Сабақтың тақырыбы: Капитал нарығы және табиғи ресурстар Ашық сабақ
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
Ақпараттық карта
Қолдағы капитал
/Үй тапсырмасы/
Капиталға ұсыныс
/Жаңа сабақты талдау/
Капиталға сұраныс
/Бекіту/
Инвестиция
Қор биржасы
/Бағалау.қортындылау/
1 слайд
Ақпараттық карта Қолдағы капитал /Үй тапсырмасы/ Капиталға ұсыныс /Жаңа сабақты талдау/ Капиталға сұраныс /Бекіту/ Инвестиция Қор биржасы /Бағалау.қортындылау/
2 слайд
1-топ Ақша
2-топ Өндірістік қор
3-топ Табиғи ресурс
2 слайд
1-топ Ақша 2-топ Өндірістік қор 3-топ Табиғи ресурс
3 слайд
Дұрыс немесе бұрыс тапсырмасы:
1-топ
Субьектілердің әрекеті Дұрыс Дұрыс
емес
Еңбекке сұранысты жұмыс берушілер
қалыптастырады
Жалақы жоғары болған сайын жұмыс күшіне
сұраныста көбейеді
Жалақы төмен болған сайын жұмыс күшіне
сұраныста көп болады
Жалақы жоғары болған сайын еңбек ұсынысы төмен
болады
Еңбек ұсынысын тек ірі ұлттық компаниялар
қалыптастырады
Нарықтық экономикада жалақыны мемлекет
белгілейді
Жұмысшыларды жұмысқа орналастыру үдерісін
ұйымдастырумен кәсіподақтар айналысады
Кәсіподақтар қызметкерлердің мүдделерін қорғайды
3 слайд
Дұрыс немесе бұрыс тапсырмасы: 1-топ Субьектілердің әрекеті Дұрыс Дұрыс емес Еңбекке сұранысты жұмыс берушілер қалыптастырады Жалақы жоғары болған сайын жұмыс күшіне сұраныста көбейеді Жалақы төмен болған сайын жұмыс күшіне сұраныста көп болады Жалақы жоғары болған сайын еңбек ұсынысы төмен болады Еңбек ұсынысын тек ірі ұлттық компаниялар қалыптастырады Нарықтық экономикада жалақыны мемлекет белгілейді Жұмысшыларды жұмысқа орналастыру үдерісін ұйымдастырумен кәсіподақтар айналысады Кәсіподақтар қызметкерлердің мүдделерін қорғайды
4 слайд
2-топ Сәйкестендіру
Термин Анықтама
Номиналды жалақы Адамның еңбек қабілеті,оның өз
қызметінде пайдаланатын дене және
рухани қабілеттерінің жиынтығы
Еңбек нарығы Бұл қызметкерге еңбегі үшін,оның
жұмыс күшін пайдаланғаны үшін
берілетін төлем
Нақты жалақы Ерекше тауар жұмыс күшін сату-
сатып алуға байланысты
экономикалық қатынастар жиынтығы
Жұмыс күші Бұл-қызметкердің еңбегі үшін алған
ақша сомасы
Еңбекке сұраныс Халықтың саны және
құрамы/жынысы,жасы,білімі,кәсібі,бі
ліктілігі және т.б./сипатталатын
жұмыс күшінің жалпы саны
Еңбек ұсынысы Еңбек нарығында ұсынылған жұмыс
күшіне деген қоғамдық
қажеттіліктердің жалпы көлемін
бейнелейді
4 слайд
2-топ Сәйкестендіру Термин Анықтама Номиналды жалақы Адамның еңбек қабілеті,оның өз қызметінде пайдаланатын дене және рухани қабілеттерінің жиынтығы Еңбек нарығы Бұл қызметкерге еңбегі үшін,оның жұмыс күшін пайдаланғаны үшін берілетін төлем Нақты жалақы Ерекше тауар жұмыс күшін сату- сатып алуға байланысты экономикалық қатынастар жиынтығы Жұмыс күші Бұл-қызметкердің еңбегі үшін алған ақша сомасы Еңбекке сұраныс Халықтың саны және құрамы/жынысы,жасы,білімі,кәсібі,бі ліктілігі және т.б./сипатталатын жұмыс күшінің жалпы саны Еңбек ұсынысы Еңбек нарығында ұсынылған жұмыс күшіне деген қоғамдық қажеттіліктердің жалпы көлемін бейнелейді
5 слайд
3-топ сұрақтары
1.Экономикалық ғылым қанша өндірістік фактордан
тұрады.Оларды ата.
2.Жұмыс күшінің бағасы.
3.Қызметкерге еңбегі мен жұмыс күші үшін берілетін төлем.
4.Кәсіподақтың мақсаты.
5.Еңбекшілердің неғұрлым бұқаралық ұйымдары.
6.Тауарлар мен көрсетілген қызметтерді өндіретін тікелей
субьектілер.
7.Еңбек дегеніміз не?
8.Номинальды жалақы дегеніміз.
9.Еңбек биржасының негізгі қызметтері қалай аталады.
5 слайд
3-топ сұрақтары 1.Экономикалық ғылым қанша өндірістік фактордан тұрады.Оларды ата. 2.Жұмыс күшінің бағасы. 3.Қызметкерге еңбегі мен жұмыс күші үшін берілетін төлем. 4.Кәсіподақтың мақсаты. 5.Еңбекшілердің неғұрлым бұқаралық ұйымдары. 6.Тауарлар мен көрсетілген қызметтерді өндіретін тікелей субьектілер. 7.Еңбек дегеніміз не? 8.Номинальды жалақы дегеніміз. 9.Еңбек биржасының негізгі қызметтері қалай аталады.
6 слайд
Сабақтың тақырыбы:
Капитал нарығы және
табиғи ресурстар
Адам.Қоғам.Құқық 11-
сынып
6 слайд
Сабақтың тақырыбы: Капитал нарығы және табиғи ресурстар Адам.Қоғам.Құқық 11- сынып
7 слайд
Сабақтың мақсаты:
Оқушылардың капитал нарығына деген
қызығушылығын арттыру.нарықтық
экономикалық жүйе функцияларын
тереңдетіп түсіндіру және табиғат
ресурстары туралы мәлімет беру.
7 слайд
Сабақтың мақсаты: Оқушылардың капитал нарығына деген қызығушылығын арттыру.нарықтық экономикалық жүйе функцияларын тереңдетіп түсіндіру және табиғат ресурстары туралы мәлімет беру.
8 слайд
Жаңа сабақтың жоспары:
Капитал нарығы
Жинақтар
Бағалы қағаздар
нарығы және
қор биржасы
Несие және оның
формалары
Табиғи
ресурстар
нарығы
8 слайд
Жаңа сабақтың жоспары: Капитал нарығы Жинақтар Бағалы қағаздар нарығы және қор биржасы Несие және оның формалары Табиғи ресурстар нарығы
9 слайд
Капитал нарығы дегеніміз-ақша қаражатының қаржы
нарығында бір жылдан астам мерзімде айналымға
түсетін бөлігі.
Капитал нарығының үш сегменті бөліп көрсетіледі:
1.Капиталдық игіліктер нарығы,бұл жерде өндірістік
қорлар сатылады және сатылып алынады.
2.Капитал-көрсететін қызметтер нарығы,мұнда бұл
қорлар белгілі бір төлем үшін жалға берілуі мүмкін
3.Несиелік қаражаттар немесе несиелік капитал
нарығы.
9 слайд
Капитал нарығы дегеніміз-ақша қаражатының қаржы нарығында бір жылдан астам мерзімде айналымға түсетін бөлігі. Капитал нарығының үш сегменті бөліп көрсетіледі: 1.Капиталдық игіліктер нарығы,бұл жерде өндірістік қорлар сатылады және сатылып алынады. 2.Капитал-көрсететін қызметтер нарығы,мұнда бұл қорлар белгілі бір төлем үшін жалға берілуі мүмкін 3.Несиелік қаражаттар немесе несиелік капитал нарығы.
10 слайд
Инвестиция дегеніміз-пайда табу
мақсатында белгілі бір салаларға салым
салу.Өндіріске,кәсіпорындарға
құрылысқа экономика саласындағы
ауылшаруашылығына салым түріндегі
шығындар жиынтығы.
10 слайд
Инвестиция дегеніміз-пайда табу мақсатында белгілі бір салаларға салым салу.Өндіріске,кәсіпорындарға құрылысқа экономика саласындағы ауылшаруашылығына салым түріндегі шығындар жиынтығы.
11 слайд
Бағалы қағаздар
Құнды қағаздар сатып алатын әрбір адам,жалпы айтқанда, өзінің болашағына
инвестициялайды. Және инвестициялауды неғұрлым ерте бастаса, соғұрлым
ұтады.
Дегенмен, қандай да бір жұмсалмаған қаражат қалса, заттар, тұрмыс құралдарын
немесе автокөлік сатып алғаннан гөрі, белгілі бір табысты қазақстандық
компанияның акцияларын немесе облигацияларын сатып алған жөн.
Сатып алған кез–келген затыңыз уақыт өте келе жарамайтын болып қалады немесе
үнемі жөндеуден өткізуді қажет етеді. Ал қағаздардың қымбаттай түсетін қасиеті
бар, олар өзінің иесін және оның ұрпағын байытады.
Құнды қағаздарды екі негізгі категорияға бөліп қарастыруға болады: үлестік
(акциялар) жне қарыздық (облигациялар).
Үлестік құнды қағаз – бұл Қазақстан Республикасының заңнамасында
қарастырылған жағдайларда өзінің иесінің мүліктен белгілі бір үлесін растайтын
құнды қағаз.
Қарыздық құнды қағаздар — эмитенттің (қарыздардың) осы құнды қағаздарды
шығару талаптарымен негізгі қарыз сомасын төлеу туралы міндетін растайтын
құнды қағаздар.
11 слайд
Бағалы қағаздар Құнды қағаздар сатып алатын әрбір адам,жалпы айтқанда, өзінің болашағына инвестициялайды. Және инвестициялауды неғұрлым ерте бастаса, соғұрлым ұтады. Дегенмен, қандай да бір жұмсалмаған қаражат қалса, заттар, тұрмыс құралдарын немесе автокөлік сатып алғаннан гөрі, белгілі бір табысты қазақстандық компанияның акцияларын немесе облигацияларын сатып алған жөн. Сатып алған кез–келген затыңыз уақыт өте келе жарамайтын болып қалады немесе үнемі жөндеуден өткізуді қажет етеді. Ал қағаздардың қымбаттай түсетін қасиеті бар, олар өзінің иесін және оның ұрпағын байытады. Құнды қағаздарды екі негізгі категорияға бөліп қарастыруға болады: үлестік (акциялар) жне қарыздық (облигациялар). Үлестік құнды қағаз – бұл Қазақстан Республикасының заңнамасында қарастырылған жағдайларда өзінің иесінің мүліктен белгілі бір үлесін растайтын құнды қағаз. Қарыздық құнды қағаздар — эмитенттің (қарыздардың) осы құнды қағаздарды шығару талаптарымен негізгі қарыз сомасын төлеу туралы міндетін растайтын құнды қағаздар.
12 слайд
Қор биржасы — бұл бағалы қағаздардың бірқалыпты айналысы үшін
қажетті жағдайлармен қамтамасыз ететін ұйым. Қор биржасының толық
мәні, оның экономикадағы аткаратын мынадай қызметтерінен көрінеді:
• қор нарығында биржалық делдалдардың бағалы қағаздарды сату
жолымен уақытша бос ақшалай қаражаттарды жұмылдыру және
шоғырландыру;
— өндірісті және ел үкіметінің шығыстарын
несиелеу және қаржыландыру;
• бағалы қағаздармен жасалатын операцияларды шоғырландыру, сұраныс
пен ұсыныс деңгейін көрсететін бағаларды белгілеу және жалған
капиталды қалыптастыру.
Қор биржасы қаржы ресурстарын жинақтау, шоғырлан-дыру және қайта
бөлу процесін ұйымдастырушы экономиканың басты буыны болып
табылады. Ол қаржы және өн-дірістік капитал арасында делдал бола
отырып, экономикалык дамудың қозғаушы күштерінің бірі болып
саналатын инвестициялық процеске ықпал етеді.
12 слайд
Қор биржасы — бұл бағалы қағаздардың бірқалыпты айналысы үшін қажетті жағдайлармен қамтамасыз ететін ұйым. Қор биржасының толық мәні, оның экономикадағы аткаратын мынадай қызметтерінен көрінеді: • қор нарығында биржалық делдалдардың бағалы қағаздарды сату жолымен уақытша бос ақшалай қаражаттарды жұмылдыру және шоғырландыру; — өндірісті және ел үкіметінің шығыстарын несиелеу және қаржыландыру; • бағалы қағаздармен жасалатын операцияларды шоғырландыру, сұраныс пен ұсыныс деңгейін көрсететін бағаларды белгілеу және жалған капиталды қалыптастыру. Қор биржасы қаржы ресурстарын жинақтау, шоғырлан-дыру және қайта бөлу процесін ұйымдастырушы экономиканың басты буыны болып табылады. Ол қаржы және өн-дірістік капитал арасында делдал бола отырып, экономикалык дамудың қозғаушы күштерінің бірі болып саналатын инвестициялық процеске ықпал етеді.
13 слайд
Топтық тапсырма
1-топ
Жинақтар
2-топ
Несие және оның формалары
3-топ
Бағалы қағаздар нарығы және қор биржасы
13 слайд
Топтық тапсырма 1-топ Жинақтар 2-топ Несие және оның формалары 3-топ Бағалы қағаздар нарығы және қор биржасы
14 слайд
Өндірісі факторы ретінде жерде мынадай ерекшеліктер бар:
1.Жердің мөлшері шектелген
2.Жер адам еңбегінің өнімі емес.
3.Жер орнын ауыстыруға көнбейді.
4.Ұтымды пайдаланған кезде тозбайды,сондай-ақ өз өнімділігін
арттырады.
Қазақстан Республикасында жерге меншік мынадай болады:
1.Мемлекеттік /субьектісі-Қазақстан Республикасы/
2.Жекеменшік/субьектісі-азаматтар мен мемлекеттік емес заңды тұлғалар/
Жер ұсынудың ерекшелігі оның мөлшерінің шектеулі екендігі болып
табылатындығында,өйткені адамдар жаңа жерлерді жасай алмайды,оның
мөлшері табиғатпен берілген.Жерге ұсынысқа әсер ететін негізгі факторлар
жердің мөлшері мен сапасы,яғни оның құнарлылығы мен орналасқан жері
болып табылады.
Жерге сұраныстың ерекшелігі шаруашылық айналымына пайдалаушылар
көзқарасы тұрғысынан алып қарағанда ең жақсы жер
телімдерінің/құнарлылығы,орналасқан орны басқа да пайдалы
сипаттамаларының содан кейін орташа және нашар жер телімдерінің
тартылуы болып табылады.
14 слайд
Өндірісі факторы ретінде жерде мынадай ерекшеліктер бар: 1.Жердің мөлшері шектелген 2.Жер адам еңбегінің өнімі емес. 3.Жер орнын ауыстыруға көнбейді. 4.Ұтымды пайдаланған кезде тозбайды,сондай-ақ өз өнімділігін арттырады. Қазақстан Республикасында жерге меншік мынадай болады: 1.Мемлекеттік /субьектісі-Қазақстан Республикасы/ 2.Жекеменшік/субьектісі-азаматтар мен мемлекеттік емес заңды тұлғалар/ Жер ұсынудың ерекшелігі оның мөлшерінің шектеулі екендігі болып табылатындығында,өйткені адамдар жаңа жерлерді жасай алмайды,оның мөлшері табиғатпен берілген.Жерге ұсынысқа әсер ететін негізгі факторлар жердің мөлшері мен сапасы,яғни оның құнарлылығы мен орналасқан жері болып табылады. Жерге сұраныстың ерекшелігі шаруашылық айналымына пайдалаушылар көзқарасы тұрғысынан алып қарағанда ең жақсы жер телімдерінің/құнарлылығы,орналасқан орны басқа да пайдалы сипаттамаларының содан кейін орташа және нашар жер телімдерінің тартылуы болып табылады.
15 слайд
Несие Мемлекеттік несие
Ипотекалық несие
Тұтынушылық несие
БанкҰлттық банк
Қор биржасыЖинақтар
ЖерБанктік несие
Ақшамен және бағалы қағаздармен операцияларды жүзеге асыратын
үкіметке,кәсіпорындарға,азаматтарға қаржылық қызмет көрсететін ақша
несиелік институт
Мемлекеттік ақша кредиттік жүйесінің негізгі буыны,айналыстағы ақшамен
ұлттық валютаны алмастыру мүшін үкімет құрған.
Мемлекеттің халыққа және жеке бизнеске беретін қарызы
Сауда кәсіпорындарымен халыққа бөліп төлеуге сатқан тауарлары түрінде
және көрсетілген қызметтерге төлем жасау үшін беріледі.
Ақшаны немесе тауарларды қайтарымдылық,ақылы және мерзімділік
шарттармен уақытша пайдалануға беретін қатынастар жүйесі
Бағалы қағаздардың қалыпты айналасының қажетті жағдайларын
қамтамасыз еттеін,ақпарат жинайтын таратын ұйым
Банктердің жылжымайтын
мүлікті,негізінен,жерді,құрылыстарды,ғимараттарды кепілдікке алумен
жеке тұлғаларға беретін ақшалай қарыз
Банктердің шаруашылық жүргізуші суьбектілерге ақшалай қарыздар беруі.
Табыстардың белгілі бір уақыт кезеңінде пайдаланылмаған бір бөлігі
Табиғи ресурстардың аса маңызды түрі
Капиталға сұраныс /сабақты бекіту/
15 слайд
Несие Мемлекеттік несие Ипотекалық несие Тұтынушылық несие БанкҰлттық банк Қор биржасыЖинақтар ЖерБанктік несие Ақшамен және бағалы қағаздармен операцияларды жүзеге асыратын үкіметке,кәсіпорындарға,азаматтарға қаржылық қызмет көрсететін ақша несиелік институт Мемлекеттік ақша кредиттік жүйесінің негізгі буыны,айналыстағы ақшамен ұлттық валютаны алмастыру мүшін үкімет құрған. Мемлекеттің халыққа және жеке бизнеске беретін қарызы Сауда кәсіпорындарымен халыққа бөліп төлеуге сатқан тауарлары түрінде және көрсетілген қызметтерге төлем жасау үшін беріледі. Ақшаны немесе тауарларды қайтарымдылық,ақылы және мерзімділік шарттармен уақытша пайдалануға беретін қатынастар жүйесі Бағалы қағаздардың қалыпты айналасының қажетті жағдайларын қамтамасыз еттеін,ақпарат жинайтын таратын ұйым Банктердің жылжымайтын мүлікті,негізінен,жерді,құрылыстарды,ғимараттарды кепілдікке алумен жеке тұлғаларға беретін ақшалай қарыз Банктердің шаруашылық жүргізуші суьбектілерге ақшалай қарыздар беруі. Табыстардың белгілі бір уақыт кезеңінде пайдаланылмаған бір бөлігі Табиғи ресурстардың аса маңызды түрі Капиталға сұраныс /сабақты бекіту/
16 слайд
Несие Мемлекеттік несие
Ипотекалық несие
Тұтынушылық несие
БанкҰлттық банк
Қор биржасыЖинақтар
ЖерБанктік несие
Ақшамен және бағалы қағаздармен операцияларды жүзеге асыратын
үкіметке,кәсіпорындарға,азаматтарға қаржылық қызмет көрсететін ақша
несиелік институт
Банк
Мемлекеттік ақша кредиттік жүйесінің негізгі буыны,айналыстағы ақшамен
ұлттық валютаны алмастыру үшін үкімет құрған.
Ұлттық банк
Мемлекеттің халыққа және жеке бизнеске беретін қарызы Мемлекеттік несие
Сауда кәсіпорындарымен халыққа бөліп төлеуге сатқан тауарлары түрінде
және көрсетілген қызметтерге төлем жасау үшін беріледі.
Тұтынушылық
несие
Ақшаны немесе тауарларды қайтарымдылық,ақылы және мерзімділік
шарттармен уақытша пайдалануға беретін қатынастар жүйесі
Несие
Бағалы қағаздардың қалыпты айналасының қажетті жағдайларын қамтамасыз
еттеін,ақпарат жинайтын таратын ұйым
Қор биржасы
Банктердің жылжымайтын
мүлікті,негізінен,жерді,құрылыстарды,ғимараттарды кепілдікке алумен жеке
тұлғаларға беретін ақшалай қарыз
Ипотекалық несие
Банктердің шаруашылық жүргізуші суьбектілерге ақшалай қарыздар беруі.Банктік несие
Табыстардың белгілі бір уақыт кезеңінде пайдаланылмаған бір бөлігіЖинақтар
Табиғи ресурстардың аса маңызды түрі Жер
Капиталға сұраныс /сабақты бекіту/
16 слайд
Несие Мемлекеттік несие Ипотекалық несие Тұтынушылық несие БанкҰлттық банк Қор биржасыЖинақтар ЖерБанктік несие Ақшамен және бағалы қағаздармен операцияларды жүзеге асыратын үкіметке,кәсіпорындарға,азаматтарға қаржылық қызмет көрсететін ақша несиелік институт Банк Мемлекеттік ақша кредиттік жүйесінің негізгі буыны,айналыстағы ақшамен ұлттық валютаны алмастыру үшін үкімет құрған. Ұлттық банк Мемлекеттің халыққа және жеке бизнеске беретін қарызы Мемлекеттік несие Сауда кәсіпорындарымен халыққа бөліп төлеуге сатқан тауарлары түрінде және көрсетілген қызметтерге төлем жасау үшін беріледі. Тұтынушылық несие Ақшаны немесе тауарларды қайтарымдылық,ақылы және мерзімділік шарттармен уақытша пайдалануға беретін қатынастар жүйесі Несие Бағалы қағаздардың қалыпты айналасының қажетті жағдайларын қамтамасыз еттеін,ақпарат жинайтын таратын ұйым Қор биржасы Банктердің жылжымайтын мүлікті,негізінен,жерді,құрылыстарды,ғимараттарды кепілдікке алумен жеке тұлғаларға беретін ақшалай қарыз Ипотекалық несие Банктердің шаруашылық жүргізуші суьбектілерге ақшалай қарыздар беруі.Банктік несие Табыстардың белгілі бір уақыт кезеңінде пайдаланылмаған бір бөлігіЖинақтар Табиғи ресурстардың аса маңызды түрі Жер Капиталға сұраныс /сабақты бекіту/
17 слайд
Бағалау:
17 слайд
Бағалау: