Оқу сауаттылығы 11 - сынып

1 слайд
Тақырыбы: Оқушылардың функционалдық оқу-сауаттылығын арттыру жолдары

1 слайд

2 слайд
ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? Жалпы функциональдық сауаттылық деген ұғымды таратып айтар болсақ, адамдардың (жеке тұлғаның) әлеуметтік, мәдени, саяси және экономикалық қызметтерге белсене араласуы және өмір бойы білім алуына ықпал ететін базалық факторы. Яғни бүгінгі жаһандану дәуіріндегі заман ағымына қарай ілесіп отыруы. Сонымен, функциональдық сауаттылық адамның мамандығына, жасына қарамастан үнемі білімін жетілдіріп отыруы. Мұндағы басшылыққа алынатын функциональдық сапалар: белсенділік, шығармашылық тұрғыда ойлау, шешім қабылдай алу, өз кәсібін дұрыс таңдай алуға қабілеттілік, т.б. Яғни, жалпы білім беретін мектептерде Қазақстан республикасының зияткерлік, дене және рухани тұрғысынан дамыған азаматын қалыптастыру, оның физикалық құбылмалы әлемде әлеуметтік бейімделуін қамтамасыз ететін білім алудағы қажеттіліктерін қанағаттандыру болып табылады.

2 слайд

3 слайд
ОҚУ САУАТТЫЛЫҒЫ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? Біздің еліміз осы кезге дейін PISA халықаралық зерттеуінің 4 цикіліне (2009, 2012, 2015, 2018 жылдар) қатысып келеді. Халықаралық зерттеудің негізгі үш бағыты олар: математикалық сауаттылық, жаратылыстану-ғылыми сауаттылық және оқу сауаттылығы. «Оқу сауаттылығы» термині кең мағынада қарапайым оқу біліктілігін емес, мәліметтерді айқындай білу қабілеттімен анықталады. Мектеп жасындағы балалардың тек оқу техникасын меңгеруі қазіргі таңда қабілеттілік болып есептелмейді. Оқу сауаттылығы туралы түсінік білім алушылардың әртүрлі форматтарда берілген мәтіндерді түсіне білуі, олардың мәні мен мазмұнын түсініп тұжырымдауы және білім алушылардың мектептен тыс уақыттарда, әртүрлі өмірлік жағдаяттарды шешуде оқығанын қолдана білу іс-әрекеттеріндегі қызметтерін бағалауға негізделген.

3 слайд

4 слайд
«Оқиға тауы» әдісі Бұл әдісті прозалық шығарма мәтіндерімен жұмыс жасаған кезде қолданған тиімді. Білім алушылар мәтін мазмұнымен танысып болған соң, сюжеттік желіге сәйкес негізгі оқиғаларды мазмұндауға көмектесетін сөздер мен сөз тіркестерін «Оқиға тауының» белгілі бөлігіне жазып қояды. «Оқиға тауы» білім алушыларға мәтін бойынша ойын жүйелеп, жоспарлап жазуға негіз бола алады. Білім алушылар «Оқиға тауына» сүйене отырып, мәтін мазмұнын ашады. Әдісті жүзеге асырудың тәсілдері: 1-қадам. Білім алушылар мәтінді топта оқып, оның мазмұнымен танысады. 2-қадам. Жұмыс топта ортаға салынып талқыланады. 3-қадам. Оқу үдерісінде мәтінде қарастырылған оқиға тізбегін сюжет желісіне /басталуы, дамуы, байланысы, шиеленісуі, шарықтау шегі, шешімі/ сәйкес «Оқиға тауына» орналастыру

4 слайд

5 слайд
Әдісті жүзеге асырудың тәсілдері: 1-қадам. Білім алушылар мәтінді топта оқып, оның мазмұнымен танысады. 2-қадам. Жұмыс топта ортаға салынып талқыланады. 3-қадам. Оқу үдерісінде мәтінде қарастырылған оқиға тізбегін сюжет желісіне /басталуы, дамуы, байланысы, шиеленісуі, шарықтау шегі, шешімі/ сәйкес «Оқиға тауына» орналастыру .

5 слайд

6 слайд
Байланысуы Шиеленесуі

6 слайд

7 слайд
«Мәтінмен жұмыс» әдісі Бұл әдіс те білім алушыларды жеке не жұпта жұмыс жасауға, ақпаратты өз бетінше жинақтауға жағдай жасайды. Сонымен қатар, шығармашылық жұмыс жасауда өте тиімді әдістердің бірі. Алдымен мұғалім оқушыларды жұпқа бөліп алады да, оларға тапсырманы орындаудың реті түсіндіріледі. Әдісті жүзеге асырудың тәсілдері: 1-қадам. Мәтінді бірнеше бөліктерге бөлу; 2-қадам. Әр бөлікке атау беру; 3-қадам. Әр бөліктің негізгі ойын білдіретін сөйлемдерді анықтау; 4-қадам. Кейіпкерді сипаттайтын сөз, сөз тіркесі, сөйлемдерді табу; 5-қадам. Мәтіндегі барлық кейіпкерлерді кезегімен атап беру; 6-қадам. Мәтіндегі оқиға орын алған жерлерді атау; 7-қадам. Мәтінді аяқтаудың нұсқасын ұсыну.

7 слайд

8 слайд
«Түсін мені» әдісі Білім алушылар мәтінді оқиды. Мұғалім білім алушылардан оқыған мәтіннен ақпаратты /негізгі, қосымша және детальді ақпаратты, факті мен көзқарасты, астарлы ойды/ анықтайтын сөзді дәптерлеріне жазуларын талап етеді. Мұғалім біліи алушылардың жабуын жинап алып, өзі алдын ала даярлаған ақпарттармен салыстырады. Кімнің осы түпнұсқамен сәйкес келген сөздері көп болса, сол жеңімпаз деп танылады. Әдісті жүзеге асырудың тәсілдері: 1-қадам. Білім алушылар мәтінді оқиды. 2-қадам. Білім алушылардан оқыған мәтіннен ақпаратты анықтайтын сөзді дәптерлеріне жазады. 3-қадам. Мұғалім білім алушылардың жауабын жинап алады. 4-қадам. Мұғалім өзі алдын ала даярлаған ақпарттармен салыстырады. 5-қадам. Түпнұсқамен сәйкес келген сөздері көп білім алушы жеңімпаз атанады

8 слайд

9 слайд
ОҚУШЫЛАРДЫҢ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҒЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ТИІМДІ ӘДІСТЕРІ Білім алушылардың оқыған мәтінін қаншалықты түсінгенін немесе түсінбегенін анықтау үшін мынадай сұрақтар қоюға болады: 1. Оқыған мәтініңізді өз сөзіңізбен баяндап берсеңіз. 2. Мәтінді оқығаныңызды қалай немесе немен дәлелдер едіңіз? 3. Мәтін мазмұнын өзіңізше түсіндіріңіз. 4. Мәтінде берілген ақпараттарды жіктеп айтыңыз? 5. Қысқаша ғана бірнеше сөйлеммен негізгі ойды айтып беріңіз. 6. Мәтінде көтерілген негізгі ойдың басқа құбылыстардан, жағдаяттардан не болмаса ұғымдардан ерекшелігі неде? 7. Мәтіндегі көтерілген мәселеге қарама-қайшы не мәселе болуы мүмкін? 8. Мәтіндегі оқиғаның не құбылыстың әрі қарай өрбуін, оның себебі мен салдарын (нәтижесін) болжап айтыңыз.

9 слайд

10 слайд
Аралас мәтінМәтін түрлері мен ерекшеліктері Мәтін Тұтас мәтін Дискретті мәтін Құрамдас мәтін Оқиға, құбылыс не зат сипатталад ы, мазмұндал ады, түс i нд i ріле ді немесе нұсқау беріледі Кестелер мен сызбалар, графиктер, журналдың не кітаптың мұқабалар ы, карталар, диаграмма лар -мен беріледі Мағына ғана емес, формат жағынан да әрқайсысы бір-біріне тәуелсіз әртүрлі, яғни бірнеше мәтіндерден құрастырыла- ды.Сөз және сөзсіз көрсетілген элементтер-ден тұрады. (веб-парағы, толтыруға арналған түрлі кестелер, жарнамалар, мәзірлер, ақпараттық парақшалар, журналдар)

10 слайд