Сабақтың тақырыбы:« Жылымық» кезеңіндегі Қазақстанның қоғамдық-саяси дамуы 9-сынып




1 слайд
Қазақстан тарихы
9 - сынып
Сабақтың тақырыбы: « Жылымық»
кезеңіндегі Қазақстанның қоғамдық-саяси
дамуы
1 слайд
Қазақстан тарихы 9 - сынып Сабақтың тақырыбы: « Жылымық» кезеңіндегі Қазақстанның қоғамдық-саяси дамуы

2 слайд
Шарты: Не? Қалай? Неге? Нәтиже
-«Жылымық» кезеңі дегеніміз не?
- «Жылымық» кезеңінде қоғам қалай
дамыды?
-«Жылымық» кезеңі деп неге аталды?
- «Жылымық» кезеңінің нәтижесі қандай?
2 слайд
Шарты: Не? Қалай? Неге? Нәтиже -«Жылымық» кезеңі дегеніміз не? - «Жылымық» кезеңінде қоғам қалай дамыды? -«Жылымық» кезеңі деп неге аталды? - «Жылымық» кезеңінің нәтижесі қандай?

3 слайд
Оқу мақсаты
Қоғамдық-саяси өмірдің ерекшеліктерін
түсіндіру және интерпретация жасау
Зерттеу сұрағы: Жылымық кезеңі қоғамға
қандай өзгеріс әкелді
3 слайд
Оқу мақсаты Қоғамдық-саяси өмірдің ерекшеліктерін түсіндіру және интерпретация жасау Зерттеу сұрағы: Жылымық кезеңі қоғамға қандай өзгеріс әкелді

4 слайд
«Жылымық» кезеңіндегі Қазақстанның қоғамдық-саяси дамуы
«1953 жылы 5 наурызда И. В. Сталин қайтыс болып, осы жылдың қыркүйегінде
Н. С. Хрущев КОКП ОК бірінші хатшысы болып сайланды.
1956 жылы маусымда КОКП XX съезінде Н. С. Хрущев «Жеке тұлғаға табыну
және оның салдары туралы» баяндама жасады. Баяндама мәтіні 33 жылдан
кейін, 1989 жылы «СОКП ОК Известия» журналында жарияланды. Съезде
Сталиннің жеке басына табынушылықты айыптады. КСРО-ның қоғамдық-саяси
өмірінде демократияландыру, рақымшылық және оңалту процестері
басталғандықтан, 1953–1964 жылдар тарихта «Хрущевтің жылымығы» деп
аталады.
Г. Маленков ауыр индустриямен салыстырғанда жеңіл өнеркәсіптің озық даму
мүмкіндіктері туралы тезис ұсынды. 1956 жылы 6 наурызда «Ауыл шаруашылығы
артелінің жарғысы және колхоз өндірісін ұйымдастыру мен артель ісін басқаруда
колхоз мүшелерінің белсенділігін одан әрі арттыру туралы» қаулы шықты.
Лагерлерден мыңдаған жазықсыз тұтқындарды босатқаннан кейін, мемлекеттік аппарат
көп ұзамай бұл реформаларды тоқтатты.
Өткеннің қайғылы беттері үнсіз қалды немесе біржақты көрсетілді:
• қазан төңкерісінің тарихы
•Азамат соғысының басталуы мен сипаты
•1930-жылдардағы ашаршылық және шаруалардың жойылуы.
•Шешендерді, ингуштерді, қалмақтарды, балқарларды тарихи отанына
қайтарғанмен, корейлер, немістер, қырым татарлары мен месхет түріктерін
қайтармады.
4 слайд
«Жылымық» кезеңіндегі Қазақстанның қоғамдық-саяси дамуы «1953 жылы 5 наурызда И. В. Сталин қайтыс болып, осы жылдың қыркүйегінде Н. С. Хрущев КОКП ОК бірінші хатшысы болып сайланды. 1956 жылы маусымда КОКП XX съезінде Н. С. Хрущев «Жеке тұлғаға табыну және оның салдары туралы» баяндама жасады. Баяндама мәтіні 33 жылдан кейін, 1989 жылы «СОКП ОК Известия» журналында жарияланды. Съезде Сталиннің жеке басына табынушылықты айыптады. КСРО-ның қоғамдық-саяси өмірінде демократияландыру, рақымшылық және оңалту процестері басталғандықтан, 1953–1964 жылдар тарихта «Хрущевтің жылымығы» деп аталады. Г. Маленков ауыр индустриямен салыстырғанда жеңіл өнеркәсіптің озық даму мүмкіндіктері туралы тезис ұсынды. 1956 жылы 6 наурызда «Ауыл шаруашылығы артелінің жарғысы және колхоз өндірісін ұйымдастыру мен артель ісін басқаруда колхоз мүшелерінің белсенділігін одан әрі арттыру туралы» қаулы шықты. Лагерлерден мыңдаған жазықсыз тұтқындарды босатқаннан кейін, мемлекеттік аппарат көп ұзамай бұл реформаларды тоқтатты. Өткеннің қайғылы беттері үнсіз қалды немесе біржақты көрсетілді: • қазан төңкерісінің тарихы •Азамат соғысының басталуы мен сипаты •1930-жылдардағы ашаршылық және шаруалардың жойылуы. •Шешендерді, ингуштерді, қалмақтарды, балқарларды тарихи отанына қайтарғанмен, корейлер, немістер, қырым татарлары мен месхет түріктерін қайтармады.

5 слайд
• 1953 жылы 26 маусымда Л. П. Берияны КСРО Министрлер Кеңесі
Президиумы отырысында тұтқындап, артынша атқан болатын. Саяси қарама-
қайшылықтар бұрынғыдай әдістермен емес, «жасырын» әдістермен қатаң
түрде жүргізілді.
• Мысалы, Шығыс Қазақстан облысынан келген майдангер, орыс тілі
мұғалімі М. Елікбаевтың ұлттық саясат саласындағы бұрмалаушылықтар,
қазақ тілінде оқытатын мектептердің қысқаруы және билік жүргізіп отырған
саясаттың басқа да кемшіліктері туралы Н. С. Хрущевтің атына хат жазған
тағдыры дәлел бола алады. Қауіпсіздік комитеті қабылдаған «тәрбиелік
шаралардан» кейін, М. Елікбаев КОКП қатарынан шығарылып, психикалық
ауруханаға жіберілді.
• КСРО Денсаулық сақтау министрлігі қызметкерлерінің айтуынша,
елде 90 мыңнан астам «басқаша ойлайтын» адамды психиатрия арқылы
жазалаған.
•Осы кезеңде КОКП саяси ұйымның функцияларын екінші жоспарға қалдырып,
биліктің қатаң тік құрылымына айналды және мемлекеттік басқару жүйесімен
біріктірілді.
Қазақстандағы партиялық биліктің дағдарысы алғашқы партия басшыларын
Мәскеу тағайындағандығынан және бұл республика мүддесінің мүлдем
ескерілмегендігінен көрінді
5 слайд
• 1953 жылы 26 маусымда Л. П. Берияны КСРО Министрлер Кеңесі Президиумы отырысында тұтқындап, артынша атқан болатын. Саяси қарама- қайшылықтар бұрынғыдай әдістермен емес, «жасырын» әдістермен қатаң түрде жүргізілді. • Мысалы, Шығыс Қазақстан облысынан келген майдангер, орыс тілі мұғалімі М. Елікбаевтың ұлттық саясат саласындағы бұрмалаушылықтар, қазақ тілінде оқытатын мектептердің қысқаруы және билік жүргізіп отырған саясаттың басқа да кемшіліктері туралы Н. С. Хрущевтің атына хат жазған тағдыры дәлел бола алады. Қауіпсіздік комитеті қабылдаған «тәрбиелік шаралардан» кейін, М. Елікбаев КОКП қатарынан шығарылып, психикалық ауруханаға жіберілді. • КСРО Денсаулық сақтау министрлігі қызметкерлерінің айтуынша, елде 90 мыңнан астам «басқаша ойлайтын» адамды психиатрия арқылы жазалаған. •Осы кезеңде КОКП саяси ұйымның функцияларын екінші жоспарға қалдырып, биліктің қатаң тік құрылымына айналды және мемлекеттік басқару жүйесімен біріктірілді. Қазақстандағы партиялық биліктің дағдарысы алғашқы партия басшыларын Мәскеу тағайындағандығынан және бұл республика мүддесінің мүлдем ескерілмегендігінен көрінді

6 слайд
Әдетте, партия басшылығына тағайындалғандар Республикада жұмыс
істемеді, онда өмір сүрмеді, халықтың экономикасы мен мәдениетінің
ерекшелігін тіпті білмеді; қызметке тағайындау мансаптық өсу мүмкіндігі
ретінде пайдаланылды, сондықтан олар бұл қызметте ұзақ уақыт қала
алмады.
Олардың негізгі міндеті – орталықтың жергілікті жерлердегі нұсқауларын
мүлтіксіз орындау.
1954–1964 жылдары Қазақстан Компартиясы ОК бірінші хатшысы жеті
рет ауысты, оның тек үшеуі ғана (Ж. Шаяхметов, Д. Қонаев, И. Юсупов)
қазақстандық болды.
1960–1961 жылдары Ж. Тәшенов Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің
төрағасы болып тағайындалып, кейін «жұмысын дұрыс атқара алмады»
деген желеумен қызметінен босатылған. Республика басшыларының жиі
ауысуы реформалар жүргізуді қиындатып, әлеуметтік проблемалардың
жинақталуына алып келді. Олар барынша наразылық қозғалысын
тудырды.
Соның бірі 1959 жылдың жазындағы үлкен наразылық. Теміртауда
салынып жатқан металлургиялық комбинат екпінді комсомол құрылысы
деп жарияланып, 1958 жылдың соңына дейін облысқа 132 мың адам келді.
Келесі жылы бұған тағы 70 мың адам қосылды.
6 слайд
Әдетте, партия басшылығына тағайындалғандар Республикада жұмыс істемеді, онда өмір сүрмеді, халықтың экономикасы мен мәдениетінің ерекшелігін тіпті білмеді; қызметке тағайындау мансаптық өсу мүмкіндігі ретінде пайдаланылды, сондықтан олар бұл қызметте ұзақ уақыт қала алмады. Олардың негізгі міндеті – орталықтың жергілікті жерлердегі нұсқауларын мүлтіксіз орындау. 1954–1964 жылдары Қазақстан Компартиясы ОК бірінші хатшысы жеті рет ауысты, оның тек үшеуі ғана (Ж. Шаяхметов, Д. Қонаев, И. Юсупов) қазақстандық болды. 1960–1961 жылдары Ж. Тәшенов Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің төрағасы болып тағайындалып, кейін «жұмысын дұрыс атқара алмады» деген желеумен қызметінен босатылған. Республика басшыларының жиі ауысуы реформалар жүргізуді қиындатып, әлеуметтік проблемалардың жинақталуына алып келді. Олар барынша наразылық қозғалысын тудырды. Соның бірі 1959 жылдың жазындағы үлкен наразылық. Теміртауда салынып жатқан металлургиялық комбинат екпінді комсомол құрылысы деп жарияланып, 1958 жылдың соңына дейін облысқа 132 мың адам келді. Келесі жылы бұған тағы 70 мың адам қосылды.

7 слайд
7 слайд

8 слайд
Тапсырма. «КӘМҚ-талдау» әдісі- мәтінмен жұмыс «Жылымық»
кезеңіндегі Қазақстанның қоғамдық-саяси дамуын талдаңыз
«Жылымық» кезеңінің туындау себептерін.
«Жылымық» кезеңінде орын алған оқиғаларды.
Күшті жақтары Әлсіз жақтары
Мүмкіндігі Қауіп қатерлері
8 слайд
Тапсырма. «КӘМҚ-талдау» әдісі- мәтінмен жұмыс «Жылымық» кезеңіндегі Қазақстанның қоғамдық-саяси дамуын талдаңыз «Жылымық» кезеңінің туындау себептерін. «Жылымық» кезеңінде орын алған оқиғаларды. Күшті жақтары Әлсіз жақтары Мүмкіндігі Қауіп қатерлері

9 слайд
Тапсырма. «Т-кестесі» әдісі «Жылымық» кезеңінің қоғамдық-саяси
өмірге әкелген өзгерістерінің оң және теріс жақтарын бір-біріңізді
толықтыру арқылы жіктеңіз.
«Жылымық» кезеңі
Оң жағы Теріс жағы
9 слайд
Тапсырма. «Т-кестесі» әдісі «Жылымық» кезеңінің қоғамдық-саяси өмірге әкелген өзгерістерінің оң және теріс жақтарын бір-біріңізді толықтыру арқылы жіктеңіз. «Жылымық» кезеңі Оң жағы Теріс жағы

10 слайд
10 слайд