Лалагүл тұқымдастар. Пияз туысы.

1 слайд
Сабақтың тақырыбы: Лалагүл тұқымдастар. Пияз туысы

1 слайд

2 слайд
Сабақтың мақсаты: 1. Лалагүл тұқымдасына жататын пияз туыстарының биологиялық, морфологиялық ерекшеліктерімен оларға тән ортақ белгілермен және өкілдерімен танысу. 2. Биология пәнінен білімін тереңдету, пәнге қызығушылығын арттыру, оқуға деген ынтасын дамыту. 3. Белсенділікке баулу, өз беттерімен ізденіп, мәліметтер жинақтауға үйрету және өсімдіктер әлемін қорғауға тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Аралас сабақ Сабақтың әдісі: Сөздік –көрнекілік, сто элементтері. Сабақтың көрнекілігі: Слайд, өсімдік үлгілері.

2 слайд

3 слайд
Тұқымдасты тани біл. Өсімдіктердің тұқымдастарға жіктелуі біздің ата –бабаларымызға ерте кезден –ақ белгілі болған. Ата -әжесімен бірге тұратын немересі болыпты. Ол кісілер көкөністерді тұқымдастарымен айтады екен. Сөйтіп бір күні немересін базарға жұмсайды. Үйге алқа, орамжапырақ, асқабақ, бұршақ, күрделігүл, лалагүл тұқымдастарынан көкөністер алып кел депті. Немересі түсінбей әжесінен сұрапты. Ал, сіздер немересі түсінбеген тұқымдастарды базардан таба алар ма едіңіздер?

3 слайд

4 слайд
1. Алқа А.қызғалдақ, құртқашаш, пияз 2. Орамжапырақ В.қарбыз, қауын, қияр 3. Бұршақ С.қызанақ, картоп, тәтті бұрыш 4. Асқабақ Д.күнбағыс, бақбақ, түймедақ 5. Күрделігүл Е.шалған, шомыр, орамжапырақ 6. Лалагүл Ж.асбұршақ, соя, мия

4 слайд

5 слайд
1. Лалагүл тұқымдастарына қандай ерекшеліктер тән? 2. Лалагүл тұқымдастарына жапырақ құрылысы қандай? 3. Лалагүл тұқымдастар гүлінің құрылысы қандай? 4. Лалагүл тұқымдастарының жемісі? 5. Қызғалдақтың нақты атауы? 6. Лапыздың ауылшаруашылығындағы маңызы? 7. Қызғалдақ туралы не білесіздер? Білімді мыңды жығар (Лездеме сұрақтар)

5 слайд

6 слайд
Сандар сөйлейді ... Лалагүл15 1300 26 5714 1

6 слайд

7 слайд
Суреттер сыры

7 слайд

8 слайд
• Пиязды ежелгі адамдарда білді. Мысырлықтар пиязды- “тәңірдің сыйы “ деп атаған. Көкөністі пияз деп атаған америкалық атақты дәрігер Джонни Боуден. Ежелгі Грекияда оқушыларға пияздың көлденең кесіндісін көрсете отырып, әлем кеңістігі де осы сияқты бірнеше қабаттан тұрады деп түсіндірген.Испандықтар Х-ХІ ғасырда пияз өсіруден үлкен жетістікке жетіп, әйгілі ірі пиязшықты испаниялық тәтті іріктемелер шығарған. Пиязсыз Мысыр пирамидалары болмас еді … • Пияз тарихы кем дегенде 3000 жылды құрайды, ал оның отаны Орталық Азия және Үндістан болып табылады. Римдіктердің арқасында ол Еуропаға келді, ал Христофор Колумб оны мұхиттың ар жағына таратты. Пияз суреттері, тіпті, мысыр пирамидаларында да табылды – олардың құрылысын салған құлдардың тағамы пияз болған, өйткені індеттер таралуының тиімді алдын алады. Тарих беттеріне үңілсек

8 слайд

9 слайд
Сарымсақ та ерте заманнан өсіріліп келеді. Гректер сарымсақты – “жойғыш өсімдік ” деп атап, оны күш береді, ержүрек етеді деп тұмар қылып таққан. Көне Египеттегі папирустардағы жазуларда сарымсақтар жайлы мәліметтер болған. Ертедегі Гректер мен Римдіктер: “Сарымсақ сарбаздарға батылдық, өжеттік береді” деп сенген. Мысалы, әйгілі пирамиданы салушар сарымсақты тамақ ретінде пайдаланған. Сарымсақ жетіспей қалған кезде олар шу көтерген. Ал ертедегі Римдік император Нерон сарбаздардың батылдығын арттыру үшін оларға сарымсақ жеуді бұйырған.

9 слайд

10 слайд
• Фитонцид • Тәңірдің сыйы • Жойғыш өсімдік • Жыланқияқ Сөздіктер сыры

10 слайд

11 слайд
Қасына келсең жылайсың, Ащы деп те сынайсың. Келмеймін деп ойласам, Керек деп өзің сұрайсың? Пияз –лук – onion Күшін ішкем іріккен, Бес саусақтай біріккен. Тентекті де ықтырар, Ащы мықты нәрі бар. сарымсақ- чеснок – garlic Сабағы садақ оғындай , Жер қайысқан тобырдай. Жесең бірақ жұғымтал. Көзден жасты шұбыртар Жуа - Өзге тілдің бәрін біл, Өз тіліңді құрметте.

11 слайд

12 слайд
Жанға- шипа, дертке –дауа Пиязда жасұнық, ағуыздар,  магний, фосфор, темір , натрий, кальций, калий, A, B 1 , B 2 , B 6 , C, PP  дәрумендері  бар. Пияздың  бактерияларға қарсы  әсері, сонымен қатар оның індеттердің алдын алатын қасиеттері қатты бағаланады. Пияз шырынында фитонцидтер бар, олар – бактерияға қарсы табиғи заттар. Шикі пияз бактерияларға қарсы қосылыстырға бай екенін білген жөн. Тіпті,  бұқтырылған немесе пісірілген  күйдегі пияз әлі көп нәрсе ұсына алады. Пияз холестеринмен күресуге көмектеседі, өйткені ол оның деңгейін едәуір түрде азайтады. Қанды сұйылту әсерін береді, соның арқасында күретамырдағы іркілістердің пайда болу қаупін азайтады, қан  қысымын түсіреді  және жүректі қорғайды. Қазіргі кезде пиязды және одан жасалған өнімдерді күнделікті пайдалану қатерлі ісік ауруларының пайда болуын азайтатын дәлелдеуді мақсат еткен кең көлемді зерттеулер жүргізілуде. Пияздың  антисептикалық, зарарсыздандыру және қабынуға қарсы қасиеттері көп. Ол адамның сүйегін,  тістерін  және тырнақтарын күшейтуге үлкен үлес қосады. Пияз шашты жақсартып, адамның терісін жібек сияқты жұмсақ болуына көмектеседі. Себебі жуаның ішінде мырыш, күкірт және силикон сияқты пайдалы элементтер мол. Сондай-ақ,  салмағыңызды азайтып , келбетті бола түскіңіз келсе  пияз жеуден тартынбаңыз.

12 слайд

13 слайд
•   Сарымсақ қанды тазалайды, ол табиғи антибиотик болып табылады. Ертеде оба аүрүына ұшырағандарды емдеүге баратын дәрiгерлердiң сарымсақ салынған сүға батырылған дәкемен жүздерiн орап алүы осы себептi деп бiлiнүде. – Сарымсақ суық тиген аүрүларға да таптырмайтын ем. Ол жүйке жүйесi бұзылғанда, зәр жолдарын емдеүге, сондай-ақ, организмдi тазалауға пайдаланылады. – Терiге сүйел, темiреткi, сыздаүық, қышыма, тағы басқа жаралар шыққанда да емге жаратады. Арнайы зерттеүлер    АҚШ пен Швеция ғалымдары сарымсақтың молекулалық тұрғыда адам денсаулығына қаншалықты әсер ететiнiн зерттедi. Нәтижесiнде сарымсақтың әсерiмен қан тамырлардың кеңейiп, ашылатыны байқалды.     Жапон ғалымдарының мәлiмдеуiнше, сарымсақ адам миындағы қартаю процесiн бәсеңдетiп, оның жасушаларын тазартып отырады екен. Құрамында өте белсендi күкiрт қосындылары болғандықтан, қанға түскен соң сарымсақ мидың ең қажеттi деген бөлiктерiне оң әсер етедi. Яғни сарымсақтан бөлiнетiн заттар есте сақтау қабiлетi мен эмоцияға жауап беретiн жасушаларды жақсартады.

13 слайд

14 слайд
Пайдалы кеңестер Қатты сүықтап қалған кезде сарымсақты ұсақтап түрап, үстiне ыстық сү құйып, сосын соның буымен дем алү керек. Тiс аүырған кезде сарымсақты қабығынан аршып алып, сонымен тiстiң қызыл етiн сүртедi.     Сүйел шыққан жағдайда, ұсақталған сарымсақты азғантай балмен ара- ластырып алып, әлгi жерге қалыңдап жағып, та ң ып тастаған жөн. Тұмаудың алдын алү немесе аүыра қалған жағдайда емдеү үшiн де күнiне 2-3 рет мұрынға сарымсақтың сүын тамызған жақсы. • Пияз және сұлулық • Апельсин мен лимонға қарағанда, пияздың құрамында аскорбин қышқылы көбірек. Қазіргі таңда жер жүзінде пияздың төрт жүзден аса түрі белгілі. Пиязды жылдың кез келген маусымында пайдалануға болады.

14 слайд

15 слайд
Қызықты мәліметтер. Әлем бойынша сарымсақты ең көп экспорттайтын ел — Қытай. Жылына 12 миллионнан астам тонна сарымсақты шет елдерге сатады. Одан кейін Үндістан мен Оңтүстік Корея елдері. 2009 жылы шошқа тұмауы өршіп тұрған кезде Қытайлықтар арасында “Сарымсақ шошқа тұмауына қарсы қорған болады” деген сөз тарап, елдегі сарымсақтың бағасы 40 есеге дейін қымбаттаған. Адамдар үшін пайдалы болған сарымсақ иттер мен мысықтар үшін улы болып саналады. Маса шаққан жерге сарымсақтың шырынын жақса, ол жерде зиянды заттар қалмайды.

15 слайд

16 слайд
Зерделеп көрейік • Зертханалық жұмыс №27 • Тақырыбы: Лалагүл тұқымдас өсімдіктерінің гүлі мен жемісінің құрылысы. • Мақсаты: Лалагүл тұқымдас өсімдіктердің гүлі мен жемісінің құрылысымен танысып, ерекшеліктеріне назар аудару.

16 слайд

17 слайд
Биологиялық диктант 1. Пияз тұқымдастарды ,өсімді мүшесінен де көбейтуге болады. 2. Қабықшақтарының барлығы қысқарған сабақ те орналасады. 3. Пиязшығынының құрамында қант , нәруыз болады. 4. Сарымсақ пиязшығы өте көп пиязшықтардан - тұрады. 5. Пияз бен сарымсақта болатын ерекше ұшпа зат деп аталады.

17 слайд

18 слайд
Үйге тапсырма: §31 оқу. Қазақстан Қызыл кітабына енген лалагүл тұқымдастары өкілдері туралы мәлімет жинақтау.

18 слайд