"Сүйінбай мен Қатаған"

1 слайд
Сабақтың тақырыбы: Сүйінбай Аронұлы «Сүйінбай мен Қатаған» айтысы

1 слайд

2 слайд
 7.А/И1.Шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салыстыру  7.А/И2.Эпикалық, поэзиялық , драмалық шығармадағы автор бейнесін анықтау.  Бағалау критерийі  Білім алушы  Шығарма эпизодтар мен бейнелерді салыстырады  Кейіпкерлер бейнесін анықтайды Оқу мақсаты:

2 слайд

3 слайд
 1.Ол бала кезінде байдың қойын бағып жүргенде ұйықтап қалып, ұйқысынан өлеңдетіп оянған.  2.Оның айтыста дағдылы әдеті - өз құлағын өзі бұрап жіберіп, шабыттанатын болған.  3.Алғашқы айтысы қарғамен айтысудан басталған.« Сен білесің бе?» стратегиясы.

3 слайд

4 слайд
1. Сүйінбайдың өмір сүрген жылдарын көрсет.  A) 1817–1895   B) 1819–1890   C) 1820–1893   D) 1815–1898  Үй тапсырмасын сұрау «Миға шабуыл» әдісі

4 слайд

5 слайд
2 . Сүйінбай ең алғаш айтыс өнерін қандай құспен айтысудан бастағанын көрсет.  A) аққу   B) қарға   C) қарлығаш   D) сандуғаш  3. Сүйінбайдың шәкіртін белгіле.  A) Жамбыл   B) Шортанбай   C) Майлықожа   D) Дулат 

5 слайд

6 слайд
3. Сүйінбай ақынды «Айтыс өнерінің алтын діңгегі» деп аса жоғары бағалаған жазушыны көрсет.  A) М.Мағауин   B) М.Әуезов   C) С.Мұқанов   D) Ғ.Мүсірепов  4. Сүйінбайға тән қатарды белгіле.  A) ақын, айтыскер   B) композитор, суретші   C) сәулетші, жыршы, күйші   D) тарихшы, ғалым 

6 слайд

7 слайд
5. Айтыс дегеніміз – А) мәнерлеп сөйлеу В) ақыл айту С)көркем тілмен айтылған үлгілі ой, тұжырымдар Д) тартыс пен қақтығысқа, суыпысалмалыққа құрылған ауыз әдебиеті түрі 6. Айтыстың қанша түрі бар? А) 2 В) 6 С) 8 Д) 7 7. Салт айтысының түрлерін табыңдар? А) бәдік В) жұмбақ С) қыз бен жігіт айтысы Д) жануралар мен адамның айтысы 8. Абайдың «Сүйінбай мен Қатаған» айтысы қай жылы, қайда болды? А) Қарақыстақ ауылында 1845 ж.В) Алматы маңында Бұлақ деген жерде1846 ж. С)1847 жылы, Қырғыз жерінде. Д) Ташкентте, Қыстақ ауылында 9 . Орта жүз биі: А)Төле би В) Әйтеке би С)Қазыбек би Д) Майқы би

7 слайд

8 слайд
10. Сүйінбай Аронұлы қай жерде дүниеге келді ? А) Алматы маңындағы Қара қыстақ ауылының Бұлақ деген жерінде В) Қостанай облысы, қара қыстақ ауылы С) Шығыс Қазақстан облысы, Бұлақ ауылы Д) Оңтүстік қазақстан облысы, Түркістанда 11. Теңеуі бар сөйлемді табыңыз: А) Көкіректері жанып бақыт іздеген жастар В) Қадірлі,бағасы алтын анам тілі С) Домбыра сенде мін бар ма? Д)Ырсылдап демі көріктей,көздері оттай,өріктей 12. « Монолог » дегеніміз не ? А) басқа біреуге айтқан сөзі, толғанысы В) кейіпкердің көпшіліке қарата немесе өзіне арнап айтқан сөзі, толғанысы С) ішкі толғанысы Д) көпшілікке арнаған сөзі, толғанысы 13. «Еңсегей бойлы Ер есім» кімнің шығырамасы? А)Қазтуған жырау В) Жиембет жырау С) Шортанбай Қанайұлы Д) Сүйінбай Аронұлы 14. «Дүниеде не өлмейді?» А) байлық В) ғалымның хаты С) табиғат Д) ағынды су 15. «Сүйінбай мен Қатаған» айтысында кім және қалай жеңіске жетті? А)Қатаған, байлығын жырлағаннан В) Сүйінбай, елін, жерін билерін, батырларын жырлағаннанС) Қатаған, көп елміз деп жырлағаннан Д) Сүйінбай , табиғатын жырлағаннан  

8 слайд

9 слайд
Топтық жұмыс. « Айтыс» тобы ақын үзінділер мінездем е   Сүйінб ай 1. Ассалаумағалайкүм, сәлем бердік, Мүбәрәк жүздеріңді жаңа көрдік. Атақты ас-жиынды құттықтауға, Бауырлас, қырғыз елі, саған келдік 2. Мен Қарасай ұлымын, Нар келдемнің түрімін. Айтулы ердің бірімін, Шапырашты батыр ел, Батыр туған мен едім!  

9 слайд

10 слайд
«Ақын» тобы ақын үзінділер мінездеме   Қатаға н   1. Ау, Сүйінбай тоқтат сөзіңді, Ояйын ба көзіңді! Ақын мен деп ойлайсың, Мен тұрғанда өзіңді! 2. Кенесары төреңнің, Басын кесіп алғанмын, Науырызбайдай бегіңді, Итіме сүйреп салғанмын!..  

10 слайд

11 слайд
Сүйінбай мен Қатаған образдарын айтыс эпизодтарынан дәлелдеме келтіре отырып салыстырыңдар. «Салыстырмалы картаны» толтырыңыз.«Домбыра» тобы. Сүйінбай Қатаған (Сүйінбай бейнесі қалай сипатталған?)       (Қатаған бейнесі қалай сипатталған?)

11 слайд

12 слайд
Дескриптор: - Сүйінбай мен Қатаған бейнесін салыстырады; -айтыс эпизодтарынан дәлел келтіреді; -шығарма эпизодтарына талдау жасайды. Топтық бағалау

12 слайд

13 слайд
Ақын бейнесі Дәлелі (айтыстан келтіру)   Қазақтың үш жүзін түгел мақтайды, қырғыз- қазақ туыстығын айтады, себебі Сүйінбай -.   «Айтыс» тобы   Сүйінбай рушылдықты емес, елдікті айтады, себебі Сүйінбай - .....   «Ақындар» тобы   Сөздері мағыналы, ойлы, образды, себебі Сүйінбай - .....   «Домбыра» тобы Т. Сүйінбай бейнесінің айтыстағы көрінісін кесте арқылы талдау «Ротация» әдісі

13 слайд

14 слайд
Дескриптор: -Екі кейіпкерге өлеңнен дәлел табады. - дәлел келтіре отырып салыстырады

14 слайд

15 слайд
ЖЖ Композициялық талдау 1. Оқиғаның басталуы 2. Оқиғаның байланысуы 3. Оқиғаның дамуы 4. Оқиғаның шиеленісуі 5. Оқиғаның шарықтау шегі 6. Оқиғаның шешімі

15 слайд

16 слайд
ЖЖ Композициялық талдау 1. Оқиғаның басталуы.(Орманханның ауылындағы жиын) 2. Оқиғаның байланысуы ( Сүйінбай ақынның суырылып шығуы) 3. Оқиғаның дамуы (Қатағанның Сүйінбайға тиісуі) 4. Оқиғаның шиеленісуі (Сүйінбайдың Қатағанға айтқаны) 5. Оқиғаның шарықтау шегі (Сүйінбайдың қырғыз халқына айтқаны) 6. Оқиғаның шешімі (Қара Бәйтіктің шешімі- Сүйінбайдың жеңісі)

16 слайд

17 слайд
  ЖЖ. Оқиғалар тізбегін ретімен орналастыр. 1.Орманханның ас беруі. 2. Қағілез, қайыстай Қара жігіттің тиісуі 3. Қырғыздың шоң манабы Бәйтіктің Сүйінбайды тануы 4.Тезек Төренің дегбірсізденуі 5. Қара Бәйтіктің шешімі 6. Сүйінбайдың Қатағанға айтқаны  

17 слайд

18 слайд
Дескриптор: -Берілген тапсырма композициялық талдау жасайды-1 - оқиғаларды ретімен анықтайды-2  

18 слайд

19 слайд
Оқиғалар тізбегін ретімен орналастыр 1. Орманханның ас беруі. 2. Қырғыздың шоң манабы Бәйтіктің Сүйінбайды тануы 3. Қағілез, қайыстай Қара жігіттің тиісуі 4. Тезек Төренің дегбірсізденуі 5 Сүйінбайдың Қатағанға айтқаны. 6. Қара Бәйтіктің шешімі  

19 слайд

20 слайд
ЖЖ. Қорытынды «Төрт сөйлем» тәсілі Пікір Дәлел Мысал Қорытынды Айтыс бойынша бір сөйлем Сүйінбай мен Қатаған айтысы туралы бір сөйлем Айтыстан мысал келтіріп , бір сөйлем жаз Айтыс мазмұны бойынша қорытынды бір сөйлем жаз

20 слайд

21 слайд
Дескриптор: -ойын еркін жеткізеді-1 - дәлел келтіреді-1 -мысал келтіреді-1

21 слайд

22 слайд
Рефлексия. «Аяқталмаған сөйлем» әдісі 1. «Бүгін мен................... білдім» 2. «................. қызықты болды» «.......................... қиын болды» 3.« ................ екенін түсіндім» 4.«Мен ............... білім алдым» 5. « ............ мені таңғалдырды»

22 слайд

23 слайд
 А тобы  Сүйінбай Аронұлы туралы жинақталған деректеме негізінде жоба жұмысының жоспарын белгілеп, ғылыми жобаның кіріспе, негізгі, қорытынды бөлімдерін әзірлеңдер  ВС тобы  Айтыстан ассонанс пен аллитерацияларды теріп жазыңдар Үйге тапсырма:

23 слайд