ПРЕЗЕНТАЦИЯ ТАҚЫРЫБЫ: "ТАБИҒАТ - ТІРШІЛІК НӘРІ"

1 слайд
Сабақтың тақырыбы: Табиғат — тіршілік нәрі  

2 слайд
М ақсаты: оқушылар қоршаған ортаның ластануы тіршілік иелеріне өте зиян келтіретінін біледі , келешек т е табиғат тағдыры өз қолдарында екені туралы толық түсінік алуға баулу ;  экология мәселелеріне, табиғат келешегіне көз жүгіртіп, қоршаған ортаның тағдырына немқұрайлы қарамауға баулып, табиғатқа деген сүйіспеншіліктерін одан әрі дамыту;  

3 слайд
Ата-бабамыз “Жер — қазына, су — алтын, мал — байлық” деп тегін айытпаған. Қазақ халқының табиғатқа деген сүйіспеншілігі ерте кездерден-ақ басталады. Көп салалы ұлттық дәстүріміз соның дәлелі. Өсімдіктер мен жануарлардың табиғаттағы, адам өміріндегі қадір-қасиетін, пайда-маңызын жақсы білген. Жас ұрпақтың көкейіне құйып, оларды сақтап, қорғауға бауылып, тә р биелеген .

4 слайд
Табиғатқа деген сүйіспеншілігімізді білдіретін мақал-мәтелдер өте көп.  Ер- елдің көркі, орман-тоғай жердің көркі,  Бір тал кессе ң , он тал ек  Дәрі шөптен шығады, дана — көптен шығады,  Қорада малың болсын, көшеде талың болсын  Атаңнан мал қалғанша, тал қалсын  Сұлу жер құрақсыз болмас, таулы жер бұлақсыз болмас  Бұлақ көрсең, көзін аш  Жылап жүріп арық қазсаң,  Күліп жүріп су ішерсің 

5 слайд

6 слайд

7 слайд
М ынадай нақыл сөздер айтылған:   Туған жерге туыңды тік   Мың шыбық шаншып өсірсең-   Халқыңа орман салғаның.   Халқыңа орман салғаның-  Өзіңе қорған салғаның 

8 слайд
Бүкіл жер бетіндегі адамзатты қатты ойландыратын және кезек күттірмейтін мәселелердің бірі — табиғи ортаны қорғау, табиғатты тиімді пайдалану керек. Соңғы кезде қоршаған ортаның ластануы барынша көкейкесті мәселелерге айналып отыр, өйткені техникалық прогрестің және адамның ойланбай жасаған әрекетінің салдарынан өмір сүруге қажетті нәрселердің бәрі ластануда.Экология – ол қоршаған орта, ал қоршаған орта дегеніміз – табиғат. Адам өзіне керектің бәрін табиғаттан алады. Алайда қазіргі кезде дүние жүзінде экологиялық апаттар көбейіп кетті. Соның бірі ауаның көп ластануы. 

9 слайд
Ауаны ең көп ластайтын — өнеркәсіп орындары мен завод, фабрикалар, әр түрлі көлік түрлері. Ластау көздері — ауаға түтінмен бірге күкіртті және көмірқышқыл газын шығаратын жылу эл е ктр станциялары, химия өнеркәсібі және цемент зауыттары. Өнеркәсіп және өндіріс орындарында пайдаланылған сарқынды судың да келіп қосылуына байланысты су көздері ластануда. Топырақтың ластануы оның құнарлы қабатын жояды, топырақта жүретін табиғи процестерге кедергі келтіріп, онда өмір сүретін микроорганизмдерге зиян шектіреді. Топырақтың бүлінуінің салдарынан адамның денсаулығы нашарлайды. Ол адамға ластанған топырақта өскен өсімдіктер мен онымен қоректенетін жануарлар арқылы тарайды. 

10 слайд
Семей полигоны:  Жер жүзіндегі ғалымдардың болжауына қарағанда, адамзаттың экологиялық апатқа ұшырауына әр түрлі себептері бар. Көптеген аймақтар экологиялық апатты аймаққа айналды. Республикамыздың аумағында ядролық қарудың сыналғаны әйгілі. Қазақтың жерінде сыналған 500 -ден астам атом бомбасының зардабы айытпаса да түсінікті. Полигондар аймағы ұзақ жылдар бойы құпия сақталды. Тек Семей полигоны ғана көпшіліктің назарында болып, қалған сынақ аймақтарынан жұрт беймәлім еді. Семей өңірі көп зардап шеккен аймақ. Шын мәнінде, қазақ даласының шамамен 19 млн. га жері 40 жыл бойы ядролық сынақтың полигоны болды. Ол жерлер Семей, Азғыр, Нарын, Тайсорған т. б. Полигондары табиғаты әсем, шұрайлы жайылымдар еді. Ядролық қару-жарақтарды сынау аймақтың табиғи ортасына және халықтың денсаулығына кері әсер етті, ядролық полигон төңірегінде тұратын халық қатерлі ісік, қанның азаюы (анемия), ақ қан (лейкимия) ауруларымен көп ауырды. 

11 слайд

12 слайд
Арал теңізі:  Арал теңізінің жасы 8-10 мың жыл шамасы. Теңіз суының көлемі жағынан ТМД-да – 2 орын, Дүниежүзінде – 4 - орын алатын көл. 1998 жылы теңіз деңге й і 18 км төмендеді. Өйткені теңізге құятын басты өзендер – Сырдария, 1974 жылдан және Әмудария 1982 жылдан мүлдем сарқылды. 38 жыл ішінде (1961-1999) теңіз деңге й і 18 метрге төмендеді. Арал теңізі жағала уынан 150-170 км шегінді. Кепкен теңіз түбі сортаңға айналуда. Ашылған теңіз жағалауынан көбін тұз бен құм жауып жатыр. Көл суының тұздылығы 3 есе артып 80 ٪ жетті.  Көлемі 2 млн гектердан астам Аққұм атты жаңа құмды кеңістік табылды. Теңіз деңге й інің төмендеуі ауа райының өзгеруіне, сол өңірінің сусыздануына әкелді. Бұл жерлерде 1950-1990 жылдары арасында шаңды дауыл 60 есе көбейіп, кеуіп кеткен теңіз түбінен жылына 765 млн тонна көте - рілген тұзды шаң желмен ауаға тарайды. Мамандардың айтуы бойынша кеуіп кеткен теңіз түбінің бір шаршы километрден Қазақстан мен Орта Азияның жеріне 8000 тоннаға жуық шаң көтеріліп төгеді екен. Өсімдіктерге конған шаң оның биологиялық өнімділігін төмендетеді. 

13 слайд

14 слайд
Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті нің “Жасыл ел” бағдарламасы біздің мектебімізде іске асырылуда. Мектеп түлек тер і мектеп ауласында ағаш отырғызып кетеді, біз де осы бағдарлама бойынша үгіт-насихат жүргізіп келеміз. Көктем келгенде әркім өз ауласына ағаш отырғызып, гүл егіп көгалдандыру керек. Табиғаттың көркін ажарландыратын — гүл.  Балалар , м ұнда табиғатқа байланысты сұрақтар бар. Қалағанды таңдап, ішіндегі сұраққа жауап беріңіздер. 

15 слайд
1-сұрақ. Егер сен ақын болсаң...  Жауаб ы:   2-сұрақ. Егер сен суретші болсаң...  Жауабы: 3-сұрақ. Орман-тоғайға байланысты тыйым сөздерді білесің бе?  Жауабы : 4-сұрақ. Ауаға, суға байланысты тыйым сөздерді білесің бе?  Жауабы : 5-сұрақ. Табиғат туралы жаттаған тақпақ , өлең жолдарың бар ма? Жауабы:

16 слайд

17 слайд
Жер, ауа, су . жан- жануар лар , құстарды қорғау баршаның ісі .

18 слайд
Аңдар

19 слайд
Құстар

20 слайд
Аңдар

21 слайд
Қорытындылау:  Сабағымыздың соңында бір-біріміздің қолдары мыздан ұстап, қөңілді күйде, табиғатқа байланысты сөздерді, сөйлемдерді пайдалана отыра тілек айтайық.  

22 слайд
1) Бұлақтай мөлдір таза бол!  2) Жұлдызың жарық болсын!  3) Айың оңыңнан тусын!  4) Қөңілің көлдей шалқысын!  5) Гүлдей жайнай бер!  6) Таудай талап бер!  7) Қызғалдақтай құлпыра бер!  Алтын дәнді даламыз бар,  Ақ күмістей қаламыз бар.  Неткен сұлу, неткен көркем,  Осы менің, туған өлкем!  Сұлу табғатымызды аялай білейік, табиғатты сүю парыз, сүю үшін қорғау - пары з. 

23 слайд

24 слайд