Тәкен Әлімқұлов

1 слайд
Пән: қазақ тілі мен әдебиет Сыныбы: 8 7 бөлім атауы: Тарихи тұлғалар тағылымы Тәкен Әлімқұлов «Қараой» (әңгіме) Сабақтың тақырыбы: Тәкен Әлімқұлов-шебер жазушы

1 слайд

2 слайд
Оқу мақсаты: 8.2.4.1 -идеялық жағынан ұқсас мәтіндердегі оқиғалар желісіне бақылау жасай отырып, мазмұнның дамуын салыстыру және талдау 8.3.4.1 – мәтіндердің түрлерін, тілдік ерекшеліктерін салыстырып, талдау жасау

2 слайд

3 слайд
Бүгінгі сабақта Идеялық жағынан ұқсас мәтіндердегі оқиғалар желісіне бақылау жасай отырып, мазмұнның дамуын салыстыра аласыз және талдайсыз Мәтіндердің түрлерін, тілдік ерекшеліктерін салыстырасыз, талдау жасайсыз.

3 слайд

4 слайд
Махамбет Өтемісұлы Тәкен Әлімқұлов Қызығушылықты ояту Бұл екі адамның арасында қандай байланыс бар деп ойлайсыздар?

4 слайд

5 слайд
Жауабы: Тәкен Әлімқұловтың «Қараой» әңгімесінің үзіндісінде Махамбет Өтемісұлының туысының қолынан қаза болғандығы туралы жазды

5 слайд

6 слайд
Тәкен (Тәңірберген) Әлімқұлов (22.11.1918, Созақ ауданы, Бабата ауылы-13.4.1987. Алматы)-ақын,жазушы,әдебиет сыншысы. Мәскеудегі Әдебиет институтын бітірген (1953). Шығармалары 1945 жылдан жариялана бастады. Сол кезден жазушы ретінде танылды. Алғашқы өлеңдер жинағы- «Сапар» 1950 жылы жарық көрді. Жазушы шығармаларының негізгі тақырыбы- ауыл тіршілігі,адам тағдыры,өнер қайраткерлерінің өмірі. Ол қоғамдағы жалғандыққа, бұрмалаушылыққа көнбеді. Адамның ішкі табиғаты мен сыртқы әрекетіндегі қайшылықтарды көркем шығармаға арқау етті. Жазушы Абай, Махамбет секілді тарихи тұлғалардың өмірі жайлы көркем шығармалар жазды. «Халықтар достығы» орденімен марапатталған. Тәкен Әлімқұлов

6 слайд

7 слайд
Ұсынылатын тапсырма: Мәтіннен жаңа сөздерді жазып, синонимдік қатарын табыңдар Әдебиет сыншысы-литературный критик Танылу-быть признанным Елге танылу-быть признанным народом Ішкі табиғаты-внутренний мир Бұрмалаушылық-искажение

7 слайд

8 слайд
Ұсынылған тапсырма жауабы Әдебиет зерттеушісі Белгілі болды Халыққа танымал болды Жан дүниесі Келеңсіздік

8 слайд

9 слайд
А мәтіні Ақыраптың ұзақ түнінде Махамбеттің ұйқысы шала болды. Әлденеден көңілі алағаржақтанып, жүрегі өрекпіп, дөңбекшіп шықты. Құлқын сәріде төсектен тұрып, тысқа шығып еді. Үйінің жанында біраз тұрып қалды.Таң көктемнің таңындай толықсып атты. Күз таңының мұншалық сұлулығын бұрын көрген емес-ті. Күн де көктемнің күніндей айдарланып, сансыз алтын найзасын шашағымен шашырата шықты. Қазіргі сәтте шашақты найзадан айрылған күн күйеудің жыртысқа түскен сал орамалындай пәршектенген кіреуке бұлттардың арасынан сығалап қарайды. Асқа тіккен алтын жамбыға да ұқсап кетеді... Ә мәтіні Е, анаңды... – деп Махамбеттің үстіне қона түсті. Малдас құрып отырған Махамбет жығылмады. Бір тізелеп түрегеле беріп, басымен Ықыласты бұқаша сүзіп жіберді. Ықылас: «ах!» деп, аузын басып қалды. Осы уақытта Махамбетке төрт адам жабылып үлгерген. Екеуі екі қолын қайыра бастады. Махамбет құрыққа ілінген құландай:– Бала-шағадан аулақ! – деп жанұшыра бұлқынып, төрт адамды сүйрете-мүйрете тысқа шыға бергенде, табалдырыққа сүрініп, етпетінен құлады.  Тәкен Әлімқұлов «Қараой әңгімесі» (үзінді)

9 слайд

10 слайд
Салыстыру үлгісі Салыстыру өлшемдері А мәтіні Ұқсастығы Ә мәтіні Мәтіндердегі оқиғалар желісі Мазмұнның дамуын салыстыратын және талдайтын сөйлемдер тілдік ерекшеліктері • Тақырып бойынша мәтіндердің құрылымын анықтау; • Тақырып бойынша екі мәтінде мазмұнның дамуын салыстыру және талдау; • Тақырып бойынша екі мәтіннің тілдік ерекшелігін анықтау. Бағалау критерийлер Дескриптор: • Мәтінді оқиды, түсінеді • Мазмұнын түсінеді, салыстырады, талдайды. • Мәтіннің тілдік ерекшелігін анықтайды.

10 слайд

11 слайд
Салыстыру үлгісінің жауабы Салыстыру өлшемдері А мәтіні Ұқсастығы Ә мәтіні Мәтіндердегі оқиғалар желісі 1. Кіріспе, табиғат көрінісі, Махамбеттің көңіл-күйі,сезігі 2. Ту сыртынан келген жау 3. Махамбеттің туысының қолынан қаза болуы 4. Өткен өмірдің көз алдынан өтуі Махамбеттің көңіл- күйі Махамбетке төнген қауіпті сипаттайды, Махамбеттің жан сақтауындағы арпалысын сипаттайды Мазмұнның дамуын салыстыратын және талдайтын сөйлемдер Махамбеттің ұйқысы шала болды, жүрегі толқып, дөңбекшіп шықты болатын қатерді сезінуі Махамбет құрыққа ілінген құлындай болды тілдік ерекшеліктері ажарлау, айшықтау, тұрақты сөз , теңеуді қолдану Мысалдар: А мәтінінде: шала ұйқы, жүрегі толқу, толықсыған таң, алтын найза, сал орамал, кіреуке бұлт...... Ә мәтінінде: Мысалдар: А мәтінінде: шала ұйқы, жүрегі толқу, толықсыған таң, алтын найза, сал орамал, кіреуке бұлт...... Ә мәтінінде: ажарлау, айшықтау, тұрақты сөз тіркестерін, афоризмдерді қолдану • Тақырып бойынша мәтіндердің құрылымын анықтау; • Тақырып бойынша екі мәтінде мазмұнның дамуын салыстыру және талдау; • Тақырып бойынша екі мәтіннің тілдік ерекшелігін анықтау.Бағалау критерийлер Дескриптор: • Мәтінді оқиды, түсінеді • Мазмұнын түсінеді, салыстырады, талдайды. • Мәтіннің тілдік ерекшелігін анықтайды.

11 слайд

12 слайд
«Жетістік баспалдағы» арқылы сабақты қорытындылаймыз Білеміз Түсінеміз Жасай аламыз

12 слайд

13 слайд
Салыстыру үлгісі «Жетістік баспалдағы» арқылы сабақты қорытындылаймыз Білеміз Түсінеміз Жасай аламыз Тәкен Әлімқұловтың өмірбаянын, «Қараой» шығармасының кейіпкер бейнесін Тәкен Әлімқұловтың өмірбаянын, «Қараой» шығармасының кейіпкер бейнесін ашамыз Мәтіндегі мәселені анықтауды, ұқсас мәтіндерді салыстыруды

13 слайд

14 слайд
Қорытынды Идеялық жағынан ұқсас мәтіндердегі оқиғалар желісіне бақылау жасадыңыз, мазмұнның дамуын салыстырдыңыз және талдадыңыз Мәтіндердің түрлерін, тілдік ерекшеліктерін салыстырдыңыз, талдау жасадыңыз

14 слайд