм, терроризм және жалған діндер мәселесін алға тартады.

16 слайд
Ұстаз Мәшһүр Жүсіп бала тәрбиесіне үлкен көңіл бөледі. «Сүтпен берген мінез сол бағытымен кетеді», – деген сөз бар. Баланың табиғаты үйінде ішпек- жемекте болады. Осыларды әдетпен өлшеумен жас күнінен қалып алдырса, өскенде көп пайдасы болады. Алты-жеті жасқа жеткен соң молдаға оқытуға берсе керек. Ол молданың өзі әдеп көрген, ғұламалардан, ишандардан, бұрынғы өткен жақсылардан баһза алған һәм ұстазынан рұхсат алған, сыналып өткерілген молда болсын! Жарамайды – бір ноғайға еріп хатшы болған, бір сартқа еріп қосшы болған, шала хат таныған, бұзылған, жаман жерлерде оқыған, өзі бұзылған адам баланы бұзып жібереді.

17 слайд
Ол ел арасынан: “ Қамбар батыр ”, “ Ер Тарғын ”, “ Ер Көкше ”, “Ер Са йын”, “Нәрік ұлы Шора батыр”, т.б. тәрізді батырлар жырында, “Қозы Көрпеш-Баян сұлу”, “Алтынбас-Күмісаяқ” т.т. лиро-эпос тық жырларды да, сондай-ақ “Киік”, “Боз торғай”, “Дін үйренетұғын” тәрізді басқа шығармаларды да жинаған. “Қозы Көрпеш- Баян сұлу”, “Ер Тарғын” жырларын Мәшһүр Жүсіп 1866 жылы 8 жасында-ақ Қамар хазіреттің қолжаз басынан көшіріп алғанын бі леміз. Ал “Алтынбас-Күмісаяқ”– 200 жол дан тұ рады дей отырып, бұл жыр үлгі лерін жи наған В.Радлов екендігін Мәшһүр Жүсіп көрсетіп кеткендігінің де куәсі бол дық.

18 слайд
• Мәшһүр Жүсіп еңбектерінде дін Исламның ақиқаттығы, құндылығы, қадір-қасиеті, адамзат өміріндегі пайдалары уағыздалған. Ол кісіні ақын жазушы, тарихшы деп шектеуге болмайды. Ол ұлы дін ғалымы болған. «Құран тәжуиті», «Құран тафсирлері», «Иман қағидалары», «Калам ілімі», «Сира ән- Набауиа», «Шариғат үкімдері», «Хадис шарифтер», «Үлкен ғұламалардың Мәснауилері, Мәктубаттары», «Шығыс шаирлар», «Нәбилер тарихы», «Діндер тарихы», «Сахабалар, әулиелер тарихы» тәрізді т.б. ілім саласын жақсы білген. Еңбегінің күллісі – біздің дініміз, тіліміз, тарихымыз, әдет- ғұрпымыз, салт-дәстүріміз. Қазіргідей аласапырын заманда қалай өмір сүру керек екені айтылады. Сол себептен көпшілік қауымды Мәшһүр Жүсіп еңбектерін оқып танысуға шақырамыз.

19 слайд
• Мәшһүр – Жүсіптің қолжазбаларын жинау, зерттеу ісі жүйелі бағыт алып дер кезінде құрылған С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті ұжымы, Мәшһүртану ғылыми – практикалық орталығының ғылыми қызметкерлерінің күшімен жүзеге асырылып жатқаны бізді қуантады. Ғалымдар даярлап шығарған 15 шақты монография, оқу құралдары, әдістемелік құралдар мәшһүртанудағы нақты нәтижелі оң істер деп бағаланады.

20 слайд
• Бұл турасында профессор Б.Кенжебаев: “Мәшһүр шығармаларының көпшілігінде заман жайын айтады, қазақтың теріс мінездерін, қазақ арасындағы ескіліктің қалдығын, би- болыстарды, патша үкіметінің чиновниктерін сынайды”, – десе, ғалым жіті байқап, дұрыс бағалаған деп білеміз.

21 слайд
Бұл дүниеде болдыңыз сіз дана адам. Риза ұрпақ атыңызбен мешіт салған. Сізге қарап бізден ертең адам өсер Сіздей болмас бірақ ұқсас егер. Өсер ұрпақ халқын сыйлар,діннін сыйлар Бұл фәниден тек жақсыны ғана алар Мінсіз болмайды бірақ тағы бұл дүние Бола алмайды сіз сияқты әрбір пенде. Біздің уақыт талай сүрей құп дүние Таяқ жолдан жас болса да әрбір пенде. Адамдықтың біз не екенін ұмытып, Жануардай жүреміз біз бұл фәниде. Жас ұрпақты бұл пәледен сақтар жол бар. Осы жолды сіздей адам ағартар Сіздей ғұлама адам жазған еңбектерін Танытар жастар күннен –күнге арттар болса.

22 слайд