#1 слайд
ПСИХОЛОГИЯЛЫ Қ АТМОСФЕРА ОРНАТУ «Есесіне мен...» әдісі бойынша жағымды психологиялық ахуал орнатады «Стикер» түстері бойынша 3 топқа бірігеді

1 слайд

#2 слайд
Сабақ тақырыбы: Көмірсулар, оларды жіктеу және маңызы Бұл презентация көмірсулардың құрылымы, құрамы және қызметтері бойынша жіктелуін қарастырады. Көмірсулар – тірі ағзалардың тіршілігі үшін маңызды органикалық қосылыстардың тобы.

2 слайд

#3 слайд
ОҚУ МАҚСАТЫ: 10.4.1.2 - көмірсуларды құрылымы, құрамы және қызметтері бойынша жіктеу САБАҚТЫҢ МАҚСАТЫ: Көмірсуларды құрылымы, құрамы және қызметтері бойынша жіктеуді біледі ҚҰНДЫЛЫҚТАР: Озық ойлы ұлт:еңбекқорлық және кәсіби біліктілік Адал азамат: Әділдік және жауапкершілік

3 слайд

#4 слайд
Топтық жұмыс. «Ойлан,бөліс, талда» әдісі арқылы 1-топқа. «Көмірсулар құрылысы, жіктелуі, қасиеті» 2-топқа «Моносахаридтер» . 3-топқа «Полисахаридер» туралы оқулықтағы ақпарты топта талдап, қорғауға нұсқау береді..  

4 слайд

#5 слайд
Көмірсулар туралы жалпы мәліметтер Анықтамасы Көмірсулар – бұл көміртек, сутек және оттектен тұратын органикалық қосылыстар. Олардың жалпы формуласы: Cn(H2O)m Жалпы сипаттамасы Көмірсулар – түссіз, суда еритін, әдетте тәтті дәмі бар заттар. Олар өсімдіктерде фотосинтез арқылы түзіледі. Табиғатта таралуы Көмірсулар жер бетіндегі органикалық заттардың жалпы массасының шамамен 80%-ын құрайды. Көмірсулар тірі ағзалардың құрамына кіретін биологиялық маңызды қосылыстардың бірі болып табылады. Өсімдіктерде фотосинтез процесі кезінде көмірқышқыл газы мен судан түзіледі.

5 слайд

#6 слайд
Көмірсулардың жіктелуі 1 Моносахаридтер 2 Олигосахаридтер 3 Полисахаридтер Моносахаридтер - қарапайым көмірсулар, гидролизге ұшырамайды. Олигосахаридтер - бірнеше моносахарид қалдықтарынан тұрады (2-10 қалдық). Полисахаридтер - көптеген моносахарид қалдықтарынан тұратын күрделі көмірсулар.

6 слайд

#7 слайд
Моносахаридтер Триозалар (C3H6O3) Глицеральдегид, диоксиацетон Тетрозалар (C4H8O4) Эритроза, треоза Пентозалар (C5H10O5) Рибоза, дезоксирибоза, ксилоза Гексозалар (C6H12O6) Глюкоза, фруктоза, галактоза, манноза Моносахаридтер көміртек атомдарының саны бойынша жіктеледі. Олардың көпшілігі тәтті дәмге ие және суда жақсы ериді.

7 слайд

#8 слайд
Глюкоза - маңызды моносахарид Химиялық құрылымы Глюкоза молекуласының формуласы: C6H12O6. Оның құрамында 5 гидроксил тобы және 1 альдегид тобы бар. Физикалық қасиеттері Ақ түсті, тәтті дәмді кристалдық зат. Суда жақсы ериді, спиртте нашар ериді. Биологиялық маңызы Жасушалардың негізгі энергия көзі. Тыныс алу процесінде тотығып, энергия бөледі. Глюкоза - тірі ағзалардағы ең маңызды моносахаридтердің бірі. Ол жүзім қанты деп те аталады.

8 слайд

#9 слайд
Дисахаридтер Дисахаридтер - екі моносахарид қалдығынан тұратын көмірсулар. Олар гидролизденгенде екі моносахарид молекуласына ыдырайды. Сахароза (қант) Глюкоза + Фруктоза. Қант қызылшасы мен қант құмайында кездеседі. Мальтоза (уыт қанты) Глюкоза + Глюкоза. Крахмалдың ыдырау өнімі. Лактоза (сүт қанты) Глюкоза + Галактоза. Сүт құрамында кездеседі. Дисахаридтердің құрылымында моносахаридтер гликозидтік байланыспен байланысқан. Бұл байланыс сулы ортада гидролизге ұшырайды.

9 слайд

#10 слайд
Полисахаридтер Крахмал Өсімдіктердің қор заты. Амилоза және амилопектин полимерлерінен тұрады. Йодпен көк түс береді. Целлюлоза Өсімдік жасушаларының қабырғасын құрайды. Глюкоза қалдықтарының β- 1,4-гликозидтік байланыспен байланысуынан түзіледі. Хитин Буынаяқтылардың сыртқы қаңқасының құрамына кіреді. N- ацетилглюкозамин қалдықтарынан тұрады. Гликоген Жануарлар мен адам организміндегі қор көмірсу. Бауырда және бұлшықеттерде жинақталады. Полисахаридтер - көптеген моносахарид қалдықтарынан тұратын күрделі көмірсулар. Олар суда ерімейді және тәтті дәмге ие емес.

10 слайд

#11 слайд
Көмірсулардың тәжірибелік анықталуы Крахмалды анықтау Крахмал ерітіндісіне йод ерітіндісін тамызғанда көк түс пайда болады. Бұл крахмалдың болуын көрсетеді. Тәжірибе: Картоп кесіндісіне йод ерітіндісін тамызғанда, картоптың бетінде көк түс пайда болады, бұл картоп құрамында крахмалдың болуын көрсетеді. Қалпына келтіргіш қант сынамасы Мыс (II) гидроксиді ерітіндісін қыздырғанда қалпына келтіргіш көмірсулармен әрекеттескенде қызыл түсті тұнба түзіледі (мыс (I) оксиді). Тәжірибе: Глюкоза ерітіндісіне сілтілі ортада мыс (II) гидроксиді ерітіндісін қосып қыздырғанда, ерітінді түсі көктен қызыл-қоңыр түске өзгереді.

11 слайд

#12 слайд
Көмірсулардың биологиялық маңызы Энергетикалық Көмірсулардың тотығуы кезінде энергия бөлінеді (1 г көмірсу - 4,1 ккал). Бұл энергия жасушалардың тіршілік әрекеті үшін қолданылады. Құрылымдық Целлюлоза өсімдік жасушаларының қабырғасын, хитин буынаяқтылардың сыртқы қаңқасын құрайды. Қорлық Крахмал - өсімдіктердің, ал гликоген - жануарлардың қор заты ретінде қызмет етеді. Көмірсулар - ағзадағы энергияның негізгі көзі. Олар адамның тамақтану рационында маңызды орын алады. Көмірсулар ағзаның иммундық жүйесінің қызметін қамтамасыз етеді, орталық жүйке жүйесінің жұмысына қатысады.

12 слайд

#13 слайд
Көмірсулардың қолданылуы Тамақ өнеркәсібі Сахароза, глюкоза, фруктоза тәтті тағамдар мен сусындар өндірісінде қолданылады. Крахмал тамақ өнеркәсібінде қоюландырғыш ретінде пайдаланылады. Медицина Глюкоза ерітіндісі вена ішіне енгізу үшін қолданылады. Полисахаридтер дәрі-дәрмектердің құрамына кіреді. Өнеркәсіп Целлюлоза қағаз өндірісінде, тоқыма өнеркәсібінде қолданылады. Крахмал желім, бояу өндірісінде пайдаланылады. Көмірсулар күнделікті өмірімізде кең қолданысқа ие. Олар табиғи және жасанды талшықтар, қағаз, пластмасса, бояулар және басқа да маңызды өнімдер өндірісінде пайдаланылады.

13 слайд

#14 слайд
1-тапсырма. Тест 1.Көмірсулардың жалпы формуласы: А . Сn(Н 2О)n В . Сn (Н 2О)nС п С . С (Н 2О)n Д . Сn Н 2О 2.Көмірсулар химиялық табиғаты бойынша нешеге бөлінеді: А . 2-ге В . 3-ке С . 4-ке Д . 5-ке 3.Суда жаксы еритін, спиртте нашар, эфирде ерімейтін түссіз кристалл заттар: А . дисахаридтер В . полисахаридтер С . глицерин Д . моносахаридтер 4.Моносахаридтер бөлінеді: А .Триозалар, Тетрозалар, В .Глюкоза, целлюлозалар С .Пентозалар, Гексозалар Д .Рибоза, Дезоксрибозалар Е . Целлюлоза, Гексозалар К . Глюкоза , Рибозалар 5.Үшатомды спирт – глицериннің тотығуы кезінде түзіледі: А .Триозалар, В .Глюкоза, С .Пентозалар, Д .Дезоксрибозалар 6.Бірінші реттік спирттік топ тотыққан жағдайда түзіледі А .Триозалар, В .Глюкоза, С .Пентозалар, Д . Глицериндік альдегид 7.Екінші реттік спирттік топ тотыққан жағдайда түзіледі А .Триозалар, В . Диоксиацетон С .Пентозалар, Д . Глицериндік альдегид 8Ұлпалардагы көмірсулардың ыдырау өнімдері А .Триозалар, В .Глюкоза, С .Пентозалар, Д .Дезоксрибозалар 9.Фотосинтез кезінде аралық өнім ретінде пайда болады: А .Триозалар, В .Тетраозалар С .Пентозалар, Д .Дезоксрибозалар 10.Адам организмінде көмірсулар ыдырауының пентозалық циклінде түзіледі: А .Триозалар, В .Тетраозалар С .Пентозалар, Д .Дезоксрибозалар    

14 слайд

#15 слайд
2-тапсырма ФС тапсырмасы Әли спортпен шұғылданады. Ол ұзақ қашықтыққа жүгіру жарысына дайындалып жүр. Дәрігер оған тамақтану рационында көмірсулардың жеткілікті болуын ескеру қажеттігін айтты. Себебі көмірсулар ағзаның негізгі энергия көзі болып табылады. Әли дүкенге барған кезде нан, картоп, макарон, кәмпит пен жеміс-жидек сатып алуға ойлануда. Оқушыларға тапсырма: Әлидің жағдайына байланысты көмірсулардың түрлерін ажыратып, олардың ағза үшін маңызын түсіндіріңіз.   Сұрақтар: Көмірсулар қандай түрлерге жіктеледі? (Құрылымына қарай мысалдар келтір) Әлидің таңдаған өнімдерінен қарапайым және күрделі көмірсуларды ажыратыңыз. Спортшы үшін қандай көмірсуларды көбірек тұтынған тиімді және не себепті?   Дескриптор: Көмірсуларды құрылымы бойынша жіктейді (моносахарид, дисахарид, полисахарид); Тағам өнімдеріндегі көмірсулар түрлерін ажыратады; Көмірсулардың ағза үшін маңызын түсіндіреді және өмірлік жағдайға қолдана алады.

15 слайд

#16 слайд
КЕРІ БАЙЛАНЫС

16 слайд