Күлтегін жырының тарихи көркемдік құралдары

1 слайд
Күлтегін жырының тарихи көркемдік құралдары Күлтегін жыры - VIII ғасырда жазылған, түркі халықтарының маңызды тарихи және әдеби ескерткіштерінің бірі. Бұл жыр көне түркі өркениетінің, жазба мәдениетінің жарқын көрінісі ретінде танылады. Жырдың тарихи және көркемдік құндылығы оның әртүрлі тарихи, әдеби-эстетикалық құралдарды қолдануынан айқын байқалады. AZ by Alisher Zholov

1 слайд

2 слайд
Күлтегін жырының тарихи фоны 1 Түркі қағанаты Күлтегін жыры Түркі қағанатының алтын дәуірінде жазылған. Бұл кезең түркі мемлекетінің гүлденген, көшпелі өркениет пен қаскөйлік дәстүрлері күшті тұрған кезең еді. 2 Түркі рунасы Жыр көне түркі жазуымен, рун жазуымен жазылған. Бұл жазу дәстүрі түркі халықтарының алғашқы жазба мәдениетінің қалыптасуын көрсетеді. 3 Ежелгі түркі дүниетанымы Күлтегін жырының ішкі мазмұнында, бейнелеу құралдарында ежелгі түркілердің дүниетанымы, наным-сенімдері, ырым- тыйымдары көрініс табады.

2 слайд

3 слайд
Күлтегін жырындағы тарихи шындық Тарихи оқиғалар Жырда Күлтегіннің қытай, түргеш, тұйғыр сияқты көршілес халықтармен болған соғыстары, Түркі қағанатының ішкі билік үшін күресі, Күлтегіннің ерлік подвигтері баяндалады. Тарихи тұлғалар Жырда Күлтегін, оның ағасы Білге қаған, қытай императоры Сүлейман, түргеш қағаны сынды тарихи тұлғалардың рөлі мен өмірбаяны көрініс табады. Тарихи деректер Күлтегін жырының көне түркі жазуымен жазылуы, түркі өркениетінің әдеби-мәдени жетістіктерін көрсетеді. Жырдағы тарихи оқиғалар мен тұлғалар ежелгі түркі тарихының негізгі деректері болып табылады.

3 слайд

4 слайд
Күлтегін жырындағы көркемдік бейнелер 1 Эпикалық бейнелер Күлтегін жырында қағанның ерлігі, батырлығы, жеңістері эпикалық бейнелер арқылы көтеріңкі, ұстамды әрі әсерлі бейнеленеді. 2 Поэтикалық бейнелер Табиғат суреттері, түркі халқының ділі мен көзқарастары, ырым- тыйымдары поэтикалық тілмен бейнеленіп, эпикалық баяндауды әсемдеп тұрады. 3 Символдық бейнелер Күн, жер, су, ағаш, қошқар, бөрі сынды табиғат пен түркі мифологиясының символдары ежелгі түркі дүниетанымының көрінісін білдіреді.

4 слайд

5 слайд
Күлтегін жырындағы түркі халықтарының салт- дәстүрлері Көшпелі өмір салты Жырда түркі халықтарының көшпелі қоғамдағы тұрмыс- тіршілігі, шаруашылық, әскери дәстүрлері көрініс табады. Діни наным-сенімдер Жырда түркі халықтарының ежелгі тәңірлік дінінің көріністері, рухани-мәдени құндылықтары айқын байқалады. Әскери-саяси дәстүрлер Жырда қағанның, батырлардың мемлекеттілік, соғысқа дайындық, жауға қарсы күрес сынды әскери-саяси дәстүрлері көрініс табады. Әдет-ғұрыптар Жырда түркілердің жерлеу рәсімдері, құда түсу, той- томалақ, ас беру сынды әдет-ғұрыптары бейнеленген.

5 слайд

6 слайд
Күлтегін жырындағы тарихи рухани мұралар 1 Ежелгі түркі жазу мәдениеті Жырдың көне түркі жазуымен жазылуы ежелгі түркі өркениетінің жетістігін, жазба мәдениетінің қалыптасуын көрсетеді. 2 Эпикалық дәстүр Күлтегін жыры көне түркілердің ұлттық эпостарының бірі ретінде түркі әдебиетінің тарихи мұрасы болып табылады. 3 Рухани құндылықтар Жырда көрініс тапқан түркілердің дүниетанымы, наным-сенімдері, әдет-ғұрыптары олардың ежелгі рухани мәдениетінің көрінісі.

6 слайд

7 слайд
Күлтегін жырының тарихи маңызы Ежелгі Түркі жазба ескерткіші Күлтегін жыры - көне түркі жазба мәдениетінің ең қомақты ескерткіштерінің бірі. Түркі әдебиетінің тарихи мұрасы Жыр түркі халықтарының ұлттық эпостарының бірі ретінде түркі әдебиетінің құнды ескерткіші. Түркі мәдениетінің жарқын көрінісі Жырда көне түркі дүниетанымы, салт-дәстүрлері, өркениеті мен тарихы айқын бейнеленген.

7 слайд

8 слайд
Топтық тапсырма Түркі мәдениетін зерттеу Топтық талқылау барысында Күлтегін жырындағы түркі мәдениетінің ерекшеліктерін, тарихи маңызын анықтау. Әдеби талдау жасау Топта Күлтегін жырының поэтикалық ерекшеліктерін, көркемдік құралдарын, бейнелерін талдап, талқылау. Тарихи шындықты айқындау Топта жырдағы тарихи оқиғалар мен тұлғалардың шынайылығын зерделеп, пікір алмасу.

8 слайд

9 слайд
Қорытынды Күлтегін жыры - көне түркі өркениетінің, жазба мәдениетінің маңызды ескерткіші. Бұл жыр түркі халықтарының тарихын, дүниетанымын, салт-дәстүрлерін кешенді түрде бейнелейді. Жырдағы эпикалық, поэтикалық және символдық бейнелер ежелгі түркі мәдениетінің көркемдік қадірін аша түседі. Күлтегін жырының зерттелуі түркі халықтарының ұлттық мұраларын тереңінен тануға, түркі тарихы мен мәдениетін толықтай түсінуге көмектеседі.

9 слайд