Қазақстанның жер бедері

1 слайд
Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Педагогикалық Университеті Қазақстанның жер бедері Группа:129-18 Орындаған:Сейдуалы.А Қабылдаған:Қарабаева.А

1 слайд

2 слайд
Жоспар: І.Кіріспе: 1.Қазақстанның рельефіне сипаттама; 2.Рельеф ерекшеліктері; 3.Ойпаттар; 4.Үстірттер; 5.Аласа таулы аймақтар; 6.Биік таулы аймақтар; ІІ.Қорытынды: ІІІ.Пайдаланылған әдебиеттер

2 слайд

3 слайд
Қазақстанның жер бедері: Қазақстанның жер бедері кең аумақты әрі өте күрделі және әр түрлі болып келеді.Аумақтың 10 % жуығы таулы,қалған бөлігі ойпаттарға,жазықтарға,үстірттер мен тауларға келеді.аумақтың 58 %- шөл мен жартылай шөлдер алып жатыр.Республиканың солтүстігінде дала және орманды дала басым.Ел аумағының 23 % егіншілікке,70 % алыс жайылымдық мал өсіруге жарамды.

3 слайд

4 слайд
Қазақстан рельефінің ерекшелігі:  Қазақстан аумағы беткі құрылымының ерекшелігіне қарай үлкен-аласа таулы және кіші-биік таулы;  Ойпаттар,үстірттер мен аласа таулар Қазақстанның батысында,солтүстік және орталық бөлігінде орналасқан;  Альпілік аймақтар шағын аумақты алып жатыр.Республиканың шығыс және оңтүстік-шығыс бөліктерін алып жатыр;  Республиканың бүкіл беткейі оңтүстіктен-солтүстікке және шығыстан-батысқа қарай жалпы көлбеу орналасқан;  Биік және аласа таулар тау аралықтары мен жазықтармен алмасып отырады.  Жазық және тау аралық аңғарлар ауыл шаруашылығын дамытуға қолайлы,тау қойнауында тау-кен өнеркәсібін дамытуға мүмкіндік беретін минералдар бар.

4 слайд

5 слайд
Оңтүстік-батыс солтүстік және орталық аймақтар теңіз деңгейінен 200-300 м-ге дейінгі биіктігі бар жазық рельефпен сипатталады.Республиканың оңтүстік- шығысында таулар бар,олардың шыңдары теңіз деңгейінен 5-6 мың метрге жетеді. Қазақстанның ең биік нүктесі-Тянь- Шань тау жүйесіндегі Хан-Тәңірі шыңы,биіктігі-6995 метрге жетеді. Ең төменгі нүкте-132 м теңіз деңгейінен төмен орналасқан Қарақия ойпаты ойысы Батыс Қазақстандағы Маңғыстау түбегінде орналасқан.

5 слайд

6 слайд
Қазақстанның жазық-аласа таулы бөлігінде кең аумақты ойпаттар алып жатыр,олар:Батыс Сібір,Тұран,Каспий.  Батыс Сібір ойпаты Қазақстанның солтүстік бөлігін Батыс сібір жазығының оңтүстік шеттері алып жатыр,олар Сарыарқа тауларымен шектеседі.Ойпат бедері біртекті:биік таулар да,биіктіктер де жоқ.Тек кейбір жерлерде солтүстік-шығыс бағытта созылған аласа жоталар бар.Олардың арасында таяз ойпаттар бар,кейбіреулері шағын көлдердің тізбегін құрайды.Ойпат оңтүстіктен солтүстікке қарай еңіс орналасқан.Көлденең теңіз шөгінділерінен құралған.ойпат оңтүстіктен теңіз деңгейінен 200 м, солтүстікке қарай 100 м-ге дейін төмендейді. Ойпатта өзен шөгінділері басым боп келетін-Ертіс пен Ишимо-Тобольск жазықтары ерекшеленеді.

6 слайд

7 слайд
Тұран ойпаты  Ойпат Республиканың оңтүстік-батысында және оңтүстігінде орналасқан кең ,аласа жазықтық.оның тек солтүстік бөлігі ғана Қазақстанға тиесілі,бірақ негізінен ойпат Орта Азия республикаларында орналасқан.Шетінде Арал теңізіне қарай құлап,теңіз деңгейінен 200 м биіктікте дейін көтерілген.Ол көлденең көл теңіз және шөгінділерден тұрады.Солтүстік пен оңтүстікте ойпаттың жазыұ рельефін шөлдердің төбелі құмдары мазалайды.Сырдария өзені оны оңт-шығыстан,солт- батысқа қарай кесіп өтеді.Солтүстігінде торғай бұғазы Батыс Сібір ойпатымен байланыстырады.

7 слайд

8 слайд
Каспий ойпаты • Каспий ойпаты солт Жалпы Сырт шығысында Орал үстірті мен оңтүстігінде каспий теңізінің арасында орналасқан.Ол құм,саз және лайдың,теңіз және өзен шөгінділерінің қабаттарынан тұрады. • Ойпат мұхит деңгейінің 28 м төмен орналасқан.Теңізден қашықтықта ол біртіндеп ұлғайып,солтүстік шегінде 60 м- ге жетеді. • Бедері біртекті:кең жазық,сазды жазықтар,құмды масствтер және аздаған жеке төбешіктер бар.Ауданы жағынан ең маңызды құм-Рын.Ол Жайық өзенінің батысында орналасқан. • Биіктіктері күмбезді келеді.Кейбіреулері 100-200 м-ге жетіп,тұзды күмбез түзген,тас тұздардың қабаттары пайда болады.Тұз күмбездері мұнай,гипс калий және басқа минералдардың шөгінділерімен байланысты.ағынды суларға салыстырмалы кедей болып келеді.

8 слайд

9 слайд
Республика аумағында үлкен аумақты биік таулар алып жатыр:Үстірт үстірті,торғай үстірті,Жайыққа дейінгі үстірт,Жалпы Сырт тауларының бөлігі,Бетпақ-Дала және Балқаш жазығы. Үстірт үстірті Орал мен Кспий теңіздерінің арасында орналасқан.Ол тек солтүстік- батыс бөлігінде қазақстанға енеді.Үстірт-теңіз деңгейінен орташа биіктігі 200 м құрайды.ең жоғары бөлігі- оңтүстік-батыс.жер бетінде құмдар алып жатқан және тұзды көлдерді құрғататын таяз ойпаттар бар.Үстірт саз,құмтас,әктас қабаттарынан түзілген. Торғай үстірті-батысында Орал,мұғалжар тауымен,шығысында Сарыарқамен шектесетін жазық аймақ.Рельефі ерекше кеі жазық аласа аудандар,тік төмен биік таулармен ауысып отырады.Үстірттің орталық бөлігінде Торғай бұғазы немесе солт-тен,оңт дейін теңіз деңгейінен 100 м биіктікте жатыр.Ол батыс сібір ойпатымен байланыстырады. Жайық Ембі үстірті Каспий маңы ойпаты мен Мұғалжар арасында жатыр.Солтүстікте жалпы сырт қыратының оңтүстік бөлігімен шектеседі.Орташа биіктігі 100- ден 300 м-ге дейін өседі.Үстірт фосфоритті шығарындылар мен саз,құмды шөгінділерден тұрады.Солт-ш үстірт домалақ әрі дөңес,ал оңт-б жазық күйде болады.Ембі және ұсақ өзендермен суарылады.

9 слайд

10 слайд
Жалпы сырт-Орал таулары мен Еділ өзені аралығында орналасқан кең таулы аймақ.оның тек оңтүстік бөлігі ңана қазақстанға тиесілі.Қарапайым сырт әктастардан,бордан және басқа шөгінді жыныстардан тұрады,қысқа солт-б бағытта төмен қатпарлармен жиналған.Төбенің рельеффі ойылған,Қазақстандық бөлігі тегістелген.Жайық өзені саллары Сырт бойымен ағып өтеді. Бетпақдала-Шығысында Балқаш көлімен батысында сарысу өзені,оңт Шу өзенімен шектесіп жатыр.үстіртте ағын су мүлде жоқ.Солт-ш бөлігі 600 м-ге дейін ең биігі болып келеді.Мұнда үстірт тақтатастардан,құмтастар дан және ішінара граниттерден құралған толқынды-бедерлі рельефке ие.Оңт-б қарай біртіндеп азаяды 200 м-ге дейін.Ол көлденең жатқан ежелгі теңіз және континентальды шөгінділерден тұрады. Балқаш жазығы-балқаш көлінің оңтүстігінде,оңтүстік- шығысында Жоңғар алатауы,батысында Шу-Іле таулары.Оның жазық құрылымы шекаралас тауларға 350-ден 600-700 м-ге дейін көтерілуімен сипатталады.құмды шөлдер Таукум,Сарыесек- Атырау Балқаш жазығында орналасқан.Рельефі құм және дөңес құмдармен және сазды-құмды аудандармен кезектесетін жоталы құмдар басым.

10 слайд

11 слайд

11 слайд

12 слайд

12 слайд

13 слайд

13 слайд

14 слайд

14 слайд

15 слайд

15 слайд