#1 слайд
Сабақтың мақсаты: Буынаяқтылардың көптүрлілігін, жәндіктердің негізгі ерешеліктерін ұғындыру, шаянтектестердің тіршілігі және сыртқы, ішкі мүшелерінің қызметін толық меңгерту. Білімділік: Шаянтәрізділер класына жататын жәндіктердің негізгі ерекшеліктерін айқындау. Шаянтәрізділер туралы білімдерін тереңдету және кеңейту. Дамытушылық: Оқушылардың интеллектуалдық, шығармашылық қабілеттерін оқытудың жаңа технология элементтерін қолданып, оқушы белсенділігін арттыру, оқушылардың іс - әрекетін басқару арқылы ой таласын туғызу, білім – білікітілігін дамыту. Тәрбиелік: Оқушылардың өз бетімен ізденісін қалыптастыру, ойлау қабілеттерін тірі ағзаларға деген қамқорлық көрсетуге, оларға деген қарым-қатынастыққа, тәрбиелеу. Көрнекілігі: Тірек сызбалар, суреттер, плакаттар, электронды оқулықтан үзінді, кестелер Сабақтың түрі: Іздену сабағы Сабақтың әдісі: Әңгіме, сұрақ – жауап, өзіндік жұмыс, кітаппен жұмыс Сабақтың тақырыбы: Өзен шаяны. Тіршілік ортасы және тіршілік ету дағдысы.

1 слайд

#2 слайд
Сабақтың жоспары: І. Ұйымдастыру (2-минут) ІІ. Пысықтау (10 минут) ІІІ. Жаңа тақырып (Бәрін білгім келеді) (15 минут) ІҮ. Бекіту (15-минут) ҮІ. Бағалау (2-минут) ҮІІ. Үйге тапсырма (1-минут)

2 слайд

#3 слайд
ІІ. Пысықтау. “Ой қозғау” Ұлулар типіне жалпы шолу 1. Ұлулар типі қандай кластарға бөлінеді? 2.Ұлулардың буылтық құрттардан негізгі айырмашылықтары қандай? 3.Ұлулар типіне жататын жәндіктердің қандай ерекшеліктері бар? 4.Ұлуларда жаңадан пайда болған қандай мүшелер жүйесі бар? 5.Ұлулардың табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы қандай?

3 слайд

#4 слайд
Тест сұрақтары: 1. Айқұлақтың тыныс алу мүшесін ата: а) желбезек ә) өкпе б) өкпе және тері в) желбезек және тері 2. Тоспа ұлуы қалай қозғалып тіршілік етеді: а) тері – бұлшықет қапшығы арқылы жорғалап жылжиды ә) суда тез жылжып, тіршілік етеді б) дененің бауыр жағында орналасқан бұлшықетті аяғы арқылы жорғалап жылжиды в)денесінің сыртындағы сақиналы бұлшықеттермен қозғалады 3. Денесінде бақалшақ қалдығы сақталған былқылдақденелі: а) тоспа ұлу ә) жалаңаш шырыш б) кальмар в) айқұлақ 4. Басаяқты ұлулардың қанының түсі: а) көгілдір ә) қызыл б) түссіз в) жасыл 5. Бауыраяқты ұлуды атаңдар: а) мидия ә) айқұлақ б) кальмар в) тоспаұлу

4 слайд

#5 слайд
12345 абәав

5 слайд

#6 слайд
“Ой толғаныс” •Буынаяқтылар типі неше класқа бөлінеді? •Буынаяқтылар қандай жәндіктер? •Буынаяқтылар денесі неше бөліктен тұрады? •Хитин дегеніміз не? •Буынаяқтылар жалпы қайда мекендейді? •Буынаяқтылар деп аталу себебі неде?

6 слайд

#7 слайд
Ж аң а сабақ IІІ. Бәрін білгім келеді Ө зен ш аян ы . Т ірш ілік орт асы ж ән е т ірш ілік ет у дағды сы .

7 слайд

#8 слайд
Буынаяқтылар типі Шаянтәріздестер Өрмекшітәріздестер Бунақденелілер

8 слайд

#9 слайд
Буынаяқтылар типі Аяғы бунақталған Екіжақты симметриялы Көпжасушалы жәндіктер Буынаяқтылардың ерекшеліктері

9 слайд

#10 слайд
Шаянтәріздестер

10 слайд

#11 слайд
Тіршілігі және сыртқы құрылысы. Өзен шаяны өзен – көлдер мен ағынды тоғандарда мекендейді. Бұл судың тазалығын қалайтын жәндік. Шаянның денесі екі бөліктен: баскөкірек және құрсақтан құралады. Баскөкірек бөлімінде екі ұзын және екі қысқа жұп бунақталған мұртшалары, екі көзі мен ауыз мүшелері алдыңғы жағында орналасқан.

11 слайд

#12 слайд
Өзен шаянының сипаттамасы  Дене бөліктері: баскөкірек,құрсақ Құрсағы бунақталған *Барлығы 5 жұп аяқ, 1 жұбы қысқышқа айналған *Екі жұп мұртша, 1 жұп –ұзын, 2 жұп – қысқа, күрделі көздер мен көзшелер баста орналасады *Жұтқыншақ үсті,жұтқыншақ асты түйіні-”ми”, құрсақ жүйке тізбегі екі жұп түйін –ганглий түзеді. * Желбезек арқылы тыныс алады * Құйрық жүзбеқанаттары болады * Қантарату жүйесі-ашық жүйе, жүрегі- бесбұрышты қалта * Зәршығару жүйесі –екі жасыл без  *Тіршілік ортасы:су

12 слайд

#13 слайд
. Суда тіршілік етіп, желбезек арқылы тыныс алатын бұл жануар дара жынысты. Өсімдіктермен бірге балық, бақа, басқа да су жануарларының өлексесін жеп, табиғатта санитарлық рөл атқаратын жануарды біздерде, яғни адамдарда кейбір түрлерін тағамдық азық ретінде пайдаланамыз

13 слайд

#14 слайд
Шаянтәріздестердің түрлері

14 слайд

#15 слайд
Шаяндардың түрлері. Асшаян Лангуст Қыршаян Омар ТаңқышаянӨзен шаяны

15 слайд

#16 слайд
Өзен шаянының сыртқы құрылысындағы ерекшеліктер

16 слайд

#17 слайд
ІV. Сабақты бекіту. 1. Топтастыру (оқушылар жұмыс дәптеріне орындайды)

17 слайд

#18 слайд
2. Кестені толтырыңдар: сыртқы құрылысы мен тіршілік әрекеті Сыртқы құрылынсындағы ерекшеліктері Белгілері Клас өкілдері Тіршілік ортасы Дене жабыны Дене бөліктері Дене мүшелері Шаянтәрізділер

18 слайд

#19 слайд
3. Шаянтәріздестер мен ұлулардың белгілерін ажыратыңдар 1.Зәршығару жүйесі –жасыл бездер 2. Зәршығару жүйесі - бүйрек 3.Жүретін жұмсақ аяғы бар 4. Қозғалыс мүшесі: 4 жұп аяқ 5.Тыныс алу мүшесі-желбезек 6. Тыныс алу мүшесі: өкпе 7.Денесі: бас, тұлға, аяқ 8.Денесі: баскөкірек, құрсақ 9.Құйрық жүзбеқанаттары бар. 10.Көздері: қарапайым құрылысты 11.Көздері: күрделі көз, бірнеше көзшелерден құралған 12.Омар, дафния, циклоп 13.Тоспаұлу, бақұлу, жүзім ұлуы Шаянтәріздес тер 1 4 5 8 9 11 12 Ұлулар 2 3 6 7 10 13

19 слайд

#20 слайд
4. Әр класс өкілдерін ата

20 слайд

#21 слайд
Қорытынды кесте Тірі организм- дер Қантарату жүйесі Зәр шығару жүйесі Жүйке жүйесі Көбеюі Тыныс алу жүйесі Былқылдақде нелілер Жүрегі екі бөліктен тұрады: құлақша, қарынша.Ашық қанайналым жүйесі Күрделі құрылысты бүйрегі атқарады Дененің әр үлескесінде орналасқан бес жұп жүйке түйіндерінен тұрады Гермафродит айқаспалы тәсілмен жұмыртқа салу арқылы тура дамиды Құрлықта - өкпемен тыныс алады, суда тіршілік ететіндер- желбезекпен тыныс алады Шаянтәріз дестер Жүрегі –пішіні бесбұрышты қалта, дене қуысына түссіз қан құйылады. Ашық қанайналым жүйесі Дененің бас жағында орналасқан екі жасыл бездер атқарады Жұтқыншақүсті және жұтқыншақ асты жүйке түйіндері-ми, жүйке бағанасы түзілген Дара жынысты және жұмыртқа салу арқылы көбейеді Суда тіршілік ететіндіктен желбезек арқылы тыныс алады

21 слайд

#22 слайд
Ой қорыту • Балалар, бүгінгі сабақты меңгеруде қандай қиындықтар туындады? • Туындаған қиыншылықтарды жеңуде атқарған іс- әрекетіңіз? • Сабақ барысында нені меңгердіңіз? • Алдағы уақытта нені үйренгіңіз келеді? VІ. Бағалау VІІ. Үйге тапсырма - § 46 1. Оқулықтағы шаяндардың суретін салу. 2. Шаянтәрізділердің адам өміріндегі маңызы қандай? деген сұраққа өз ойларыңызбен жауап даярлау.

22 слайд