Презентация"Қазақ хандығы дәуіріндегі қоғамдық-саяси ойдың дамуы"11-сынып.Қаз.тарихы

1 слайд
Алтыншы тарау: Қазақстандағы әлеуметтік-саяси ойдың эволюциясы Сабақ тақырыбы: Қазақ хандығы дәуіріндегі қоғамдық- саяси ойдың дамуы

1 слайд

2 слайд
Оқу мақсаты: Қазақстандағы қоғамдық-саяси ойдың дамуына тарихи қайраткерлердің қосқан үлесін бағалау. Бағалау критерийлері: Тарихи тұлғалардың қоғамдық-саяси бағыттағы ойларын анықтайды Тарихи тұлалардың көзқарастарын зертейміз; Қазақ хандарының қоғамдық ойларына баға береміз Дескрипторы: ХVIII ғасырдағы қазақ хандарының анықтап, тарихтағы орнын бағалайды ; Қазақ хандарына ақылшы болған жаугершілік заманында өмір сүрген жыраулардың қоғамдық ойларын талдайды Қазақ билерінің қоғамдық көзқарастарына баға береді

2 слайд

3 слайд
ТІРЕК СӨЗДЕР Империя-император басқарған монархиялық мемлекет «Жеті жарғы» Тәуке ханның кезінде құрастырылған заңдар жинағы

3 слайд

4 слайд
ХVIII ҒАСЫРДАҒЫ ҚАЗАҚ ХАНДАРЫНЫҢ «Жайық өзені қашан сарқылып, арнасы кеуіп қалғанша қазақтар оның бойынан кетпейді» Әбілқайыр хан Түркістан қаласында туған. Ол - Әз-Жәнібектің бесінші ұрпағы. Шыңғыс ханнан бастап тарататын болса ол хан әулетінің он сегізінші ұрпағы

4 слайд

5 слайд
«Мені үш жүзге хан қылып халқым сайлады, ендеше бұған қоса айрықша бір куәлік алудың қажеті жоқ» Абылай хан (шын есімі Әбілмансұр) — 1771—1781 жылдар аралығында билік құрған Қазақ хандығының 18-ші ханы. Қазақ Ордасының тарихындағы ең ұлы хандардың бірі. Арғы тегі Ақ Орданың негізін қалаған Орда Ежен ханнан бастау алады. Абылай онымен қоса Ұрыс хан, Барақ хан, Әз-Жәнібек хан сияқты билеушілердің тікелей ұрпағы. Абылай хан қазақ тарихындағы бірегей тұлға Кенесары ханның атасы https://www.youtube.com/watch?v=VFiR vJu6TII

5 слайд

6 слайд
Ақындар мен жыраулар және олардың Қазақ хандығының қоғамдық-саяси өміріне көзқарасы Асан қайғы (Хасан) Сәбитұлы (14 ғасырдың ақыры – 15 ғасырдың басы) – мемлекет қайраткері, ақын, жырау, би, философ. Әз Жәнібек ханның ақылшысы болған. Әкесі Сәбит Арал өңірінің Сырдария жағасын мекен еткен. 

6 слайд

7 слайд
Доспамбет жырау (1490 қазіргі Ресей Федерациясы, Ростов облысы, Азау қаласы — 1523, Астрахан маңы) жырау, қолбасшы, батыр. Доспамбет жырау қазақ халқының қалыптасу кезеңінде өмір сүрді. Кіші Ноғай ордасында әскери қолбасшы болған. Дешті Қыпшақты көп аралаған Бақшасарайда, Стамбұлда болған.  Қырым ханының жағында көптеген әскери жорықтарға қатысқан. Тайпааралық ұрыстардың бірінде қаза тапты Ақтамберді Сарыұлы (1675, қазіргі Оңтүстік Қазақстан Қаратау,  1768қазіргі Шығыс Қазақстан облысы Абай ауданы Жүрекжота мекені) ж ырау, қолбасы, қазақтың көне жыраулық мектебінің белді өкілі, дипломат. Найман тайпасының қаракерей руыны ң сыбан тармағынан. “Он екіде аттанып, қылыш ілдім білекке” Бұқар жырау Қалқаманұлы  (1684— 1781) қазақтың ұлы жырауы, жоңғар басқыншыларына қарсы Қазақ-жоңғар соғысының бастаушысы әрі ұйымдастырушысы атақты Абылай ханның ақылшысы. Шыққантегі Арғын тайпасының Сүйінд ік руының қаржас руынан. Заманындағы сыншылар оны «көмекей әулие» деген. Сөйлегенде көмекейі бүлкілдеп, аузынан тек өлең сөз төгіледі екен

7 слайд

8 слайд
Үмбетей Тілеуұлы (1706-1778) - Ақмола облысында, яғни Орталық Қазақстанда дүниеге келген. Арғын тайпасы Қанжығалы руынан шыққан Атамекен жаудан қорғап қалған, халқымыздың ұлан- байтақ жерін-Баянауыл, Қызылтау, Абыралы, Шыңғыстау- бүкіл Сарыарқа атырабын қалмақтардан аман алып қалған Бөгенбай батырдың ерлігін сүйсіне жырлайды. Үмбетей: Қалмақты қуып қашырдың, Қара Ертістен өткізіп, Алтай тауға асырдың. Ақшәуілге қос тігіп, Ауыр қол жидырып алдырдың, Қалмаққа ойран салдырдың Тәтіқара (1705-1780) Қостанай облысы Сарыкөл ауданы ақын, жырау. Абылай ханның ақылшысы ретінде біршама уақыт хан сарайында тұрған. Олжабай, Бөгенбай батырлардың қалмаққа қарсы жорықтарына қатысып, олардың ерлік істерін мадақтаған, толғауларында жауынгерлерді табандылыққа, төзімділікке үндеген. 1756 жылғы Цин империясы басқыншылары мен Абылай сарбаздары арасында өткен соғысты сипаттаған жалынды жырлары халыққа кеінен танытты

8 слайд

9 слайд
Қаз дауысты Қазыбек би, Қазыбек Келдібекұлы. Орта жүз арғын тайпасының қаракесек ру ына кіретін болатқожа атасынан шыққан ол 1667 жылы Сыр бойында дүниеге келген Әйгілі Әнет баба бірде Қазыбек биден «Би, сен бұл дүниеде кімге қарыздарсың? – деп сұраған екен. Сонда Қазыбектің: «Ең алдымен Аллаға қарыздармын. Сосын – анама. Ол мені жарық дүниеге әкелді. Сосын – атама. Ол мені тәрбиеледі, өсірді, оқытты. Сосын халқыма. Ол мені қадіріме жетіп көтере білді. Сосын Сізге, ұстазыма. Сіз менің көп нәрсеге көзімді аштыңыз», - деген екен Төле Әлібекұлы (1663 – 1756) – қазақтың қоғам қайраткері, шешен, Ұлы жүздің бас биі Адамның басшысы - ақыл, шолушысы - ой, жетекшісі - талап, қорғаушысы - сабыр, сынаушысы - халық, таусылмайтыны - арман, ең қымбаттысы - ар сақтау, бәрінен ардақтысы - өмір сүру, соның ішінде ең тәттісі - сыйластық. Әйтеке Байбекұлы (1644 -1700 жж.) — қазақ халқының бірлігін нығайтуға үлкен үлес қосқан атақты үш бидің бірі, мемлекетқайраткері. Әлімұлы тайпасын ың төртқара руынан шыққан. Әмір- Темірдің бас кеңесшісі Ораз қажының бесінші ұрпағы. Кіші жүздің сөзін ұстаған қазақтың биі.  Бай болсаң, халыққа пайдаң тисін; Батыр болсаң, дұшпанға найзаң тисін. Бай болып пайдаң тимесе, Батыр болып найзаң тимесе, Жұрттан алабөтен үйің күйсін! Қазақ билері және олардың қоғамдық-саяси көзқарасы

9 слайд

10 слайд
Қорытынды Қазақ хандары мен билерінің қоғамдық ойларын түсіндіріп, жыраулардың қоғамдық алар орнына баға бере алдыңыздар Қазақ хандары мен билерінің қоғамдық ойларын түсіндіріп, жыраулардың тарихтағы алатын орнын түсіндіңіздер.

10 слайд

11 слайд
1 тапсырма Өз біліміңді тексер 1. ХVIII ғасырларда Абылай хан үш жүздің басын қосқан мықты дипломат мықты қолбасшы ретінде тарихта алатын орны туралы мәлімет береді, салыстырады 2. Қазақтың жырауларының қоғамдағы ерекше орнының болғаны туралы біліп, хандардың ақылшысы болғандығынан туралы мәлімет береді 3. Қазақ билерінің қазақ тарихындағы ерекше орнын біледі, үлгі алады,

11 слайд

12 слайд
дескриптор: КАРТАМЕН ЖҰМЫС №2 Бағалау критерийі Дескриптор Жаңадан құрылған мемлекет туралы айқындау Мемлекеттің орналасу орнын белгілеп талдайды

12 слайд

13 слайд
Асан Қайғының мұңы Мұнан соң қилы-қилы заман болар, Заман азып, заң тозып, жаман болар. Қарағайдың басына шортан шығып, Балалардың дәурені тамам болар. О күнде қарындастан қайран кетер, Ханнан – күш, қарағайдан шайыр кетер. Ұлың-қызың орысқа бодан болып, Қайран есіл ел-жұртым, сонда не етер?! Дескриптор: Осы өлеңді мәнерлеп оқиды Асан қайғының айтқан заманы туралы пікір айтады №3 «Сөз сайыс»

13 слайд

14 слайд
Эссе жазыңыз «ХVIIIғасырдағы қоғамдық ойлар» Берілген мәліметтерді қолдана отырып Оқыту тапсырмалары

14 слайд

15 слайд
Рефлексия

15 слайд