#1 слайд
Жыныс ағзаларының жоғарғы бөлігінің қабыну аурулары

1 слайд

#2 слайд
Гинекологиялық патология құрылымында әйелдердің жыныстық ағзаларының қабынбалы аурулары 1-ші орын алады және әйелдер кеңесіне қаралу жағынан 60—65%-ды құрайды. Ауырған адамдар саны көп болуы да мүмкін, себебі, аурудың жасырын түрінде науқастар дәрігерге көрінбейді. Бүкіл әлемде ЖАҚА санының өсуі жастардың жыныстық қатынасты өзгерту себебі мен экологияның өзгеруі, иммунитеттің төмендеуі болып табылады.

2 слайд

#3 слайд
Қауіп-қатерлі факторлар: 1. жатыр ішілік кез келген əрекет, мысалы, жатыр ішіне спираль енгізу; 2. жүктілікті хирургиялық жолмен үзу; 3. жыныстық бірнеше серік; 4. сақтанудың тосқауылды əдістерін қолданбаған жəне етеккір кезіндегі жыныстық қатынас; 5. əйел жыныс ағзаларының бұрын болған қабынбалық аурулары; 6. бұрын анықталмаған “жасырын” жұқпалардан қалған созылмалы қабыну үрдісінің сақталу мүмкіндігі жəне қынап дисбактериозының дамуы; 7. мұздау (қатты суық тию). Жыныстық жолмен берілетін инфекциялар: 1. Neisseria gonorrhoeae (гонококк). 2. Chlamydia trachomatis 3. Trichomonas vaginalis 4. Mycoplasma genitalium 5. Трепонема Спецификалық емес қоздырғыштар: 1. Staphylococcus- cтафилококк 2. Enterococcus- энтерококк 3. Анаэробты бактериялар( Bacteroides spp., Fusobacterium spp., Peptostreptococcus spp.) 4. Escherichia coli – Ішек таяқшасы (E. coli). 5. Gardnerella vaginalis – Гарднерелла вагиналис. 6. Streptococcus spp. – Стрептококктар. Этиологиясы

3 слайд

#4 слайд
1. Орналасу бойынша: ●Жатыр түтіктерінің қабынуы (сальпингит). ●Жатырдың шырышты қабығының қабынуы (эндометрит). ●Жатыр түтіктері мен аналық бездердің қабынуы (сальпингоофорит). ●Ішперде қабатының қабынуы (перитонит) 2. Ағымы бойынша: ●Жедел. ●Созылмалы. ●Рецидивті. 3. Этиологиясы бойынша: ●Спецификалық (гонорея, туберкулез). ●Бейспецификалық (стрептококк, стафилококк, E. coli). Жіктелісі:

4 слайд

#5 слайд
Жедел эндометрит көбіне жатыр ішілік манипуляциялар — аборт,қыру, жатыр ішілік контрацептив (ЖІК) енгізу, босанудан кейін де дамиды. Қабыну процесі жатырдың бұлшықет кабатына тез жайылады (эндомиометрит), ал ауыр жағдайда жатырдын барлық қабырғаларын қамтиды (панметрит). Эндометрит — жатырдың сілемейлі кабатының функциялык және базальдық кабаттарының кабынуы. Клиникалық көрінісі: Температура көтерілуі (субфибрилдіден гипертермияға дейін) Іштің төменгі жағында ауырсыну Дірілдеу Жыныс жолдарынан іріңді немесе қанды-іріңді бөліністер

5 слайд

#6 слайд
Лабораториялық зерттеулер: ЖҚА: лейкоцитоз, ЭТЖ жоғарылайды, лейко формуланың солға ығысуы БҚА- гипербилирубинемия Цервикалды канал мен қынап бөліндісін микроскопиялық зерттеу Бактериологиялық зерттеу. ЖІК беткейінен бактериологиялық және цитологиялық зерттеуге материал алу. ЖЖБИ диагностикасында ПЦР әдісі, керек болса- латекс агглютинация, ИФА, культуралық әдіс жасалады. Диагностикасы ●Анамнез, шағымы: төменгі жыныс ағзаларының қабыну аурулары болуы, жыныстық және репродуктивтік жағдайы, жатыр ішілік араласулар бар- жоғы(ЖІК), ЖЖБИ болуы мүмкіндігі. ●Гинекологиялық тексеру кезінде цервикалды каналдан жағымсыз иісті, іріңді бөліністің анықталуы. ●Пальпация кезінде ұлғайған, пастозды, аз қозғалысты жатыр анықталады.

6 слайд

#7 слайд
Антибактериалды терапия ( бірінші линия схемасы): Цефтриаксон: 2 г в/в 1 рет/тәулік Метронидазол: 500 мг в/в әр 8 сағат сайын. Альтернатива: Клиндамицин: 600 мг в/в әр 8 сағат Гентамицин: 3–5 мг/кг в/в 1 рет/ тәулік. Саңырауқұлаққа қарсы профилактика: Флуконазол: 200 мг 1 рет/тәулік (ұзақ антибиотикотерапия кезінде). Емі

7 слайд

#8 слайд
Инфузионды терапия: Физиологиялық ерітінді (0,9% NaCl): 1000 мл/сут в/в. Глюкоза 5%: 500 мл в/в тамшылатып. Реополиглюкин: 400 мл в/в тамшылатып 1 рет/тәулік Ауырсынуды басу: Кеторолак: 30 мг в/м немесе в/в әр 6–8 сағат Диклофенак: 50–75 мг в/м әр 12 сағат (максимум 150 мг/сут). Емі

8 слайд

#9 слайд
Жалпы белгілер: ●Ауырсыну немесе ыңғайсыздық (іштің төменгі бөлігінде) ●Қан кетулер (менструациядан тыс немесе қалыпсыз қан кетулер) ●Қынаптан іріңді немесе сұйық бөліністер ●Ауру сезімі немесе жыныстық қатынастың ауырсынуы ●Жоғары температура (кез келген қабыну жағдайында) Асимптомды жағдайлар: Кейде ауру симптомсыз өтуі мүмкін, бірақ осы жағдайда да ол бедеулік немесе ұрықтың дамуында қиындық тудыруы мүмкін. Созылмалы эндометрит– бұл ұзақ уақыт бойы созылатын қабыну процесі.

9 слайд

#10 слайд
Клиникалық тексеру: шағымы, анамнезі, объективті қарау Ультрадыбыстық зерттеу (УДЗ): Жатыр мен оның ішкі қабатының өзгерістерін анықтауға мүмкіндік береді. Гистероскопия: Жатырдың ішкі қабатын тікелей көруге және қажет болса биопсия алуға мүмкіндік береді. Қынаптан бөліністерді зерттеу: Инфекцияның себебін анықтау үшін бактериологиялық зерттеу жүргізіледі. Пайпель-биопсия Қан анализі: Қабынудың деңгейін анықтау үшін лейкоциттер мен C- реактивті ақуызды (CRP) өлшеу. Диагностика

10 слайд

#11 слайд
Антибактериалды терапия (себу нәтижесі бойынша): Доксициклин: 100 мг 2 рет/тәулік пероралды 7–10 күн Метронидазол: 500 мг 3 рет/тәулік пероралды 7–10 күн Иммунотерапия: Галавит: 100 мг ректалды 1 күн сайын, курс 10 свеча. Гормоналды терапия (при гипоплазии эндометрия): Дивигель: 1 мг/сут на кожу живота (с 5-го по 25-й день цикла). Дюфастон: 10 мг 2 раза в сутки (с 16-го по 25-й день цикла). Емі

11 слайд

#12 слайд
Физиотерапия: Лазеротерапия, цинкпен немесе калий йодидімен электрофорез (10 процедура). Емі

12 слайд

#13 слайд
Сальпингоофорит — бұл аналық бездер мен жатыр түтіктерінің қабынуы, ол көбінесе инфекциялық агенттерден туындайды (мысалы, хламидия, гонококк, микоплазма және т.б.).

13 слайд

#14 слайд
●Қынаптан бөліністердің болуы (іріңді немесе сұйық бөлініс) ●Жыныстық қатынас немесе зәр шығару кезінде ауырсыну ●Іштің төменгі бөлігіндегі ауырсыну (әдетте екі жақты немесе бір жақты) ●Жоғары температура (38°C және одан жоғары) Жалпы көрінісі

14 слайд

#15 слайд
Лабораторлық зерттеулер: Қынаптан және жатырдан алынған бөліністердің бактериологиялық культура (инфекцияның түрін анықтау үшін) Қан анализі: лейкоцитоз, С-реактивті ақуызды (CRP) анықтау. ПЦР диагностикасы: Жыныстық жолмен берілетін инфекцияларды анықтау үшін. Гистероскопия: Егер басқа әдістер нақты диагноз қоюға мүмкіндік бермесе, гистероскопия қолданылады. Диагностикасы ●Клиникалық тексеру: ●Шағымы, анамнезі, жатыр мен аналық бездерді пальпациялайды. ●Гинекологиялық зерттеу: ●Қынаптан және жатырдан бөліністерді жинау. ●Ультрадыбыстық зерттеу (УДЗ): ●Жатыр мен түтіктердің қабынуын анықтауға мүмкіндік береді. ●Аналық бездерде ісіктер мен абсцесстерді көруге болады.

15 слайд

#16 слайд
Схема 1: цефтриаксон 500 мг в/в, в/м 2 рет/тәулік немесе цефокситин 2 гр в/в, в/м 1 рет + доксициклин по 100мг в/в доксициклин по 100мг по 2 рет/тәулік +метронидазол 400 мг пероралды, 14 дней; 24 сағаттан кейін клиникалық жақсару болса, цефалоспориндерді тоқтатуға болады, доксициклинмен терапияны 14 күнге дейін жалғастырады Емі

16 слайд

#17 слайд
Схема №2: клиндамицин 900 мг в/в әр 8 сағат, клиникалық жақсаруға дейін гентамицин в/в немесе в/м (2 мг/кг дене салмағына), ары қарай қолдаушы дозамен (1,5 мг/кг) әр 8 сағ. Схема №3: ампициллин/сульбактам 3 г нан әр 6 сағат– клиникалық жақсаруға дейін; доксициклин в/в әр 12 сағат клиникалық жақсаруға дейін ары қарай 100 мг нан пероралды – 14 күн. Емі

17 слайд

#18 слайд
Схема №4: Цефтриаксон 250мг в/м бір реттік дозада; доксициклин 100 мг в/в немесе пероралды күніне 2 рет 14 күн бойы; Метронидазол 500 мг пероралды күніне 2 рет 14 күн бойы. Схема №5: Цефокситин 2 г в/м бір реттік доза; Пробенецид 1 г пероралды бір дозада; Доксициклин 100 мг пероралды күніне 2 рет 14 күн бойы; Метронидазол 500 мг пероралды күніне 2 рет 14 күн бойы. Емі

18 слайд

#19 слайд
Өршу кезінде: ●Іштің төменгі жағында ауырсыну (интенсивті, ауырсыну белге, тік ішекке, санға, жамбасқа иррадиациялайды) ●38ге дейін дене қызуының көтерілуі ●Дизуриялық бұзылыстар ●Іш кебуі ●Жыныс жолдарынан патологиялық бөлінділер ●Диспареуния ●Менометроррагия, олигоменорея Ремиссия кезінде: ●Іштің төменгі бөлігіндегі ауырсынудың жеңіл, тұрақты сипаты. ●Жыныстық қатынас кезінде ауырсыну (диспареуния). ●Либидо төмендеуі ●Етеккір бұзылыстары (аменорея, дисменорея). Созылмалы сальпингоофорит – бұл жатыр түтіктері мен аналық бездердің ұзаққа созылған қабыну ауруы. Ауру ремиссия және өршу кезеңдерімен сипатталады.

19 слайд

#20 слайд
●Анамнезі, шағымдары. ●Айнамен қарау, бимануалды зерттеу. ●Тазалық дәрежесіне жағынды алу ●ЖҚА, ЖЗА, БҚА ●Кіші жамбас мүшелерінің УДЗ ●Гистеросальпингография ●КТ/МРТ ●Лапароскопия Диагностика

20 слайд

#21 слайд
Пельвиоперитонит – бұл кіші жамбас қуысындағы іш пердесінің қабынуы. Ол жатыр, жатыр қосалқылары (аналық бездер мен түтіктер) немесе ішкі органдардағы инфекцияның таралуы нәтижесінде дамиды.

21 слайд

#22 слайд
●Басталуы жедел ●Іштің төменгі жағында қатты ауырсыну ●Дене температурасы 39-40 ●Қалтырау ●Жүрек айну ●Құсу ●Іш өту ●Іш кебуі ●Іштің алдыңғы қабырғасы қатайған Клиникасы:

22 слайд

#23 слайд
●Анамнезі, шағымдары. ●Қынаптық зерттеу және пальпация кезінде ауырсыну ●Тазалық дәрежесіне жағынды алу ●ЖҚА, ЖЗА, БҚА ●Кіші жамбас мүшелерінің УДЗ (Дуглас кеңістігінде сұйықтық) ●Қынаптың артқы күмбезінің пункциясы( іріңді жағымсыз иісті экссудат) ●Пунктатты бактериологиялық зерттеу ●Трансвагиналды УДЗ ●Лапароскопия Диагностика

23 слайд

#24 слайд
Антибиотикотерапия 1 вариант Амоксициллин/ клавуланат в/в 1000мг/200мг 3-4 рет/тәулік Доксициклин в/в 100мг 2 рет/тәулік 2 вариант Клиндамицин в/в 900 мг 3 р/тәулік Гентамицин в/в немесе в/м 5—6 мг/кг 1 р/тәулік Емі

24 слайд

#25 слайд
Инфузионды терапия 0,9% Натрий хлориді немесе Раствор Рингера: 500–1000 мл/сут. Гемодез немесе Реополиглюкин: 400–800 мл в/в тамшылатып. Ауырсынуды және қабынуды басу НПВС (кеторолак, диклофенак): 30–50 мг в/м немесе в/в әр 8–12 с. Ауыр жағдайларда – орталық әсерлі анальгетиктер (морфин көрсеткіш бойынша). Егер пельвиоперитонит пиосальпинкс, пиовар, тубоовариалды абсцесс фонында өтсе, хирургиялық емге көрсеткіш болып табылады. Емі

25 слайд

#26 слайд
Назарларыңызға рахмет !

26 слайд