Сюжет пен фабула мәселесі

1 слайд
СЮЖЕТ ПЕН ФАБУЛА МӘСЕЛЕСІ

1 слайд

2 слайд
Фабула. Мұның не екенін баяғы Аристотель заманынан бері жұрттың бәріне мәлім: бұл (латынша fabula баяндау, әңгімелеу, тарихты айтып беру) – көркем шығармада суреттелген оқиғаны рет-ретімен жүйелеу, мазмұндау.

2 слайд

3 слайд
ФАБУЛА Ленин: “болған жайттарды жымдастыру” Лессинг: “шығарманың табанында тұтасып жатқан арқау” Гегель: “шығарманың негізгі және жаны” А.Островский: “болған жайтты ешқандай боусыз тұжырып айтып беру” Кайзер: “болған оқиғаны ықшамдап, схемаға түсіру” Томашевский: “өзара іштеу байланысқан құбылыстар қосындысы” Кожинов: “әрі айтып, бері айтқанда белгілі бір оқиғалар шоғырынан тұтасқан мәлімет, хабар”

3 слайд

4 слайд
СЮЖЕТ

4 слайд

5 слайд
СЮЖЕТ – АДАМДАРДЫҢ ӨЗАРА ҚАРЫМ- ҚАТЫНАСЫ, БАЙЛАНЫСЫ, ҚАЙШЫЛЫҚТАРЫ, ЖЕК КӨРУ, ЖАҚСУ КӨРУ, ӘР ХАРАКТЕРДІҢ, ТИПТІҢ ӨСУ, ЖАСАЛУ ТАРИХЫ

5 слайд

6 слайд
Сюжет (французша sujet – зат) – көркем шығарманың мазмұнын ашып, мазмұнды пішінге көшірудің негізгі түрі, жолы немесе тәсілі. Егер көркем шығарманың мазмұны түрлше мінездермен типтердің өзара қарым қатынасынан туған шындық, өмірлік оқиғалар тізбегі десек, осының өзі сюжетте адамдар мен заттардың тұтасқан ішкі-сыртқы қимыл- әрекет жүйесі ретінде, кәдімгідей қозғалыс, белгілі бір даму үстінде көрінеді.

6 слайд

7 слайд
Сюжет пен фабуланы бөле қарап, параллель жасаушылар сюжетті – әрекет, фабуланы – оқиға деп ұғынатыны мәлім. Өзара тұтасып, оқиғаға айналмаған қимылды жүйелі әрекет деуге болмайды. Оқиғаны әрекеттен бөлуге болмайтыны сияқты, сюжетті де фабуладан ажырату мүмкін емес. Сюжетті шығармалардың мазмұнында көбіне күрделі қайшылықтар, өмірлік тартыстар желі тартып жату себебі де соған байланысты.

7 слайд

8 слайд
Тартыс (латынша conflictus – қақтығыс, айқас; кейде collisio- ала ауыздық, талас) – өмірдегі қайшылықтардың өнердегі көрінісі, адам тіршілігіндегі түрліше қарама –қарслықтардың, адамға тән әр алуан көзқарастағы, идеядағы, сезімдегі, нанымдағы, іс- әрекеттегі, мақсат- мүддедегі кереғар құбылыстардың өнер туындысындағы жинақталуы, суреттелуі.

8 слайд

9 слайд
СЮЖЕТТІҢ ЖАНЫ МЕН ЖҮРЕГІ –ТАРТЫС. АЛ ТАРТЫСТАН СЮЖЕТ ҚҰРАП, ҚАЛЫПТАСТЫРАТЫН - КОМПОЗИЦИЯ

9 слайд

10 слайд
Композиция ( латынша composio - құрастыру, қиыстыру) бірер сөзбен айтқанда, көркем шығарманың құрылысы. Алайда мұны құрылыс деген сөзге қарап тек пішінге ғана байланысты ұғым деуге болмайды, композиция мазмұнмен тікелей байланысты нәрсе: ол – әдеби шығарманың сыртқы түрінің ғана симметриясы емес, сонымен қатар ішкі сырының да гармониясы

10 слайд

11 слайд
Композиция, сөз жоқ, сюжетпен тығыз байланысты: сюжет те, композиция да әдеби шығарманың мазмұнын көркем жинақтап, мазмұнды пішінге көшірудің құралы һәм тәсілі. Оның үстінде, бұларда мазмұн мен пішін, не тақырып пен идея секілді біріне бірі көшіп отыратын нәрселер; мәселен, композициялық бүтіндік, тұтастық жоқ жерде сюжет те жоқ. Сюжет – сюжет болуы үшін оның барлық кезең- кезеңі түп-түгел белгілі бір композициялық жүйеге түсіп, бірлік табу қажет. Бұл да сюжет пен композицияға тән бірлік

11 слайд

12 слайд
Назар аударғандарыңызға рақмет !!!

12 слайд