"Жүзден-жүйрік, мыңнан-тұлпар" сайысы
"Жүзден-жүйрік, мыңнан-тұлпар" сайысы

#1 слайд
«Жүзден- жүйрік, мыңнан- тұлпар»
сайысы
1 слайд
«Жүзден- жүйрік, мыңнан- тұлпар» сайысы
#2 слайд
І кезең
«Сөз тапқанға қолқа жоқ»
2 слайд
І кезең «Сөз тапқанға қолқа жоқ»
#3 слайд
Мына өлең жолдарын қай би айтқан?
Құрамалы, қорғанды үйің болады,
Айнымалы, төкпелі биің болады.
Халыққа бір тиын пайдасы жоқ
Ай сайын бас қосқан жиын болады.
Ішіне шынтақ айналмайтын
Ежірей деген ұлың болады.
Ақыл айтсаң ауырып қалатын
Бедірей деген қызың болады.
Алдыңнан кес-кестеп өтетін
Кекірей деген келінің болады.
Ішкенің сары су болады,
Берсең итің ішпейді,
Бірақ адам оған құмар болады.
3 слайд
Мына өлең жолдарын қай би айтқан? Құрамалы, қорғанды үйің болады, Айнымалы, төкпелі биің болады. Халыққа бір тиын пайдасы жоқ Ай сайын бас қосқан жиын болады. Ішіне шынтақ айналмайтын Ежірей деген ұлың болады. Ақыл айтсаң ауырып қалатын Бедірей деген қызың болады. Алдыңнан кес-кестеп өтетін Кекірей деген келінің болады. Ішкенің сары су болады, Берсең итің ішпейді, Бірақ адам оған құмар болады.
#4 слайд
Мөңке би «Мөңке бидің
болашақты болжауы»
4 слайд
Мөңке би «Мөңке бидің болашақты болжауы»
#5 слайд
Мына өлең жолдары кімдікі? Өлең атауы
қандай?
Тоғызыншы тілек тілеңіз:
Төреңіз тақтан таймасқа,
Тоқсандағы қарт бабаң
Топқа жаяу бармасқа.
Оныншы тілек тілеңіз:
Он ай сені көтерген,
Омыртқасы үзілген,
Аязды күнде айналған,
Бұлтты күнде толғанған,
Тар құрсағын кеңейткен,
Тас емшегін жібіткен,
Анаң бір аңырап қалмасқа.
5 слайд
Мына өлең жолдары кімдікі? Өлең атауы қандай? Тоғызыншы тілек тілеңіз: Төреңіз тақтан таймасқа, Тоқсандағы қарт бабаң Топқа жаяу бармасқа. Оныншы тілек тілеңіз: Он ай сені көтерген, Омыртқасы үзілген, Аязды күнде айналған, Бұлтты күнде толғанған, Тар құрсағын кеңейткен, Тас емшегін жібіткен, Анаң бір аңырап қалмасқа.
#6 слайд
6 слайд
#7 слайд
Қазыбек би «Кім жақын?» деген
сұраққа қалай жауап берген екен:
7 слайд
Қазыбек би «Кім жақын?» деген сұраққа қалай жауап берген екен:
#8 слайд
Тату болса, ағайын жақын,
Ақылшы болса, апайың жақын.
Бауырмал болса, інің жақын,
Алдыңа тартқан адал асын –
Қимас жақын қарындасың.
Сыбайлас болса, нағашың жақын,
Адал болса, досың жақын.
Жан серігің жас кезіңнен
Бәрінен де әйелің жақын
8 слайд
Тату болса, ағайын жақын, Ақылшы болса, апайың жақын. Бауырмал болса, інің жақын, Алдыңа тартқан адал асын – Қимас жақын қарындасың. Сыбайлас болса, нағашың жақын, Адал болса, досың жақын. Жан серігің жас кезіңнен Бәрінен де әйелің жақын
#9 слайд
Қазыбек би «Не қымбат?» деген
сұраққа қалай жауап берген екен:
9 слайд
Қазыбек би «Не қымбат?» деген сұраққа қалай жауап берген екен:
#10 слайд
Алтын ұяң – Отан қымбат,
Құт-берекең – атаң қымбат.
Аймалайтын анаң қымбат,
Асқар тауың – әкең қымбат.
Мейірімді апаң қымбат,
Туып-өскен елің қымбат.
Ұят пенен ар қымбат,
Өзің сүйген жар қымбат
10 слайд
Алтын ұяң – Отан қымбат, Құт-берекең – атаң қымбат. Аймалайтын анаң қымбат, Асқар тауың – әкең қымбат. Мейірімді апаң қымбат, Туып-өскен елің қымбат. Ұят пенен ар қымбат, Өзің сүйген жар қымбат
#11 слайд
Қазыбек би «Не қиын?» деген
сұраққа қалай жауап берген екен:
11 слайд
Қазыбек би «Не қиын?» деген сұраққа қалай жауап берген екен:
#12 слайд
12 слайд
#13 слайд
Бала би Сырымға бірнеше сұрақ қояды,
Сырым қалай жауап береді?
– Сөз анасы не,
Су анасы не,
Жол анасы не? –
–Өтiрiк пен шынның арасы қанша жер,
неше шақырым болар?
13 слайд
Бала би Сырымға бірнеше сұрақ қояды, Сырым қалай жауап береді? – Сөз анасы не, Су анасы не, Жол анасы не? – –Өтiрiк пен шынның арасы қанша жер, неше шақырым болар?
#14 слайд
– Сөз анасы – құлақ,
Су анасы – бұлақ,
Жол анасы – тұяқ, – деп жауап бередi Cырым.
–Өтiрiк пен шынның арасы қанша жер, неше
шақырым болар? – дейдi Балаби.
– Өтiрiк пен шынның арасы төрт елі
14 слайд
– Сөз анасы – құлақ, Су анасы – бұлақ, Жол анасы – тұяқ, – деп жауап бередi Cырым. –Өтiрiк пен шынның арасы қанша жер, неше шақырым болар? – дейдi Балаби. – Өтiрiк пен шынның арасы төрт елі
#15 слайд
Қай шығармадан алынған, кімнің туындысы?
— Ай, Ормамбет! Мен әлі тірімін, өлгем жоқ, бұдан
бұрын неше сәлем айтсам да келген жоқсын, ер кетер,
жер жетер, Ормамбет! Ешкімге опа қылмас дүние боқ!
Ей, Ормамбет, сен бізден кіші боласың, біз барып
қайттық, сен ілгері барасың, біз енді көп жүрмеспіз,
көмілерміз, сен жас едің көңілдегіңді аларсың! —дейді.
Әйтеке де Төленің сөзін қостап:
— Бай болсаң халқыңа пайдаң тисін, батыр болсаң
дұшпанға найзаң тисін. Бай болып пайдаң тимесе, батыр
болып найзаң тимесе жұрттан ала бөтен үйің күйсін
деген, бізге кейінгілер осыны айта ма деп ойлаймын,—
дейді
15 слайд
Қай шығармадан алынған, кімнің туындысы? — Ай, Ормамбет! Мен әлі тірімін, өлгем жоқ, бұдан бұрын неше сәлем айтсам да келген жоқсын, ер кетер, жер жетер, Ормамбет! Ешкімге опа қылмас дүние боқ! Ей, Ормамбет, сен бізден кіші боласың, біз барып қайттық, сен ілгері барасың, біз енді көп жүрмеспіз, көмілерміз, сен жас едің көңілдегіңді аларсың! —дейді. Әйтеке де Төленің сөзін қостап: — Бай болсаң халқыңа пайдаң тисін, батыр болсаң дұшпанға найзаң тисін. Бай болып пайдаң тимесе, батыр болып найзаң тимесе жұрттан ала бөтен үйің күйсін деген, бізге кейінгілер осыны айта ма деп ойлаймын,— дейді
#16 слайд
Әйтеке би «Қасқакөл дауы»
16 слайд
Әйтеке би «Қасқакөл дауы»
#17 слайд
Қай шығармадан алынған, кімнің туындысы?
“Әй, қыздар, тоқтаңыздар,
аттарыңыздың басын тартыңыздар.
Жоғарыдан бір қатар аттылар келе
жатыр, алдынан кесе-көлденең өтпейік,
арасында ер бастаған батыр бар шығар,
сол ерге ақыл айтқан ақсақалы бар
шығар, батасын алып, алғысына
бөленейік. Атты кісілер алдымыздан
кесіп өтсін. Сонан соң жүрсек те
ауылымызға жетерміз.
17 слайд
Қай шығармадан алынған, кімнің туындысы? “Әй, қыздар, тоқтаңыздар, аттарыңыздың басын тартыңыздар. Жоғарыдан бір қатар аттылар келе жатыр, алдынан кесе-көлденең өтпейік, арасында ер бастаған батыр бар шығар, сол ерге ақыл айтқан ақсақалы бар шығар, батасын алып, алғысына бөленейік. Атты кісілер алдымыздан кесіп өтсін. Сонан соң жүрсек те ауылымызға жетерміз.
#18 слайд
Төле би « Ердің бақыты әйел»
18 слайд
Төле би « Ердің бақыты әйел»
#19 слайд
Үзінді қай шығармадан алынған?
Ей, сөз сөйлейін анықтатып,
Көңілің ауырмасын, қабақ қатып,
Көкшетау, Қызылжарда талай Арғын,
Күн көрген жанын жалдап, жатақ жатып,
Найманнан қай жерің бай мақтағанмен,
Тентіреп нан жемейміз шілік сатып.
Бармаған соң жайымды білмейді деп,
Құр босқа мақтанасың тәңірі атып
19 слайд
Үзінді қай шығармадан алынған? Ей, сөз сөйлейін анықтатып, Көңілің ауырмасын, қабақ қатып, Көкшетау, Қызылжарда талай Арғын, Күн көрген жанын жалдап, жатақ жатып, Найманнан қай жерің бай мақтағанмен, Тентіреп нан жемейміз шілік сатып. Бармаған соң жайымды білмейді деп, Құр босқа мақтанасың тәңірі атып
#20 слайд
Біржан мен Сара айтысы
20 слайд
Біржан мен Сара айтысы
#21 слайд
Мына өлең жолдарын қай би айтқан?
Тұлпардан тұлпар туады,
Сұңқардан сұңқар туады,
Асылдан асыл туады,
Жалқаудан масыл туады,
Масылдан малықпас туады
21 слайд
Мына өлең жолдарын қай би айтқан? Тұлпардан тұлпар туады, Сұңқардан сұңқар туады, Асылдан асыл туады, Жалқаудан масыл туады, Масылдан малықпас туады
#22 слайд
Майқы би «Тұлпардан тұлпар туады…»
22 слайд
Майқы би «Тұлпардан тұлпар туады…»
#23 слайд
ІІ кезең «Қысқа да нұсқа»
23 слайд
ІІ кезең «Қысқа да нұсқа»
#24 слайд
І топ
Түн мен күн немен аяқталады?
24 слайд
І топ Түн мен күн немен аяқталады?
#25 слайд
Н әрпімен
25 слайд
Н әрпімен
#26 слайд
Сүйектен, еттен өтетін не?
26 слайд
Сүйектен, еттен өтетін не?
#27 слайд
Сөз, таяқ
27 слайд
Сөз, таяқ
#28 слайд
Кімнің екі сөйлегені өлгені?
28 слайд
Кімнің екі сөйлегені өлгені?
#29 слайд
Ер жігіттің
29 слайд
Ер жігіттің
#30 слайд
Жалғыз ағаш не болмайды?
30 слайд
Жалғыз ағаш не болмайды?
#31 слайд
Орман
31 слайд
Орман
#32 слайд
Шашты өргенде не пайда
болады?
32 слайд
Шашты өргенде не пайда болады?
#33 слайд
Бұрым
33 слайд
Бұрым
#34 слайд
Кімнің үні, кімнің шаңы
шықпайды?
34 слайд
Кімнің үні, кімнің шаңы шықпайды?
#35 слайд
Жалғыздың, жаяудың
35 слайд
Жалғыздың, жаяудың
#36 слайд
Адамның он екі бір жылда келетін
жас мөлшері?
36 слайд
Адамның он екі бір жылда келетін жас мөлшері?
#37 слайд
Мүшел
37 слайд
Мүшел
#38 слайд
Кімнің жаны тәтті?
38 слайд
Кімнің жаны тәтті?
#39 слайд
Жалқаудың
39 слайд
Жалқаудың
#40 слайд
Көзді жұмып не көруге болады?
40 слайд
Көзді жұмып не көруге болады?
#41 слайд
Түс
41 слайд
Түс
#42 слайд
Кімнің тілі ортақ?
42 слайд
Кімнің тілі ортақ?
#43 слайд
Шешеннің
43 слайд
Шешеннің
#44 слайд
ІІІ кезең
«Ата салтың-халықтық
қалпың»
Берілген үзіндінің қай шығармадан
екенін анықтап, қандай салт –
дәстүрдің бар екенін анықтаңдар
44 слайд
ІІІ кезең «Ата салтың-халықтық қалпың» Берілген үзіндінің қай шығармадан екенін анықтап, қандай салт – дәстүрдің бар екенін анықтаңдар
#45 слайд
І топ
Балаға таңсық болып жүрген байғұс,
Үйіне алып келіп қылды тойды.
Туғандай тумаса да қылайын деп,
Кім деп ол баланың несін қойды?
(Қай шығармадан алынған, қандай дәстүр
бар?)
45 слайд
І топ Балаға таңсық болып жүрген байғұс, Үйіне алып келіп қылды тойды. Туғандай тумаса да қылайын деп, Кім деп ол баланың несін қойды? (Қай шығармадан алынған, қандай дәстүр бар?)
#46 слайд
«Алпамыс батыр» жыры,
азан шақырып ат қою,
шілдехана жасау, бауырына
салу.
46 слайд
«Алпамыс батыр» жыры, азан шақырып ат қою, шілдехана жасау, бауырына салу.
#47 слайд
Алтынмен ішін безеген,
Сырты күміс ақ отау
Келістіріп түзеген
Арттыруға сайланды.
Қырық түйе қазына ,
Қырық құл мен қырық күң,
Қосып берді қызына
(Қай шығармадан алынған, қандай дәстүр бар?)
ІІ топ
47 слайд
Алтынмен ішін безеген, Сырты күміс ақ отау Келістіріп түзеген Арттыруға сайланды. Қырық түйе қазына , Қырық құл мен қырық күң, Қосып берді қызына (Қай шығармадан алынған, қандай дәстүр бар?) ІІ топ
#48 слайд
«Ер Төстік» ертегісі, жасау беру.
48 слайд
«Ер Төстік» ертегісі, жасау беру.
#49 слайд
Балталы , Бағаналы ел, аман бол!
Бақалы, балдырғанды көл, аман бол!
Кірім жуып, кіндігім кескен жерім,
Ойнап-күліп, ер жеткен жер, аман бол!
Қай шығармадан алынған, қандай дәстүр бар?
І топ
49 слайд
Балталы , Бағаналы ел, аман бол! Бақалы, балдырғанды көл, аман бол! Кірім жуып, кіндігім кескен жерім, Ойнап-күліп, ер жеткен жер, аман бол! Қай шығармадан алынған, қандай дәстүр бар? І топ
#50 слайд
«Қозы Көрпеш - Баян сұлу»
жыры, қоштасу.
50 слайд
«Қозы Көрпеш - Баян сұлу» жыры, қоштасу.
#51 слайд
ІІ топ
- Сенің сегіз қызың бір төбе, Кенжекейің бір
төбе болса, менің сегіз ұлым бір төбе,
тоғызыншы ұлым бір төбе. Кенжекейің
тоғызыншы ұлымдікі болсын, - деп бай тоғыз
қызға қандай салт-дәстүрдің түрін жасап
келіпті?
(Қай шығармадан алынған? Қандай дәстүр
бар?)
51 слайд
ІІ топ - Сенің сегіз қызың бір төбе, Кенжекейің бір төбе болса, менің сегіз ұлым бір төбе, тоғызыншы ұлым бір төбе. Кенжекейің тоғызыншы ұлымдікі болсын, - деп бай тоғыз қызға қандай салт-дәстүрдің түрін жасап келіпті? (Қай шығармадан алынған? Қандай дәстүр бар?)
#52 слайд
“Ер Төстік”ертегісі, құда түсу.
52 слайд
“Ер Төстік”ертегісі, құда түсу.
#53 слайд
ІІ топ
-Мен айыптымын, менен бір қателік болды,
шайтанның азғырғанына ердім. Оған себеп –
мына уәзірлер. Бұлар енді я саған, я маған бір
қатер қылар. Сен енді іргеңді көтер, бөтен елге
көш деп, - хан өзінің досына разы болып,
бірнеше түйеге асыл заттар арттырып, мал
беріп, досын Ақша ханның еліне көшіріп
салады.
-
(Қай шығармадан алынған, қандай дәстүр бар?
53 слайд
ІІ топ -Мен айыптымын, менен бір қателік болды, шайтанның азғырғанына ердім. Оған себеп – мына уәзірлер. Бұлар енді я саған, я маған бір қатер қылар. Сен енді іргеңді көтер, бөтен елге көш деп, - хан өзінің досына разы болып, бірнеше түйеге асыл заттар арттырып, мал беріп, досын Ақша ханның еліне көшіріп салады. - (Қай шығармадан алынған, қандай дәстүр бар?
#54 слайд
«Аяз би» ертегісі, енші
беру.
54 слайд
«Аяз би» ертегісі, енші беру.
#55 слайд
І- топ
Өлім деген тәңірі иесі,
Желіккен құлан әңгісі.
Құлан мен тұлпар желіккен,
Жосыған құлан желіккен,
Балаңды шайнап өлтіріп,
Жұлмалап жалмап кетіпті
(Қай шығармадан алынған, қандай дәстүр
бар?)
55 слайд
І- топ Өлім деген тәңірі иесі, Желіккен құлан әңгісі. Құлан мен тұлпар желіккен, Жосыған құлан желіккен, Балаңды шайнап өлтіріп, Жұлмалап жалмап кетіпті (Қай шығармадан алынған, қандай дәстүр бар?)
#56 слайд
«Ақсақ құлан Жошы хан» аңызы, естірту
56 слайд
«Ақсақ құлан Жошы хан» аңызы, естірту
#57 слайд
ІІІ кезең “Полиглот”
(Тиісті сөзді қойып, бірнеше тілде айту.)
57 слайд
ІІІ кезең “Полиглот” (Тиісті сөзді қойып, бірнеше тілде айту.)
#58 слайд
1. ...қылды қақ жарған
58 слайд
1. ...қылды қақ жарған
#59 слайд
Қара, черный
59 слайд
Қара, черный
#60 слайд
2. Атадан жақсы ұл туса,
Есіктегі басын төрге сүйрер.
Атадан ... ұл туса,
Төрдегі басын жерге сүйрер
60 слайд
2. Атадан жақсы ұл туса, Есіктегі басын төрге сүйрер. Атадан ... ұл туса, Төрдегі басын жерге сүйрер
#61 слайд
Жаман, плохой
61 слайд
Жаман, плохой
#62 слайд
3. Ел қонбаса - ... азады,
Жер болмаса – ер азады.
62 слайд
3. Ел қонбаса - ... азады, Жер болмаса – ер азады.
#63 слайд
Жер, земля
63 слайд
Жер, земля
#64 слайд
4.... ала болса, ауыздағы
кетеді,
Төртеу түгел болса, төбедегі
келеді
64 слайд
4.... ала болса, ауыздағы кетеді, Төртеу түгел болса, төбедегі келеді
#65 слайд
Алтау, шесть
65 слайд
Алтау, шесть
#66 слайд
5. ... тас жарады,
Тас жармаса, бас жарады
66 слайд
5. ... тас жарады, Тас жармаса, бас жарады
#67 слайд
Тіл, язык
67 слайд
Тіл, язык
#68 слайд
6. ... көпті жау алмайды,
Ақылы көпті дау алмайды
68 слайд
6. ... көпті жау алмайды, Ақылы көпті дау алмайды
#69 слайд
Досы, друг
69 слайд
Досы, друг
#70 слайд
7. ... өссе елдің көркі,
Гүл өссе жердің көркі.
70 слайд
7. ... өссе елдің көркі, Гүл өссе жердің көркі.
#71 слайд
Қыз, девочка
71 слайд
Қыз, девочка
#72 слайд
8. ... таумен кездеспейді,
Адам адаммен кездеседі
72 слайд
8. ... таумен кездеспейді, Адам адаммен кездеседі
#73 слайд
Тау, гора
73 слайд
Тау, гора
#74 слайд
9. Қына тасқа бітеді,
... басқа бітеді.
74 слайд
9. Қына тасқа бітеді, ... басқа бітеді.
#75 слайд
9. Қына тасқа
бітеді,
... басқа бітеді.
75 слайд
9. Қына тасқа бітеді, ... басқа бітеді.
#76 слайд
10. ... сүйектен өтеді,
Таяқ еттен өтеді
76 слайд
10. ... сүйектен өтеді, Таяқ еттен өтеді
#77 слайд
.
Сөз, слово
77 слайд
. Сөз, слово
#78 слайд
Екі топ А мен В әрпінен
қалағанын таңдайды.
А әрпін таңдаған топ –сын есім,
В әрпін таңдаған топ –сан есім
қатысқан мақал-мәтелдер айтады.
ІV кезең
«Мақал-сөздің мәйегі»
78 слайд
Екі топ А мен В әрпінен қалағанын таңдайды. А әрпін таңдаған топ –сын есім, В әрпін таңдаған топ –сан есім қатысқан мақал-мәтелдер айтады. ІV кезең «Мақал-сөздің мәйегі»
шағым қалдыра аласыз













