Өткізгіштерді тізбектей және параллель жалғау.

1 слайд
Сабақтың тақырыбы: Өткізгіштерді тізбектей және параллель жалғау. 8 сынып

1 слайд

2 слайд
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау Сематикалық карта толтыру № Сұрақ Кедергі Ампер метр Ом заңы Вольт Андре Мари Ампер Электр тогы Вольт метр Меншікті кедергі Реостат Резистор Кернеудің өлшем бірлігі 2 Электр тогы ұғымын физикаға енгізген ғалым 3 Ом мен өлшенетін шама 4 I = U / R Бұл формула нені білдіреді. 5 Тоқ күшін өлшейтін құрал 6 Электр зарядтарын тасымалдаушылардың реттелген қозғалысы 7 Өткізгіштің ұштарындағы кернеуді өлшеуге арналған құрал 8 Меншікті кедергісі бар электр тізбегінің элементі 9 Электр тізбегіндегі токты немесе кернеуді реттеуге арналған аспап 10 ρ = RS/l Бұл формула нені білдіреді ІІ. Үй тапсырмасын сұрау Сематикалық карта толтыру

2 слайд

3 слайд
Р/с Сұрақ Жауап 1 Кернеудің өлшем бірлігі Вольт 2 Электр тогы ұғымын физикаға енгізген ғалым Андре Мари Ампер 3 Ом мен өлшенетін шама Кедергі 4 I=U/R Бұл формула нені білдіреді. Ом заңы 5 Ток күшін өлшейтін құрал Амперметр 6 Электр зарядтарын тасымалдаушылардың реттелген қозғалысы Электр тогы 7 Өткізгіштің ұштарындағы кернеуді өлшеуге арналған құрал Вольтметр 8 Меншікті кедергісі бар электр тізбегінің элементі Резистор 9 Электр тізбегіндегі токты немесе кернеуді реттеуге арналған аспап Реостат 10 ρ = RS/l Бұл формула нені білдіреді Меншікті кедергіЖауаптары

3 слайд

4 слайд
1 – 5 дұрыс “3” 6 – 7 дұрыс “4” 8 – 10 дұрыс “5”

4 слайд

5 слайд
Егер бірінші өтізгіштің соңы екінші өткізгіштің басымен,екіншісінің соңы үшіншінің басымен жалғанса, онда мұндай қосуды тізбектей жалғау деп атайды

5 слайд

6 слайд
Өткізгіштерді тізбектей жалғау

6 слайд

7 слайд
1 Тізбектің барлық бөліктерінде ток күші бірдей болады I ж =I 1 =I 2 = I 3

7 слайд

8 слайд
22 Тізбектегі жалпы кернеу оның жеке бөліктері кернеулерінің қосындысына тең болады: U ж =U 1 +U 2 +U 3

8 слайд

9 слайд
33 Жалпы кедергі жеке өткізгіштер кедергілерінің қосындысына тең болады R ж = R 1 + R 2 + R 3

9 слайд

10 слайд
Бір секундта өткізгіштің көлденең қимасы арқылы бірдей мөлшердегі еркін заряд тасушылар өтсе, өткізгіштерді тізбектей жалғағанда, өткізгіштердегі ток күшінің шамасы бірдей болады. Алайда өткізгіштің ұштарындағы және кернеулері әр түрлі. Тізбектің әрбір бөлігіне Ом заңын қолданамыз. Демек, . ; ; екенін ескере отырып: аламыз.2 U 1 U I IR U  1 1 IR U  2 2 IR U  2 1 U U U   ) ( 2 1 2 1 R R I IR IR U     

10 слайд

11 слайд
Егер арқылы өткізгіштердің жалпы кедергісін белгілесек, онда . Тізбектей жалғанған бірнеше өткізгіштен тұратын тізбектің кедергісі жеке өткізгіштер кедергілерінің қосындысына тең. Өткізгіштерді тізбектей жалғағанда ток күштері тең, ал тізбектегі жалпы кернеу оның бөліктеріндегі кернеулердің қосындысына тең болады, ал жалпы кедергі әрбір өткізгіштің кедергілерінің қосындысынан тұрады: ; ; .R 2 1 R R R   n I I I I     ... 2 1 n U U U U     ... 2 1 n R R R R     ... 2 1

11 слайд

12 слайд
Егер өткізгіштердің бастарын бір ғана А нүктесінде, ал ұштарын екінші бір В нүктесінде жалғасақ, онда мұндай жалғауды параллель жалғау деп атайды Егер өткізгіштердің бастарын бір ғана А нүктесінде, ал ұштарын екінші бір В нүктесінде жалғасақ, онда мұндай жалғауды параллель жалғау деп атайды

12 слайд

13 слайд
Өткізгіштерді параллель жалғау

13 слайд

14 слайд
1 Тізбектегі жалпы ток күші жеке өткізгіштердегі ток күштерінің қосындысына тең болады I ж =I 1 + I 2 + I 3

14 слайд

15 слайд
2 U ж =U 1 =U 2 =U 3Тізбектің параллель жалғанған бөліктегі кернеулері бірдей болады

15 слайд

16 слайд
3 Тізбектің жалпы кедергісіндегі кері шама жеке өткізгіштер кедергілерінің кері шамалары қосындысына тең болады: R ж = R 1 + R 2 + R 3 1 1 1 1

16 слайд

17 слайд
Тізбекті параллель жалғағанда, екі параллель арнаға тармақталған су ағыны тәрізді, ток өткізгіштер бойымен тармақталады. және тармақталған ток күштерінің қосындысы тармақталмаған бөлігіндегі токтың шамасына тең, яғни . Ом заңының негізінде бірінші өткізгіштің ұшындағы кернеу: , ал екінші өткізгіштің ұшындағы кернеу: болады. 2 I I 2 1 I I I   1 1 1 R I U   2 2 2 R I U   1 I

17 слайд

18 слайд
Демек, немесе . Өткізгіштерді параллель жалғағанда, тізбектің барлық бөліктерінде кернеу бірдей, ал жалпы ток күші әрбір өткізгіштегі ток күштерінің қосындысына тең, жалпы кедергі әрбір өткізгіштің кедергісінен кем болады. ; ; .2 1 R U R U R U   2 1 1 1 1 R R R   n U U U U     ... 2 1 2 1 1 1 1 R R R   n I I I I     ... 2 1

18 слайд

19 слайд
IV . Топтық жұмыс

19 слайд

20 слайд
20-жаттығу 1. Суретте тізбектей жалғанған үш өткізгіштің сұлбасы берілген. Кедергісі өткізгіштегі кернеудің төмендеуі . Кедергісі болатын өткізгіштің кернеуін және олардың ұштарындағы кернеу 120 В болғандағы өткізгіштің кедергісін анықтаңдар.Ом R 36 1  B U 9 1  Ом R 64 2  3 R It is given : Ом R 36 1  Ом R 64 2  B U 9 1  to find -? 3 R B U 120 3  Answer : 16 В, 480 Ом Dicision :

20 слайд

21 слайд
2. Суретте параллель жалғанған екі өткізгіштің сұлбасы берілген. Кедергісі өткізгіш арқылы ток өтеді. ток өткендегі өткізгіштің кедергісін анықтаңдар.Ом R 44 1  A I 5 1  A I 8, 0 2  2 R I t is given : Ом R 44 1  A I 5 1  A I 8, 0 2  to find - ? 2 R Answer : 275 Ом Decision :

21 слайд

22 слайд
3. Кедергілері 20 Ом және 30 Ом болатын екі резистор кернеуі 24 В электр тізбегіне жалғанған. Тізбекке екі резисторды тізбектей және параллель жалғағандағы ток күші қандай? It is given : Ом R 20 1  Ом R 30 2  В U 24  to find - ? - ? m I n I Answer : 0,48 А; 2 А.Decision :

22 слайд

23 слайд
Балама тест орындау ( иә,жоқ) 1. Өткізгіштерді тізбектей қосқан кезде тоқ күштері бірдей болады. 2. Ток күшін өлшейтін құралды вольтметр деп атайды. 3. Өткізгіштерді параллель қосқан кезде кернеу оның жеке бөліктеріндегі кернеулердің қосындысына тең болады.. 4. R= R 1 +R 2 +……R n өткізгіштерді параллель қосу формуласы . 5. Меншікті кедергінің өлшем бірлігі вольт . 6. Тізбек бойымен өтетін токқа өткізгіштің кедергі жасау қасиетін сипаттайтын шаманы кедергі деп атайды. 7. Кедергінің өлшем бірлігі ампер 8. Электр тізбегі екі бөліктен тұрады 9. Ток күшінің кернеу мен кедергіге тәуелділік заңын А.Ампер ашты 10. Электр қозғаушы күшінің өлшем бірлігі вольт

23 слайд

24 слайд
Сұрақ Жауап 1 Иә 2 Жоқ 3 Жоқ 4 Жоқ 5 Жоқ 6 Иә 7 Жоқ 8 Иә 9 Жоқ 10 ИәЖАУАПТАРЫ

24 слайд

25 слайд
ҮІІ. Кері байланыс (не үйрендім, не қиын болды, сұрақ.)

25 слайд

26 слайд
Кейінгі тапсырмалар 20-ж. № 9,10,11 Кейінгі оқу §4 4. Электр тізбектері. Өткізгіштерді тізбектей және параллель жалғау

26 слайд