Мұнайдың пайдасы мен зияны

1 слайд
Теміртау қаласы” №4 ЖББОМ “ КММ Мұнайдың пайдасы мен зияны Орындаған: 3 “А”сынып оқушысы Тұрмахан Айгерім

2 слайд
Мақсаты:  Мұнайдың жасалу жолдарымен танысу.

3 слайд
Міндеттері:  Мұнайдың шығу тарих туралы мәліметтер жинақтау;  Мұнайдан алынатын заттарды анықтау  Мұнай компанияларына қоршаған ортаны ластауына жол бермеу  Мұнай туралы қызықты мәліметтер жинау;

4 слайд
Өзектілігі: Біздің мемлекетімізде мұнайдан алынатын заттарды өндіретін кәсіпорының аздығы өкінішті. Мұнайды ұтымды жақтармен пайдалана білуді түсіну.

5 слайд
Болжам:  егер адам мұнайдан алынатын жайлы мәліметтерді білсе, онда оның пайдасы бар екеніндігін білер еді .

6 слайд
Кіріспе: Мұнай -  көмірсутектер  қоспасы болып табылатын, жанатын майлы сұйықтық; қызыл-қоңыр, кейде қара түске жақын, немесе әлсіз жасыл-сары, тіпті түссіз түрі де кездеседі; өзіндік иісі бар; жерде тұнбалық қабатында орналасады; пайдалы қазбалардың  ең маңызды түрі. Қазақстан жеріндегі мұнайға ғылыми көзқарас орыс халқының саяхатшысы Г.С.Карелин Қайдақ шығанағында қайықпен жүзіп жүргенінде басталыпты. Ол қалай десеңіз, ескекті ескен сайын судың бетінде майлы ақшыл заттың пайда болатындығын көріп қайран қалып, осы аймақты зерттеуге көңілі ауыпты деседі натуралист ғалымның. Бұл сонау 1832 жыл еді.Жер қойнауындағы қара алтынды игеріп пайдаға белшесінен батқысы келгендердің ең алды Леман атты кәсіпкер болды. Табыстың көзін жақсы білетін Леман “Эмба-Каспий“ компаниясын құрып,  жүргізілген зерттеулерден соң 1894 жылы Қарашұңғыл жерінде алғашқы бұрғылау жұмыстарын бастап кетті. Епті Леманның бұл бастамасы тура 5 жыл өткен соң, яғни 1899 жылы өз жемісін берді ау әйтеуір.  №7 скважинада 40 метр тереңдіктен мұнай фонтаны атқылап, бұл уақиға Қазақстан төсіндегі алғаш мұнайдың өндірілуі болып тарих бетіне жазылып кете барды. Міне осы сәттен бастап, еліміздегі мұнай өндірісінің қарқынды дамауы басталған еді.Ғалымдар мұнайлы мекендерді табам деп көз майын тауысып зерттеулер жүргізіп жүргенде пайда көзін көре тұра тыныш жата алмайтын кәсіпкер Леман “Орал-Каспий мұнай бірлестігін” құрып, Доссорда бұрғылау жұмыстарын жүргізіп жатты. Осылайша бір жыл өткенде 1911 жылы №3 скважинадан 226 метр тереңдіктен мұнай фонтаны атқылады. Көп ұзамай ақ осы жерде жүйелі түрде мұнай өндіру бастау алып, Қазақстандағы алғаш өнеркәсіп бой көтерді.  1913 жылы Мақаттан мұнай табылып, ол жер де қызу жұмыстың аймағына айналды. Доссор-Мақат зонасындағы мұнайдың сапасы өте жақсы еді. 1961 жылы 5 шілдеде Жетыбай кен орнынан Маңғыстаулық мұнай фонтаны атқылады.

7 слайд
Жұмыстың маңыздылығы : Әлемге танымал болып келе жатқан қара алтынды алу– б.з.д YI--YIII ғасырлардан бері белгілі кәсіп. Қазір  бұл адамдарға қуаныш әкелетін байлыққа айналған. Ал мен зерттеп отырған мұнайдың пайдасын іске асырып , зиянды жақтарын анықтау , болашақ біздерге жасыл экологияны сақтап қалуы , адамзаттың өміршең тіршілігіне мән беру ,әрбір адамзаттың парызы екенін ұғындыру

8 слайд

9 слайд
Мұнайдан алынатын заттар

10 слайд
# Өндіруші ел Қазіргі үлесі 1 Сауд Арабиясы 11.8% 2 Ресей   12.0% 3 АҚШ   11.1% 4 Иран   5.1% 5 Қытай 4.8% 6 Канада   4.0% 7 Мексика   3.6% 8 БАӘ   3.4% 9 Кувейт   3.0% 10 Венесуэла   3.0% 11 Норвегия   2.8% 12 Бразилия 3.1% 13 Ирак   2.9% 14 Алжир   2.6% 15 Нигерия   2.7% 16 Ангола 2.4% 17 Либия   2.2% 18 Біріккен Королдік 1.7% 19 Қазақстан 1.9% 2013 жылы АҚШ орташа алғанда күніне 11.4 миллион баррель өндіріп , өндіруші әлемдегі екінші елге айналды, сонымен бірге 2020 жылға дейін Сауд Арабиясын басып озады деп күтілуде.

11 слайд
Республиканың қолданыстағы мұнай өндіру қуаттары жаңғыртылғаннан кейін 2015 жылдан кейін мұнай өңдеу көлемі жылына 15,05 млн. тоннаға дейін ұлғайтылады және тиісінше, мұнай өнімдерінің көлемін ұлғайту жоспарланып отыр.

12 слайд
Арал теңізінің сарқылуы мен апаты нәтижесінде өңір экологиялық күйзеліс аймағы деп танылған. 27,257 мың тонна ластаушы зат шыққан. Соның 85%-ы яғни 24,427 мың тоннасы ешқандай тазартылмаған күйі ауаға тараған.  ауаға шығарылған зиянды заттар жерге, суға, жан уар ларға, не жер қойнауына келтірілген залал – Шетелдерде табиғат пайдаланушылар экологиялық заңнаманы сақтауға, жасыл экономикаға кө шуге заңдық тұрғыдан ынта ландыру арқылы жүргізіледі. Айталық, таза жанар-жағармай шығарған, ауаға шығарындыларын азайтқан, төгінділерін тазартқан, қалдықтарын кәдеге жаратқан кәсіпорынды салықтан босату, мүлкінің кепіл сомасын көтеру, несие беру, тексерістерден босату сияқты жеңілдіктер берген. Бәлкім, бізге де осы талаптарға көшу керек шығар. Ал заңды күшейтіп, талапты арттырғаннан қаншалықты пайда болатыны белгісіз. 1 тамшы мұнай 25литр суды ішуге жарамсыз қылдырады .

13 слайд
Сауалнама Мұнайдан қандай зат алынатын білесіз бе ? Бензин , дизель т.б жанармайлары Ұшақтары , телефондар, опа-далап , иіс-су , танк, дәрі- дәрмектер Білмеймін . Жауап берген оқушылар саны 76 60 10 6

14 слайд
Мен зерттей келе отырып, мынадай мәліметтерге көз жеткіздім: - мұнайдан адамға керекті өнімдері алынатын білдім; - мұнайдан адам өміріне және денсаулығына пайдалылығын түсіндім; -мұнайдан алынатын өнімдерді пайдаланып ,отандық өнімдерді шығару керектігін білдім ; -мұнайды өндіретін ошақтар маңайдағы халықтардың денсаулығы мен табиғаттағы қатты мән беру керектігін білдім ;

15 слайд
Дана қазақ халқымыз « Жердің тілін білсең,  тілдей жерден жылдық өмір аларсың.  Елдің тілін білсең,  елге сыйлы болып жағарсың. » -деген екен. Жер-Ананың берген байлығын дұрыс пайдалып , табиғатымызды , денсаулығымызды сақтауға тырысайық . Қара алтынның адамға тигізер пайдасы көп. Оны шашпай тиімді пайдалану ерінбей еңбектенуді қажет етеді . Мұнайдың қасиеттерін тереңірек біліп халқыма пайдамды тигізіп болашақта өз үлесімді қосқым келеді.