Презентация: Судың кермектігі. 8 сынып. Химия

1 слайд
Сабақтың тақырыбы: §55. Судың кермектігі. Оқу мақсаты: 8.4.2.9 -судың «кермектігін» анықтау және оны жою тәсілдерін түсіндіру; 8 сынып. Химия Тараз қаласы Тұрар Рысқұлов атындағы №48 орта мектептің химия пәні мұғалімі: Туймеева Г.Х.

1 слайд

2 слайд
Кермек су Кермектік - су құрамында болатын кальций Ca 2+ және магний Mg  2+  иондары ның әсерінен судың қасиеттерінің өзгеруі. Құрамында Ca 2+,  Mg  2+  иондары бар су кермек су деп аталады. Табиғи суда еріген гипс, магний гидрокобонаты, кальций гидрокорбонаты суға кермектік қасиет береді. - Кермек суда сабын нашар көпіреді. Себебі, судағы кальций және магний иондары сабынның құрамындағы органикалық қышқылдың қалдығымен ерімейтін тұз түзеді. Сондықтан кермек суда кір жуғанда сабынның бір бөлігі кальций және магний иондарын тұнбаға түсіруге жұмсалады. - Кермек судың басқа да зияны бар. өнеркәсіпте суды көп мөлшерде қайнататын бу қазандарында қақ тұрып, отын артық шығындалады. - Кермек су дәрі- дәрмек әзірлеуге жарамайды, матаны бояуға кедергі жасайды. - Кермек суда тағам нашар піседі, себебі Са  2+  катиондары тағамдағы белоктармен ерімейтін қосылыстар түзеді. - Кермек суда шай және кофе нашар шығады. - Кермек суды көп пайдаланудан адамның асқазаны ауырып, организмге тұз жиналуы мүмкін. Судың кермектігін жою ( яғни, Ca 2+,  Mg  2+  иондарының артық мөлшерін тұнбаға түсіру) суды жұмсарту деп аталады .

2 слайд

3 слайд
Кермек су Сабын нашар көпіредіТамақ нашар піседі Бу құбырлары бітелед і Ағзада артық тұз жиналады Артық отын шығындалады Дәрі-дәрмек жасауға жарамсыз Матаны бояуға кедергі келтіредішай мен кофе нашар шығады Судың кермектігін жою ( яғни, Ca 2+,  Mg  2+  иондарының артық мөлшерін тұнбаға түсіру) суды жұмсарту деп аталады .

3 слайд

4 слайд
Су кермектігінің түрлері және оны жою әдістері • Карбонатты немесе уақытша кермектік • Егер су құрамында кальций гидрокарбонаты  Ca(HCO 3 ) 2   және магний гидрокарбонаты  Mg(HCO 3 ) 2   болса, онда біз мұны судың уақытша кермектігі деп білеміз. • Жою тәсілдері: • Суды қайнату: Ca(HCO 3 ) 2   ⟶ С aCO 3  ( қ) ↓  +  H 2 O + CO 2 • Соданың әрекеті:   Na 2 CO 3 :   Mg(HCO 3 ) 2  + Na 2 CO 3  = MgCO 3  ( қ) ↓  + 2 NaHCO 3 • Әк сүті немесе басқа сілтінің әрекеті: Ca(HCO 3 ) 2  + Ca(OH) 2  = 2CaCO 3  ( қ) ↓ + 2 H 2 O • Карбонатты емес немесе тұрақты кермектік • Егер су құрамында кальций сульфаты  CaSO 4   немесе магний сульфаты  MgSO 4   болса, онда біз мұны судың  тұрақты кермектігі  деп білеміз. • Жою тәсілдері- сода әсерінен жою Na 2 CO 3 : MgSO 4  + Na 2 CO 3  = MgCO 3  ( қ)  ↓ +  Na 2 SO 4 Катиондар Тұздар Аниондар Ca 2+ Mg 2+ Na + + K + CaCl 2 , CaSO 4 , Ca(HCO 3 ) 2 MgCl 2 , MgSO 4 , Mg (HCO 3 ) 2 NaCl, Na 2 SO 4 , NaHCO 3 HCO 3 - SO 4 2- Cl -

4 слайд

5 слайд
Кермек суды қолдану салдары

5 слайд

6 слайд
Қолдану: Су үлгісі Көбіктің биіктігі Алынған ерітінді сипаттамасы құбыр суы қайнатылған құбыр суы дистилденген су1. №10 зертханалық жұмыс. Тақырыбы: «Судың кермектігін анықтау» Мақсаты: сабын ерітіндісі көмегімен судың кермектігін сапалық анықтау. Құрал – жабдықтар мен реактивтер: тұз қышқылы ерітіндісі, кірсабын өлщемі 1х1х1 см, метилоранж индикаторы, сынауықтар, өлшеуіш цилиндр Су үлгісі : дистилденген су, құбыр суы, қайнатылған құбыр суы Жұмыстың барысы: 3 сынауыққа бірдей көлемдегі сабын кесегін салып, толық ерігенше 1-2 минут шайқаңдар. Суды тұндырып, көбіктің биіктігін өлшеңдер және алынған ерітіндінің сыртқы түрін, оның жүзгін (хлопья) тәрізді тұнба мөлшерін, мөлдірлігін сипаттаңдар. Қорытынды: 1.Сабын қандай суда жақсы ериді? 2.Кермек суда сабын неге аз мөлшерде ериді? 3.Сабынды кермек судың өзіндік индикаторы деп санауға болады ма? Неге?

6 слайд

7 слайд
Сабақты бекіту Тест № 1 сұрақ Судың кермектігі қандай иондардың болуына негізделген? А) тұздармен әрекеттесіп, ерімейтін қосылыстар түзетін барий мен магний иондары Б) тұздармен әрекеттесіп, ерімейтін қосылыстар түзетін кальций мен магний иондары В) тұздармен әрекеттесіп, еритін қосылыстар түзетін барий иондары С) тұздармен әрекеттесіп, еритін қосылыстар түзетін алюминий мен магний иондары Д) тұздармен әрекеттесіп, ерімейтін қосылыстар түзетін калий мен кальций иондары № 2 сұрақ Кермек судың қандай түрлері бар? А) буландыру Б) уақытша В) тұрақты С) уақытша және тұрақты Д) Суалту № 3 сұрақ Кермек суды жұмсарту үшін, мына тәсілдердің қайсысын қолданады? А) фильтрлеу Б) тұндыру В) қыздыру, ізбес суын қосу С) салқындату Д) ұзақ уақытқа тұндыру арқылы № 4 сұрақ Мына айналымды орында. CO 3   Ca⟶ ( OH ) 2 А)су мен көміртек диоксидін қосу Б) тұз қышқылын қосу В) кальций карбонатын айыру, шыққан кальций оксидіне су қосу С) кальций карбонатын қыздырып, оған барий нитратын қосу Д) күміс гидроксидін қосу

7 слайд

8 слайд
Сабақты бекіту Есеп. 1. Судың кермектігін магний және кальцийдің келесі тұздары тудыруы мүмкін: CaCl, MgSO 4 , Ca(HCO 3 ) 2 , MgCl 2 ,Mg(NO 3 ) 2 Тұздардың құрамындағы кальций мен магнийдің массалық үлестерін( %) анықтаңдар . 2. Массасы 162 гр 5 % -дық кальций гидрокарбонаты ерітіндісіне орта тұз алу үшін кальций гидроксидінің қандай массасын қосу керек? Үйге тапсырма: -55 –”Судың кермектігі” тақырыбын оқу; -206 беттегі 2 есеп. Назарларыңызға рақмет!

8 слайд