Презентация Ілияс Жансүгіров
Презентация Ілияс Жансүгіров

#1 слайд
І.Жансүгіров
шығармашылығы
және қазақ
фольклорлық дәстүрі
1 слайд
І.Жансүгіров шығармашылығы және қазақ фольклорлық дәстүрі
#2 слайд
Жұмыстың мақсаты мен міндеті.
Ақын шығармашылығын кеңінен қарастыра отырып,
поэзиялық үлгілерінен фольклорлық сарындарды,
фольклорлық сюжеттер мен жанрлардың берілуін,
дәстүрлі бейнелеу құралдарын айқындау;
Ілияс стиліндегі фольклор элементтерінің қолданылу
дәрежесін саралау;
Ақын поэзиясының қазақ өлеңінің алып арнасында
алатын орнына тоқталып, осы мақсаттар межесінен шығу
ниетімен мынадай міндеттерді қойдық:
•Ақын поэзиясындағы фольклорлық мұраларды жан-
жақты талдау;
•Поэзиялық үлгілерде кездесетін фольклорлық тіл
байлығын пайдалану шеберлігінің көрінісін сипаттау;
2 слайд
Жұмыстың мақсаты мен міндеті. Ақын шығармашылығын кеңінен қарастыра отырып, поэзиялық үлгілерінен фольклорлық сарындарды, фольклорлық сюжеттер мен жанрлардың берілуін, дәстүрлі бейнелеу құралдарын айқындау; Ілияс стиліндегі фольклор элементтерінің қолданылу дәрежесін саралау; Ақын поэзиясының қазақ өлеңінің алып арнасында алатын орнына тоқталып, осы мақсаттар межесінен шығу ниетімен мынадай міндеттерді қойдық: •Ақын поэзиясындағы фольклорлық мұраларды жан- жақты талдау; •Поэзиялық үлгілерде кездесетін фольклорлық тіл байлығын пайдалану шеберлігінің көрінісін сипаттау;
#3 слайд
Фолькло
р
әдеби
шығарма
ның
3 слайд
Фолькло р әдеби шығарма ның
#4 слайд
Фолькло
р
•Көне дәуірде
туылып,ауыздан ауызға
көшіп,атадан балаға
тараған,шығарушысы
белгісіз, ауызша айтылатын
шығармалар
Ауыз
әдебиеті
•Шығарушысы белгілі, тұрақты
мазмұнға ие,нақты оқиғамен
б/ты, авторлық дара стильге
ие, поэзиялық үлгідегі
шығармалар
4 слайд
Фолькло р •Көне дәуірде туылып,ауыздан ауызға көшіп,атадан балаға тараған,шығарушысы белгісіз, ауызша айтылатын шығармалар Ауыз әдебиеті •Шығарушысы белгілі, тұрақты мазмұнға ие,нақты оқиғамен б/ты, авторлық дара стильге ие, поэзиялық үлгідегі шығармалар
#5 слайд
Нысанның
көрінісі;
Дәстүр
ретінде;
Ұлттық
психология
негізінде.
Көркем шығармада
фольклор элементтері
5 слайд
Нысанның көрінісі; Дәстүр ретінде; Ұлттық психология негізінде. Көркем шығармада фольклор элементтері
#6 слайд
Заман кереғарлығын
көрсету үшін миф,
архетипті қолданады.
Кейіпкер
психологиясын, сезімін
көрсету үшін
Шығармаға сонылық
таныту үшін
Қоғам қайшылығына
риза еместігінің
белгісі.
6 слайд
Заман кереғарлығын көрсету үшін миф, архетипті қолданады. Кейіпкер психологиясын, сезімін көрсету үшін Шығармаға сонылық таныту үшін Қоғам қайшылығына риза еместігінің белгісі.
#7 слайд
Шешен
дік
сөздер
Мақал-
мәтелде
р
Шежіре
,
жырлар
Айты
с
Хикая,
аңыз,
жұмбақ,
ертегі
Ілияс
жинастырған
мұра
7 слайд
Шешен дік сөздер Мақал- мәтелде р Шежіре , жырлар Айты с Хикая, аңыз, жұмбақ, ертегі Ілияс жинастырған мұра
#8 слайд
фольклортанушы
8 слайд
фольклортанушы
#9 слайд
9 слайд
#10 слайд
IKAZ.KZ - ашық мәліметтер порталы
•М.Қаратаевтың: «Ілияс
Жансүгіровтің
шығармашылығы басынан–
аяғына дейін қазақтың
халық әдебиеті мен халық
тілінен нәр алып дамыған
шығармашылық десек
артық айтылған болмайды.
Ілияс поэзиясының күші,
әсерлілігі, оның әсем
әуезділігі осы халық
қазынасын шығармашылық
жолмен мол және өзінше
пайдалана білуінде, оның
жалпы халықтылығында,
ұлттық байырлығында.
10 слайд
IKAZ.KZ - ашық мәліметтер порталы •М.Қаратаевтың: «Ілияс Жансүгіровтің шығармашылығы басынан– аяғына дейін қазақтың халық әдебиеті мен халық тілінен нәр алып дамыған шығармашылық десек артық айтылған болмайды. Ілияс поэзиясының күші, әсерлілігі, оның әсем әуезділігі осы халық қазынасын шығармашылық жолмен мол және өзінше пайдалана білуінде, оның жалпы халықтылығында, ұлттық байырлығында.
#11 слайд
Жұмбақтар
Жетпіс кемпір жер тістеп жатыр
(кереге).
Бір шұңқырда ,мың шұңқыр
(оймақ).
Жайса -көлдей, жиса- жеңдей
(шымылдық).
Жүргенмен ізі жоқ, сойғанмен
қаны жоқ
(қайық).
11 слайд
Жұмбақтар Жетпіс кемпір жер тістеп жатыр (кереге). Бір шұңқырда ,мың шұңқыр (оймақ). Жайса -көлдей, жиса- жеңдей (шымылдық). Жүргенмен ізі жоқ, сойғанмен қаны жоқ (қайық).
#12 слайд
“Тойбастардың”
, “Жар-жардың”
“Беташардың”,
“Естіртудің”,
халық әндерінің
шығу тарихын
зерттеген.
12 слайд
“Тойбастардың” , “Жар-жардың” “Беташардың”, “Естіртудің”, халық әндерінің шығу тарихын зерттеген.
#13 слайд
13 слайд
#14 слайд
Мұхамеджан Қаратаев:
«Ілияс әрқашан халық ауыз
әдебиеті дәстүрінен қол
үзбей, қайта жаңалыққа
бейім жаңғырта отырып,
реалистік образдың
нақтылығына, адам
сезімінің дәлділігіне
психологиялық нәзіктілігіне
бірте-бірте ойыса берді.
14 слайд
Мұхамеджан Қаратаев: «Ілияс әрқашан халық ауыз әдебиеті дәстүрінен қол үзбей, қайта жаңалыққа бейім жаңғырта отырып, реалистік образдың нақтылығына, адам сезімінің дәлділігіне психологиялық нәзіктілігіне бірте-бірте ойыса берді.
#15 слайд
Ілиястанушы ғалым Есберген
Естаев: «Бабамыздың мұраға
қалдырған ел әдебиетінің тамаша
үлгілері Ілиястың поэмаларында,
дастандарында, толғауларында,
фельетондарында, пьесалары мен
прозаларында көптеп кездеседі»
15 слайд
Ілиястанушы ғалым Есберген Естаев: «Бабамыздың мұраға қалдырған ел әдебиетінің тамаша үлгілері Ілиястың поэмаларында, дастандарында, толғауларында, фельетондарында, пьесалары мен прозаларында көптеп кездеседі»
#16 слайд
Мырзабек Дүйсенов: «Қазақ
әдебиетінің белді өкілдерінің
бірі -Ілияс Жансүгіров
халықтың сөйлеу
тілін,фольклор тілінің
нұсқаларын пайдалана
отырып, қазақтың әдеби тілін,
фольклор тілінің нұсқаларын
пайдалана отырып, қазақтың
әдеби тілін қалыптастыруда
өзіндік үлес қосты».
16 слайд
Мырзабек Дүйсенов: «Қазақ әдебиетінің белді өкілдерінің бірі -Ілияс Жансүгіров халықтың сөйлеу тілін,фольклор тілінің нұсқаларын пайдалана отырып, қазақтың әдеби тілін, фольклор тілінің нұсқаларын пайдалана отырып, қазақтың әдеби тілін қалыптастыруда өзіндік үлес қосты».
#17 слайд
17 слайд
#18 слайд
Бөбек бөлеуден
Бөл, бөл, бөбек, бөл бөбек,
Бөлейін бөпем, кел бөбек.
Бедерлі бесік, төрт есік,
Төгілте салдым тар төсек,
Бөпешім бесік - отауың,
Отауыңа кір бөбек
Беташардан:
Айт, айт келін, айт келін,
Аттың басын тарт келін,
Сауысқаннан сақ келін,
Жұмыртқадан ақ келін.
Батырлар жырынан:
Қылышын өткір қайраған,
Жанына торсық байлаған,
Өтептің ұлы Үбі бар,
Оның ханда кегі бар.
Айтыстан:
Қыз:
Менің де бұл жігітке көңілім тойды,
Күндіз-түн бір осыған бердім ойды.
Бола ма қыз байқұстың басында ерік,
Біреуге әке-шешең беріп қойды.
Жігіт:
У болды ішкен асым бұл дегенде,
Қоя ма байға бермей тұр дегенде.
Жатқанда тойын қылып алып қаштым,
Салдым да тәуекел мен ер көңілге.
Жылау мен жалбарынудан:
Би батпа пірім-ау,
Не болар күнім-ау?..
Жасаған жалғыз-ау,
Бере көр өзің оң толғақ..
Жебей көр әруақ,
Әруақ қолдай көр,
А, құдай, оңдай көр!
Жарапазаннан:
Астымдағы тай еді,
Жатайын деп барады.
Жаңа туған Ай еді,
Батайын деп барады
18 слайд
Бөбек бөлеуден Бөл, бөл, бөбек, бөл бөбек, Бөлейін бөпем, кел бөбек. Бедерлі бесік, төрт есік, Төгілте салдым тар төсек, Бөпешім бесік - отауың, Отауыңа кір бөбек Беташардан: Айт, айт келін, айт келін, Аттың басын тарт келін, Сауысқаннан сақ келін, Жұмыртқадан ақ келін. Батырлар жырынан: Қылышын өткір қайраған, Жанына торсық байлаған, Өтептің ұлы Үбі бар, Оның ханда кегі бар. Айтыстан: Қыз: Менің де бұл жігітке көңілім тойды, Күндіз-түн бір осыған бердім ойды. Бола ма қыз байқұстың басында ерік, Біреуге әке-шешең беріп қойды. Жігіт: У болды ішкен асым бұл дегенде, Қоя ма байға бермей тұр дегенде. Жатқанда тойын қылып алып қаштым, Салдым да тәуекел мен ер көңілге. Жылау мен жалбарынудан: Би батпа пірім-ау, Не болар күнім-ау?.. Жасаған жалғыз-ау, Бере көр өзің оң толғақ.. Жебей көр әруақ, Әруақ қолдай көр, А, құдай, оңдай көр! Жарапазаннан: Астымдағы тай еді, Жатайын деп барады. Жаңа туған Ай еді, Батайын деп барады
#19 слайд
19 слайд
шағым қалдыра аласыз













