Санау жүйесі
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
1 слайд
2 слайд
Сан түсінігі – математикадағы сияты
информатикада да басты негіз. Бірақ егер
математикада сандарды өңдеу әдістеріне
көп көңіл бөлінетін болса, онда
информатика үшін сандарды ұсыну әдістерін
айналып өтуге болмайды, өйткені тек солар
ғана жадтың қажетті қорын,
жылдамдықты және есептеуде жіберетін
қатені анықтайды.
2 слайд
Сан түсінігі – математикадағы сияты информатикада да басты негіз. Бірақ егер математикада сандарды өңдеу әдістеріне көп көңіл бөлінетін болса, онда информатика үшін сандарды ұсыну әдістерін айналып өтуге болмайды, өйткені тек солар ғана жадтың қажетті қорын, жылдамдықты және есептеуде жіберетін қатені анықтайды.
3 слайд
3 слайд
4 слайд
Позициялық емес санау
жүйесінде әрбір цифрдің мәні
оның алатын орнына байланысты
емес
Позияциялық санау жүйесінде
цифрдың мәні оның орнына
байланысты болады.
4 слайд
Позициялық емес санау жүйесінде әрбір цифрдің мәні оның алатын орнына байланысты емес Позияциялық санау жүйесінде цифрдың мәні оның орнына байланысты болады.
5 слайд
Позициялық емес санау жүйесінде әрбір цифрдің мәні оның алатын орнына байланысты
емес деген болатынбыз. Мұндай санау жүйесінің мысалы ретінде римдік жүйені алуға
болады.
Римдік санау жүйесінде сандардың орнына латын әріптері қолданылады:
I V X L C MD
1 5 1050 100 500 1000
•
Римдік санау жүйесінде 32 саны былай жазылады:
XXXII = (X+X+X)+(I+I)= 30+2
• 444 саны римдік жүйеде былай жазылады:
CDXLIV=(D-C)+(L-X)+(V-I)= 400+40+4.
• 1974 римдік жүйеде жазылуы:
MCMLXXIV= M+(M-C)+L+(X+X)+(V-I)=1000+900+50+20+4 .
5 слайд
Позициялық емес санау жүйесінде әрбір цифрдің мәні оның алатын орнына байланысты емес деген болатынбыз. Мұндай санау жүйесінің мысалы ретінде римдік жүйені алуға болады. Римдік санау жүйесінде сандардың орнына латын әріптері қолданылады: I V X L C MD 1 5 1050 100 500 1000 • Римдік санау жүйесінде 32 саны былай жазылады: XXXII = (X+X+X)+(I+I)= 30+2 • 444 саны римдік жүйеде былай жазылады: CDXLIV=(D-C)+(L-X)+(V-I)= 400+40+4. • 1974 римдік жүйеде жазылуы: MCMLXXIV= M+(M-C)+L+(X+X)+(V-I)=1000+900+50+20+4 .
6 слайд
Позияциялық санау жүйесінде цифрдың мәні оның
орнына байланысты болады.
Позициялық санау жүйесінің негізі деп
қолданылатын цифрлар санын айтады.
Мысалы, 737,7 санындағы бірінші тұрған 7 жүздікті,
екіншісі – 7 бірлікті, ал үшіншісі – бірліктің 7 ондық
үлесін білдіреді. Кез келген позициялық санау жүйесі
өзінің негізімен сипатталады.
6 слайд
Позияциялық санау жүйесінде цифрдың мәні оның орнына байланысты болады. Позициялық санау жүйесінің негізі деп қолданылатын цифрлар санын айтады. Мысалы, 737,7 санындағы бірінші тұрған 7 жүздікті, екіншісі – 7 бірлікті, ал үшіншісі – бірліктің 7 ондық үлесін білдіреді. Кез келген позициялық санау жүйесі өзінің негізімен сипатталады.
7 слайд
Сан Негізі
32478
10
Позициялық санау жүйесінің негізі деп
онда қолданылатын цифрлар санын айтады.
7 слайд
Сан Негізі 32478 10 Позициялық санау жүйесінің негізі деп онда қолданылатын цифрлар санын айтады.
8 слайд
.......
2
2
1
1
0
0
2
2
1
1
m
m
n
n
n
nq qaqaqaqaqaqaA
10
.108107104102103
8107100410002100003
012
3
4
32478=
бірлік
ондық
жүздік
мыңдық
Мұндағы А – сан, q – санау жүйесінің негізі, а – санау жүйесінің
цифрлары, n мен m – сәйкес бүтін және бөлшек разрядтардың саны.
Мысалы:
8 слайд
....... 2 2 1 1 0 0 2 2 1 1 m m n n n nq qaqaqaqaqaqaA 10 .108107104102103 8107100410002100003 012 3 4 32478= бірлік ондық жүздік мыңдық Мұндағы А – сан, q – санау жүйесінің негізі, а – санау жүйесінің цифрлары, n мен m – сәйкес бүтін және бөлшек разрядтардың саны. Мысалы:
9 слайд
Санау жүйесі Негізі Алфавиттегі
өлшемі
саны
Екілік 2 2 0, 1
Сегіздік 8 8 0,1,2,3,4,5,6,7
Ондық 10 10 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9
Он алтылық 16 16 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,
А,В,С,D,T,F
9 слайд
Санау жүйесі Негізі Алфавиттегі өлшемі саны Екілік 2 2 0, 1 Сегіздік 8 8 0,1,2,3,4,5,6,7 Ондық 10 10 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 Он алтылық 16 16 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9, А,В,С,D,T,F
10 слайд
16 2 16 2
0 0000 8 1000
1 0001 9 1001
2 0010 А 1010
3 0011 В 1011
4 0100 С 1100
5 0101 D 1101
6 0110 Е 1110
7 0111 F 1111
8 2
0 000
1 001
2 010
3 011
4 100
5 101
6 110
7 111
Екілік – он алтылық кестесі Екілік – сегіздік кестесі
10 слайд
16 2 16 2 0 0000 8 1000 1 0001 9 1001 2 0010 А 1010 3 0011 В 1011 4 0100 С 1100 5 0101 D 1101 6 0110 Е 1110 7 0111 F 1111 8 2 0 000 1 001 2 010 3 011 4 100 5 101 6 110 7 111 Екілік – он алтылық кестесі Екілік – сегіздік кестесі
11 слайд
Бүтін оң ондық санды екілік санау жүйесіне ауыстыру
үшін осы санды 2-ге бөлу керек. Алынған бөліндіні
қайтадан екіге бөліп және т.с.с.., алынған бөлінді 2-ден
кіші болғанша бөле беру керек. Нәтижесінде соңғы
бөлінді мен соңғысынан бастап барлық қалдықтарды
бір жолға жазу керек.
Ондық оң бөлшекті екілік санау жүйесіне ауыстыру үшін
бөлшекті 2-ге көбейту керек.Көбейтіндінің бүтін
бөлігін екілік бөлшектің үтірден кейінгі бірінші цифры
ретінде алып, бөлшек бөлігін қайтадан 2-ге көбейту
керек. Енді бұл көбейтіндінің бүтін бөлігін екілік
бөлшектің келесі цифры ретінде алып, бөлшек бөлігін
тағы 2-ге көбейту керек және т.с.с.
Ауыстыру ережесі
11 слайд
Бүтін оң ондық санды екілік санау жүйесіне ауыстыру үшін осы санды 2-ге бөлу керек. Алынған бөліндіні қайтадан екіге бөліп және т.с.с.., алынған бөлінді 2-ден кіші болғанша бөле беру керек. Нәтижесінде соңғы бөлінді мен соңғысынан бастап барлық қалдықтарды бір жолға жазу керек. Ондық оң бөлшекті екілік санау жүйесіне ауыстыру үшін бөлшекті 2-ге көбейту керек.Көбейтіндінің бүтін бөлігін екілік бөлшектің үтірден кейінгі бірінші цифры ретінде алып, бөлшек бөлігін қайтадан 2-ге көбейту керек. Енді бұл көбейтіндінің бүтін бөлігін екілік бөлшектің келесі цифры ретінде алып, бөлшек бөлігін тағы 2-ге көбейту керек және т.с.с. Ауыстыру ережесі
12 слайд
315
24
75
72
3
8
32
7
8
4
31516
916
155
144
11
(В)
16
3
16
1
15
2
2
2
14
1
7
6
1
3
2
1
1
Екілік Сегіздік
Он алтылық
210
111115
810473315
39
1
1610
13В315=
12 слайд
315 24 75 72 3 8 32 7 8 4 31516 916 155 144 11 (В) 16 3 16 1 15 2 2 2 14 1 7 6 1 3 2 1 1 Екілік Сегіздік Он алтылық 210 111115 810473315 39 1 1610 13В315=
13 слайд
3750
5000
0000
0
1
х 2
0
1875
7500
1
0
х 2
х 2
х 2
01875
0000
х 16
3
01875
0000
1
х 8
х 8
4
5000
Екілік
Сегіздік
Он алтылық
210
0011,01875,0
810
14,01875,0
1610
3,01875,0
13 слайд
3750 5000 0000 0 1 х 2 0 1875 7500 1 0 х 2 х 2 х 2 01875 0000 х 16 3 01875 0000 1 х 8 х 8 4 5000 Екілік Сегіздік Он алтылық 210 0011,01875,0 810 14,01875,0 1610 3,01875,0
14 слайд
Қосу кестесі
0+0=0
1+0=1
0+1=1
1+1=10
Алу кестесі
0-0=0
1-0=1
1-1=0
10-1=1
Көбейту кестесі
0*0=0
1*0=0
1*1=1
1 1 0 1 1
1 0 1 1 0 1
1 0 0 1 0 0 0
+
1 0 0 1 0 0 0
1 0 1 1 0 1
1 1 0 1 1
_
1 1 0 0 1
1 0 0 0 1
*
1 1 0 0 1
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
1 1 0 0 1
+
1 1 0 1 0 1 0 0 1
14 слайд
Қосу кестесі 0+0=0 1+0=1 0+1=1 1+1=10 Алу кестесі 0-0=0 1-0=1 1-1=0 10-1=1 Көбейту кестесі 0*0=0 1*0=0 1*1=1 1 1 0 1 1 1 0 1 1 0 1 1 0 0 1 0 0 0 + 1 0 0 1 0 0 0 1 0 1 1 0 1 1 1 0 1 1 _ 1 1 0 0 1 1 0 0 0 1 * 1 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 1 + 1 1 0 1 0 1 0 0 1
15 слайд
15 слайд