Мәлімет типтері. Шамалардың сипатталуы.

1 слайд
М әлімет типтері. Шамалардың сипатталуы. Шамаларға қолданылатын стандартты функциялар мен амалдар Информатика пәні мұғалімі: Акпердинова Мария Толебаевна 9 сынып

2 слайд
І кезең. Аттестация. ІІ кезең. Қолдану. ІІІ кезең. Қабылдау.І кезең. Аттестация. ІІ кезең. Қолдану. ІІІ кезең. Қабылдау.

3 слайд
ЖАҢА БІЛІМ. • Тип • Қарапайым, құрылымдық тип. • Бүтін, нақты, символдық, логикалық, тіркестік тип. • Шаманы сипаттау . Тұрақты, айнымалы шама. • Стандартты функциялар: арифметикалық функция; типтерді өзгерту функциясы; реттелген типтегі шамаларға қолданылатын функция; • Амалдар: бүтін типке қолданылатын амалдар; нақты типке қолданылатын амалдар; логикалық типке қолданылатын амалдар; символдық типке қолданылатын амалдар.

4 слайд
Мәлімет типтері. Тип шама қабылдай алатын мәндер жиынын және оларға қолданылатын амал түрлері мен орындалу жолдарын анықтайды. Яғни тип дегеніміз – шама мәніне берілген сипаттама. Паскаль тілінде мәліметтердің келесі типтері бар: нақты, бүтін, символдық, логикалық, тіркестік, мәтіндік, жиым, файл, жазба, жиын . Олар екі топқа бөлінеді: қарапайым және құрылымдық .

5 слайд
Типтер • Бүтін ( INTEGER ) • Нақты (REAL) • Символдық (CHAR) • Логикалық (BOOLEAN) • Тіркестік (STRING) • Мәтіндік (TEXT) • Жиым (ARRAY) • Жиын (SET) • Файл (FILE) • Жазба (RECORD) ҚАРАПАЙЫМ ҚҰРЫЛЫМДЫҚТиптерТиптер

6 слайд
Шаманы сипаттау. Шаманың қабылдай алатын мәндерін (типін) көрсету, шаманы сипаттау деп аталады. Шамаларға қолданылатын амалдар шама типіне байланысты болады. Шама программаның сипаттау бөлімінде сипатталады. Шамалар екіге бөлінеді: тұрақты және айнымалы . Тұрақты шама мәні программа орындалу барысында өзгермейді . Айнымалы шама мәні программа орындалу барысында өзгеріп отырады. Егер тұрақты шама болса сипаттау const сөзімен, айнымалы болса var сөзімен басталады. Тұрақты шаманы сипаттау командасының жалпы түрі келесідей: Const шама аты 1= мәні; шама аты2 = мәні; ... шама аты n= мәні; Айнымалы шаманы сипаттау командасының жалпы түрі келесідей: Var шама аты1, шама аты2, ... : шама типі; Мысал1. Const pi=3.14; e=2.7; max=10; s=“school” Var x, y: real; z: integer; a, b: boolean;

7 слайд
Бүтін тип ( integer ). Егер шаманың қабылдайтын мәні бүтін сан болса ол келесі типтердің бірімен сипатталады. Көбінесе integer типі қолданылады. Тип Мәндерінің өзгеру диапазоны Ұзындығы ( байт ) BYTE 0 — 255 1 SHORTING -127 — +127 1 INTEGER -32768 — +32767 2 WORD 0 — +65535 2 LONGINT -2147483648 — +2147483647 4 Мысал2 . x айнымалысы 569 бүтін мәнін қабылдайтын болса оны келесідей сипаттауға болады: var x: integer ; немесе var x: word ; немесе var x: longint ; . byte және shorting сөздерімен сипаттай алмаймыз , себебі 569 саны ол диапазоннан асып кетеді.

8 слайд
Нақты тип ( real ) . Егер шаманың қабылдайтын мәні нақты сан болса ол келесі типтердің бірімен сипатталады. Көбінесе real типі қолданылады. Тип Мәндерінің өзгеру диапазоны Ұзындығы ( байт ) REAL -1.7*10 38 — 1.7*10 38 6 SINGLE -3.4*10 38 — 3.4*10 38 4 DOUBLE -1.7*10 308 — 1.7*10 308 8 EXTENDED -1.1*10 4932 — 1.7*10 4932 10 COMP -2*10 63 -1 — 2.*10 63 +1 8 Мысал3 . x айнымалысы -87.23 мәнін қабылдап, a=x 2 , b=x 3 болса оларды келесідей сипаттауға болады: var x, a, b: real;

9 слайд
Сиволдық тип ( char ) Егер шама қабылдайтын мәні қандай да бір символ болса шама char сөзімен сипатталады. Символ тырнақшаға алынып жазылады. Мысал4 . a=‘ П ’; b=‘ ? ’; c=‘ 5 ’ болса, келесідей сипаттаймыз: var a, b, c: char; Логикалық тип ( boolean ) Егер шама қабылдайтын мәні қандай да бір логикалық өрнек не логикалық мән (false не true) болса шама boolean сөзімен сипатталады. Логикалық типтегі шама мәні false не true (жалған не ақиқат) мәндерінің бірін қабылдайды. Мысал5 . a= 5 < 7 ; b=false; c=true болса, келесідей сипаттаймыз: var a, b, c: boolean;

10 слайд
Тіркестік тип ( string ) Егер шама мән ретінде қандай да бір сөз не сөз тіркесін қабылдаса ол string сөзімен сипатталады. Шаманың қабылдайтын мәнінің мағынасы болуы міндетті емес. Сөз не сөз тіркесі тырнақшаға алынады. Кейде string сөзінен кейін жақшаға сөз не сөз тіркесінің ұзындығы жазылады (неше символдан тұратыны). Егер жазылмаса ұзындығы 256-ға тең (256 символдан тұрады) деп қабылданады. Ұзындығын есептегенде бос орын, тыныс белгілері де саналады. Егер сөз тіркесінің ұзындығы алдына ала сипаттағаннан асып кетсе , артығы қиылып қалады . Мысал 6 . a=‘my name is Robert ! ’; b=‘ фвыапроод ’; c=‘ сынып ’; d=‘458’ болса, келесідей сипаттауға болады: var a: string(18); b, c, d: string ; Егер var a: string(1 0 ); деп сипаттасақ a= “ my name is ” болып қиылып қалады.

11 слайд
Шамаларға қолданылатын стандартты функциялар және амалдар. Паскаль тілінде әртүрлі стандартты функциялар жиі қолданылады. Стандартты функцияны жазу үшін міндетті түрде функция аты және жақша ішінде аргументі көрсетіледі. Функциялар келесі түрлерге бөлінеді: Арифметикалық функциялар. (оқулықтан 49б, 2.6 тақырыпты қара.) Типтерді өзгерту функциясы. (оқулықтан 49б, 2.6 тақырыпты қара.) Реттелген типтегі шамаларға қолданылатын функциялар. (оқулықтан 49б, 2.6 тақырыпты қара.) Шамаларға қолданылатын амалдарды келесідей жіктеуге болады: Бүтін типке қолданылатын амалдар. (оқулықтан 51б, 2.7 тақырыпты қара.) Нақты типке қолданылатын амалдар. (оқулықтан 51б, 2.7 тақырыпты қара.) Логикалық типке қолданылатын амалдар. (оқулықтан 51б, 2.7 тақырыпты қара.) Символдық типке қолданылатын амалдар. (оқулықтан 51б, 2.7 тақырыпты қара.)

12 слайд

13 слайд
шамалық нақты тіркестік бүтінҚарапайым типке жататындарын тап! (дұрыс шертсең жапырақтар сыбдырлап белгі береді) жиым логикалық

14 слайд
Логикалық типке жататын асқабақтарды жина! 12-6 3 2 5 4 -5 8 ,2 1 3 ‘ ? ’ ‘ girl ’ ‘ алма ’ ‘ #’z>0 a < b tru e

15 слайд
Символдық типке жататын асқабақтарды жина! 3,5 12 -6325‘ ? ’ ‘ girl’‘ asdfh’ ‘ #’ ‘ A’ a<btrue

16 слайд
Тіркестік типке жататын асқабақтарды жина! -3254 -8,21 ‘ girl’ ‘ алма ’ ‘ agth’ ‘ #’ ‘ A ’ a<btrue ‘ 325 ’‘ we are’

17 слайд
Нақты типке жататын асқабақтарды жина! 3,5 12 -58,213‘ girl’ 0,562 ‘ asdf’ ‘ #’ z>0‘ A’ a<b

18 слайд
div, mod функциялары қандай типке қолданылады? (дұрысы тышқанмен шерткенде жасыл түске боялады) Бүтін ( integer)Нақты ( real) Символдық ( char ) Логикалық ( boolean ) Тіркестік ( string )

19 слайд
Логикалық типке қолданылатын амалдарды тап. (дұрыс тапсаң шар әуеге қалықтайды!) NOT SIN(X)AND XORMOD PRED(X) DIV OR ABS(X)

20 слайд
Символдық типке қолданылатын функцияларды тап. (дұрыс тапсаң шар әуеге қалықтайды!) CHR(X) SIN(X)AND XORMOD PRED(X)ORD(X) OR SUCC(X)

21 слайд
Бүтін типке қолданылатын амалдарды тап. (дұрыс тапсаң шар әуеге қалықтайды!) NOT SIN(X)ANDMOD PRED(X) ORD(X) DIV OR ABS(X)

22 слайд
X айнымалысының келесі мәндері берілген, X айнымалысын ауызша сипатта: a) 2,236 b) ‘ Материя ’ c) -431150 d) ‘ № ’ e) ‘I like tea’ f) z>0 g) ‘0.236 !!!’ h) 807,00

23 слайд
Келесі функциялар мен амалдардың мәнін тап: a) 30 div 7 = b) 30 mod 7 = c) sqr(3) = d) sqrt(36) = e) succ(19) = f) pred(100)= g) succ(G) = h) pred(z) = Тексеру4 2 9 6 20 99 H y

24 слайд
Арифметикалық функцияларға жатады (иә, жоқ): 1. abs(x) 5. cos(x) 9. sqrt(x) 2. chr(x) 6. pred(x) 10. exp(x) 3. sqr(x) 7. ord(x) 11. Sin(x) 4. succ(x) 8. arctan(x) 12. Ln(x) Тексеружоқ иә иә жоқ иә жоқ жоқ иә иә иә иә иә

25 слайд
Функциялардың қызметі қандай? 1. abs(x) 5. round(x) 9. sqrt(x) 2. chr(x) 6. pred(x) 10. exp(x) 3. sqr(x) 7. trunc(x) 11. sin(x) 4. succ(x) 8. arctan(x) 12. ln(x)

26 слайд
Бүгінгі сабақ бойынша кері байланыс анкетасы: – Мен бұл сабақта алдыма мынандай мақсаттар қойдым: ... – Мен мақсатыма жеттім (жетпедім) – Менің мақсатыма жетуіме (жетпеуіме) мына жағдайлар әсер етті: ... – Сабақ барысында келесі жаңа білім алдым: ... – Сабақ барысында жаңадан үйрендім: ... – Сабақ барысында келесіні түсінбедім: ... – Мен үшін сабақтың мына кезеңі қиын болды: (тест тапсыру, есептер шығару, жаңа мағлұматты өз бетіммен меңгеру) – Сабақ маған ұнады (ұнамады) – Сабақта мыналар қызығушылық туғызды ... – Жалпы сабақта өзіме көңілім толды (толмады)

27 слайд
Назарларыңызға рақмет!