Педагогикалық технология түсінігі мен мәні
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
«ПЕДАГОГИКАЛЫҚ
ТЕХНОЛОГИЯ ТҮСІНІГІ МЕН
МӘНІ»
1 слайд
«ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯ ТҮСІНІГІ МЕН МӘНІ»
2 слайд
Бүгінгі заманда жаңа компьютерлік технологияларды енгізумен бірге
«технология» деген ұғым жиі кездеседі. ХХ ғасырдың 60 жылдарындағы АҚШ
пен Англияда пайда болып, содан бұл термин өмір қажеттілігіне байланысты
дүниежүзіне таралып кетті. Педагогикада бұл ұғым оқушылардың аз ғана күш
жұмсап, ең жақсы жоғарғы н ə тижеге жетудің тиімді принциптері мен ə дістерін
анықтауға бағытталған. Егер материалдық өндіріс саласында еңбек затын
біртебірте терең меңгеру негізінде еңбек өнімінің өсуіне ə келетін жаңа
технологиялар жасалса, ол білім беру саласында басқаша, технологиялар ұстаз
іс- ə рекетінің жеке жақтарына сай жасанды, қолдан істелген конструкциялар
ретінде жасалынады. «Технология» деген термин гректің түп тамыры techne –
өнер, шеберлік, к ə сіп ж ə не logos – ғылым, білім деген сөздерінен шыққан. Екі
түп тамырының бірлігін шеберлік туралы ғылым немесе білімді беретін деген
сөзді құрайды.
2 слайд
Бүгінгі заманда жаңа компьютерлік технологияларды енгізумен бірге «технология» деген ұғым жиі кездеседі. ХХ ғасырдың 60 жылдарындағы АҚШ пен Англияда пайда болып, содан бұл термин өмір қажеттілігіне байланысты дүниежүзіне таралып кетті. Педагогикада бұл ұғым оқушылардың аз ғана күш жұмсап, ең жақсы жоғарғы н ə тижеге жетудің тиімді принциптері мен ə дістерін анықтауға бағытталған. Егер материалдық өндіріс саласында еңбек затын біртебірте терең меңгеру негізінде еңбек өнімінің өсуіне ə келетін жаңа технологиялар жасалса, ол білім беру саласында басқаша, технологиялар ұстаз іс- ə рекетінің жеке жақтарына сай жасанды, қолдан істелген конструкциялар ретінде жасалынады. «Технология» деген термин гректің түп тамыры techne – өнер, шеберлік, к ə сіп ж ə не logos – ғылым, білім деген сөздерінен шыққан. Екі түп тамырының бірлігін шеберлік туралы ғылым немесе білімді беретін деген сөзді құрайды.
3 слайд
Ол өндірістік үдерістерді жүргізудің т ə сілдері мен құралдары
туралы білімдер жиынтығы. Қазіргі уақытта «педагогикалық технология» ұғымы
ə р түрлі түсіндіріледі. Жаңа педагогикалық технология деген не? Ол үшін
алдымен «техника», «технология» терминдерінің мағынасын түсініп, тереңінде
не жатыр, соны ақылмен аңғаруымыз қажет. Ол үшін ə лемдік педагогикалық
т ə жірибеде «технология» ұғымының тарихына көз жүгірткеніміз жөн. «Техника»
терминінің екі мағынасы бар екені айқын: - біріншісі – өндіріс құралдарының
жиынтығы; - екіншісі – бір істі орындағанда қолданылатын т ə сілдер жинағы.
«Технология» термині сол т ə сілдержүйесі (ілім) деген мағынаны білдіреді.
«Технология» түсінігі біркелкі емес түсіндіріледі.
3 слайд
Ол өндірістік үдерістерді жүргізудің т ə сілдері мен құралдары туралы білімдер жиынтығы. Қазіргі уақытта «педагогикалық технология» ұғымы ə р түрлі түсіндіріледі. Жаңа педагогикалық технология деген не? Ол үшін алдымен «техника», «технология» терминдерінің мағынасын түсініп, тереңінде не жатыр, соны ақылмен аңғаруымыз қажет. Ол үшін ə лемдік педагогикалық т ə жірибеде «технология» ұғымының тарихына көз жүгірткеніміз жөн. «Техника» терминінің екі мағынасы бар екені айқын: - біріншісі – өндіріс құралдарының жиынтығы; - екіншісі – бір істі орындағанда қолданылатын т ə сілдер жинағы. «Технология» термині сол т ə сілдержүйесі (ілім) деген мағынаны білдіреді. «Технология» түсінігі біркелкі емес түсіндіріледі.
4 слайд
С. Смирнов оны төмендегідей анықтайды: - оқытуды ұйымдастыруда «форма»
немесе « ə дістеме» түсініктерінің синонимі ретінде (бақылау жұмысын орындау
технологиясы, қарым-қатынас технологиясы); - нақты педагогикалық жүйенің
синонимі ретінде (оқытудың «д ə стүрлі» технологиясы, В. В. Давыдов пен Д. Б.
Элькониннің
мектепке арналған жүйесі ж ə не т.б.) Бірақ бұл түсіндірулер «технология»
түсінігін ашпайды, сондықтан «білім беру технологиясы», «педагогикалық
технология», «оқыту технологиясы» терминдерін қарастыру қажет. Берілген
түсініктерді салыстырмалы талдау Л. А. Щукинаның еңбектерінде көрсетілген.
Көптеген уақыттар желісінде «технология» түсінігі педагогикалық ұғымдар
қорнынан тыс қалып келді. Шынайы м ə ні («шеберлік жөніндегі ілім»)
педагогикалық міндеттерге: педагогикалық үдерісті сипаттау, түсіндіру, болжау,
жобалау – сай келсе де, ол технократиялық тіл элементі ретінде қарастырылды.
4 слайд
С. Смирнов оны төмендегідей анықтайды: - оқытуды ұйымдастыруда «форма» немесе « ə дістеме» түсініктерінің синонимі ретінде (бақылау жұмысын орындау технологиясы, қарым-қатынас технологиясы); - нақты педагогикалық жүйенің синонимі ретінде (оқытудың «д ə стүрлі» технологиясы, В. В. Давыдов пен Д. Б. Элькониннің мектепке арналған жүйесі ж ə не т.б.) Бірақ бұл түсіндірулер «технология» түсінігін ашпайды, сондықтан «білім беру технологиясы», «педагогикалық технология», «оқыту технологиясы» терминдерін қарастыру қажет. Берілген түсініктерді салыстырмалы талдау Л. А. Щукинаның еңбектерінде көрсетілген. Көптеген уақыттар желісінде «технология» түсінігі педагогикалық ұғымдар қорнынан тыс қалып келді. Шынайы м ə ні («шеберлік жөніндегі ілім») педагогикалық міндеттерге: педагогикалық үдерісті сипаттау, түсіндіру, болжау, жобалау – сай келсе де, ол технократиялық тіл элементі ретінде қарастырылды.
5 слайд
Алғашқыда педагогтар «педагогикалық технология», «оқу-оқыту
технологиясы» ж ə не «т ə рбиелеу технологиясы» ұғымдарының өзіндік м ə н-
мағыналарына назар аудармай келді. Ал бүгінде педагогикалық технология оқу
ж ə не т ə рбие аймағындағы 10 11 педагогикалық міндеттердің шешілуіне
байланысты орындалатын педагог іс- ə рекеттерінің бірізді жүйесі ретінде
танылуда. Осыдан «педагогикалық технология» м ə ні «оқу технологиясы»,
«т ə рбие технологиясы» ұғымдары м ə ндерімен салыстырғанда тереңдеу де
ауқымдылау. Педагогикалық технология – бұл педагогикалық ə рекеттер
табысына кепіл болардай қатқыл ғылыми жоба. Ə рі сол жобаның д ə л жаңғырып
іске асуы. Педагогикалық технология – кешенді үдеріс. Ол өз құрамына
адамдарды, идеяларды, құрал-жабдықтарды, сонымен бірге жоспарлау,
қамсыздандыру, бағалау ж ə не білім меңгерудің барша қырлары жөніндегі
проблемалардың шешімін басқаруды қамтиды.
5 слайд
Алғашқыда педагогтар «педагогикалық технология», «оқу-оқыту технологиясы» ж ə не «т ə рбиелеу технологиясы» ұғымдарының өзіндік м ə н- мағыналарына назар аудармай келді. Ал бүгінде педагогикалық технология оқу ж ə не т ə рбие аймағындағы 10 11 педагогикалық міндеттердің шешілуіне байланысты орындалатын педагог іс- ə рекеттерінің бірізді жүйесі ретінде танылуда. Осыдан «педагогикалық технология» м ə ні «оқу технологиясы», «т ə рбие технологиясы» ұғымдары м ə ндерімен салыстырғанда тереңдеу де ауқымдылау. Педагогикалық технология – бұл педагогикалық ə рекеттер табысына кепіл болардай қатқыл ғылыми жоба. Ə рі сол жобаның д ə л жаңғырып іске асуы. Педагогикалық технология – кешенді үдеріс. Ол өз құрамына адамдарды, идеяларды, құрал-жабдықтарды, сонымен бірге жоспарлау, қамсыздандыру, бағалау ж ə не білім меңгерудің барша қырлары жөніндегі проблемалардың шешімін басқаруды қамтиды.
6 слайд
Я. А. Коменский еңбектеріне үңілсек, педагогикалық
технологияға бастау берген даналық пікірлерді табамыз: «Дидактикалық машина
үшін қажет н ə рсе – 1) түбегейлі ойластырылған мақсаттарды; 2) сол мақсаттарға
жетуге д ə л икемдестірілген жабдықтарды; 3) мақсаттың орындалмауына
мүмкіндік бермейтін нақты жабдықтарды қолданудың мызғымас ережелерін
табуымыз керек», – делінген. Я. А. Коменский заманынан бастап, оқуды
мүлтіксіз ə рекеттегі механизмге с ə йкестендіру ұмтылысының талайы күні
бүгінге дейін басылған емес. Кейін оқу технологиясы жөніндегі көптеген
тұжырымдар толықтырылып, нақтыланылып отырды. Ə сіресе, техникалық
прогрестің ə рқилы теориялық ж ə не практикалық қызметтер аймағына енуімен
оқуды технологизацияластыру идеясы нығайып, іске асырыла бастады (П. Я.
Гальперин, Н. Ф. Талызина, Ю. К. Бабанский ж ə не т.б.). Осы заманғы
дидактикада ə рқилы оқу технологиялары көрініс беріп жүр. Олардың көп түрлі
болу себебі ə р автор мен орындаушының педагогикалық үдеріске өзінше
жаңалық қосып, технологияға өзгеріс енгізілуіне байланысты.
6 слайд
Я. А. Коменский еңбектеріне үңілсек, педагогикалық технологияға бастау берген даналық пікірлерді табамыз: «Дидактикалық машина үшін қажет н ə рсе – 1) түбегейлі ойластырылған мақсаттарды; 2) сол мақсаттарға жетуге д ə л икемдестірілген жабдықтарды; 3) мақсаттың орындалмауына мүмкіндік бермейтін нақты жабдықтарды қолданудың мызғымас ережелерін табуымыз керек», – делінген. Я. А. Коменский заманынан бастап, оқуды мүлтіксіз ə рекеттегі механизмге с ə йкестендіру ұмтылысының талайы күні бүгінге дейін басылған емес. Кейін оқу технологиясы жөніндегі көптеген тұжырымдар толықтырылып, нақтыланылып отырды. Ə сіресе, техникалық прогрестің ə рқилы теориялық ж ə не практикалық қызметтер аймағына енуімен оқуды технологизацияластыру идеясы нығайып, іске асырыла бастады (П. Я. Гальперин, Н. Ф. Талызина, Ю. К. Бабанский ж ə не т.б.). Осы заманғы дидактикада ə рқилы оқу технологиялары көрініс беріп жүр. Олардың көп түрлі болу себебі ə р автор мен орындаушының педагогикалық үдеріске өзінше жаңалық қосып, технологияға өзгеріс енгізілуіне байланысты.