Таным теориясы




1 слайд
Таным теориясы
Жоспар:
Таным түрлері.
Ақиқат мәселесі .
1 слайд
Таным теориясы Жоспар: Таным түрлері. Ақиқат мәселесі .

2 слайд
Таным – қоршаған дүниені адам санасында
белсенді бейнелеу процесі. Таным –
шындықты бейнелеудің жоғары формасы,
салыстырмалы ақиқаттан нақты ақиқатқа өту,
субъекттің объектке шексіз жақындай түсуін
бейнелеу.Таным теориясын философияда
гносеология немесе эпистемология деп те
атайды.
Танымның екі формасы:
-
сезімдік, түйсіктік таным;
- рационалдық, логикалық таным.
2 слайд
Таным – қоршаған дүниені адам санасында белсенді бейнелеу процесі. Таным – шындықты бейнелеудің жоғары формасы, салыстырмалы ақиқаттан нақты ақиқатқа өту, субъекттің объектке шексіз жақындай түсуін бейнелеу.Таным теориясын философияда гносеология немесе эпистемология деп те атайды. Танымның екі формасы: - сезімдік, түйсіктік таным; - рационалдық, логикалық таным.

3 слайд
Таным теориясының дамуы
Білімнің қайнар көзі
Туа пайда болатын идеялар
концепциясы (Сократ, Платон)
Құдай аяны (діни - идеалистік
философия)
Объективті дүниенің
бейнесі (материализм)
3 слайд
Таным теориясының дамуы Білімнің қайнар көзі Туа пайда болатын идеялар концепциясы (Сократ, Платон) Құдай аяны (діни - идеалистік философия) Объективті дүниенің бейнесі (материализм)

4 слайд
Білім деген не?
Білім
дәлелденген
ақиқат Білім сыртқы
дүниенің адам
басындағы
бейнесі
4 слайд
Білім деген не? Білім дәлелденген ақиқат Білім сыртқы дүниенің адам басындағы бейнесі

5 слайд
Сезімдік таным – сезімдер мен түйсікті
білімнің қайнар көзі деп біледі. (Д.Локк,
Беркли. Юм, Мах) Формалары: түйсік,
қабылдау, елестету.
Рационалдық таным – логика, ойлауды
абсолюттендіру, танымның негізі ақыл, парасат
деп ұғыну. (Декарт, Спиноза, Гегель.)
Формалары: ұғым, пікір, ой қорытындысы
(тұжырым).
5 слайд
Сезімдік таным – сезімдер мен түйсікті білімнің қайнар көзі деп біледі. (Д.Локк, Беркли. Юм, Мах) Формалары: түйсік, қабылдау, елестету. Рационалдық таным – логика, ойлауды абсолюттендіру, танымның негізі ақыл, парасат деп ұғыну. (Декарт, Спиноза, Гегель.) Формалары: ұғым, пікір, ой қорытындысы (тұжырым).

6 слайд
Таным процесінде дүниені тануға бола ма,
болмай ма деген мәселеге екі түрлі көзқарас бар:
•
Гностицизм – дүниені тануға болады,
адамның танымдық мүмкіндігін шексіз
деп түсінетіндер ;
•
Агностицизм – дүниені тануға болмайды,
адамның танымдық мүмкнідігі
шектелген деп түсіндіретіндер.
(Иммануил Кант).
Қазіргі заманғы гносеология көбінесе
гностицизм бағытын ұстанады.
6 слайд
Таным процесінде дүниені тануға бола ма, болмай ма деген мәселеге екі түрлі көзқарас бар: • Гностицизм – дүниені тануға болады, адамның танымдық мүмкіндігін шексіз деп түсінетіндер ; • Агностицизм – дүниені тануға болмайды, адамның танымдық мүмкнідігі шектелген деп түсіндіретіндер. (Иммануил Кант). Қазіргі заманғы гносеология көбінесе гностицизм бағытын ұстанады.

7 слайд
Ақиқат мәселесі.
Ақиқат – грекше “алетейа”
–”жасырынбаған”, “айғақ” дегенді
білдіреді.
Ақиқат – Алла Тағала – дейді Құран
Кәрім.
“ Ақиқат - біздің білімдеріміздің мәңгі
идеяларға сәйкес келуі” (Платон).
“ Ақиқат – қоршаған дүениені дұрыс
бейнелейтін білім”. (Аристотель).
7 слайд
Ақиқат мәселесі. Ақиқат – грекше “алетейа” –”жасырынбаған”, “айғақ” дегенді білдіреді. Ақиқат – Алла Тағала – дейді Құран Кәрім. “ Ақиқат - біздің білімдеріміздің мәңгі идеяларға сәйкес келуі” (Платон). “ Ақиқат – қоршаған дүениені дұрыс бейнелейтін білім”. (Аристотель).

8 слайд
Философияда ақиқат және ақиқат
еместің, адасудың ара қатынасы
туралы мәселе қойылады. Осылай,
білім ақиқат пен адасудың бірлігі
ретінде қарастырылуы мүмкін.
Философиялық ақиқатты
адамгершілік пен сұлулықтың бірлігі
деп қарастырады – бұл Сократ
ұсынған философиялық деп аталып
кетекен үшбұрыш.
8 слайд
Философияда ақиқат және ақиқат еместің, адасудың ара қатынасы туралы мәселе қойылады. Осылай, білім ақиқат пен адасудың бірлігі ретінде қарастырылуы мүмкін. Философиялық ақиқатты адамгершілік пен сұлулықтың бірлігі деп қарастырады – бұл Сократ ұсынған философиялық деп аталып кетекен үшбұрыш.

9 слайд
Ақиқат
адамгершілік сұлулық Сократтың
философиялық
үшбұрышы
9 слайд
Ақиқат адамгершілік сұлулық Сократтың философиялық үшбұрышы

10 слайд
Ақиқат түрлері:
•
Абсолюттік ақиқат – заттар мен құбылыстар туралы толық,
жан-жақты қамтылған, жеткілікті білім;
•
Объективтік ақиқат – мазмұны субъектіге тәуелсіз, бүкіл
адамзатқа да тәуелсіз білім;
•
Салыстырмалы ақиқат – объективтік ақиқаттың көріну
формасы. Ол шындықты негізінен дұрыс, бірақ толық емес
мөлшерде, тек белгілі бір деңгейде бейнелейді.
•
Нақты ақиқат. Ақиқаттың нақтылығы. Абстрактілі , тиянақсыз
ақиқат жоқ, ақиқат әрқашан нақты.
10 слайд
Ақиқат түрлері: • Абсолюттік ақиқат – заттар мен құбылыстар туралы толық, жан-жақты қамтылған, жеткілікті білім; • Объективтік ақиқат – мазмұны субъектіге тәуелсіз, бүкіл адамзатқа да тәуелсіз білім; • Салыстырмалы ақиқат – объективтік ақиқаттың көріну формасы. Ол шындықты негізінен дұрыс, бірақ толық емес мөлшерде, тек белгілі бір деңгейде бейнелейді. • Нақты ақиқат. Ақиқаттың нақтылығы. Абстрактілі , тиянақсыз ақиқат жоқ, ақиқат әрқашан нақты.

11 слайд
Танымда танымның негізгі формасы мен
ақиқаттың критерийі практика болып табылады.
Практика – адамдардың қрошаған дүние мен өзін
өзгертудегі нақты іс-әрекеті, қызметі.
•
Практиканың негізгі түрлері:
•
Материалдық өндіріс;
•
Басқару қызметі;
•
Ғылыми эксперимент.
Практиканың қызметтері:
- ақиқат критерийі;
- таным негізі;
- таным мақсаты;
- таным нәтижесі.
11 слайд
Танымда танымның негізгі формасы мен ақиқаттың критерийі практика болып табылады. Практика – адамдардың қрошаған дүние мен өзін өзгертудегі нақты іс-әрекеті, қызметі. • Практиканың негізгі түрлері: • Материалдық өндіріс; • Басқару қызметі; • Ғылыми эксперимент. Практиканың қызметтері: - ақиқат критерийі; - таным негізі; - таным мақсаты; - таным нәтижесі.

12 слайд
Назарларыңызға рахмет!
12 слайд
Назарларыңызға рахмет!