тәрбие сағаты "Дәстүр мен ғұрып. Ұлттық дәстүрлер"
23 Қазан 2020
8860
1 слайд
Тақырыбы:
Дәстүр мен ғұрып.
Ұлттық дәстүрлер.
Мақсаты:
Оқушыларға дәстүр мен ғұрып,
ұлттық дәстүрлер туралы
мағлұмат беру, ұлттық салт-
дәстүрдің маңызын түсіндіру,
ұлттық сананы, тіл байлығын, ой-
өрісін дамыту, адамгершілікке,
ұлтжандылыққа тәрбиелеу.
1 слайд
Тақырыбы: Дәстүр мен ғұрып. Ұлттық дәстүрлер. Мақсаты: Оқушыларға дәстүр мен ғұрып, ұлттық дәстүрлер туралы мағлұмат беру, ұлттық салт- дәстүрдің маңызын түсіндіру, ұлттық сананы, тіл байлығын, ой- өрісін дамыту, адамгершілікке, ұлтжандылыққа тәрбиелеу.
2 слайд
Ата салтым-асыл мұрам,
ардағым,
Бабалардың жалғастырар
арманын.
Сан ғасырда қалпын бұзбас
қадірім,
Өткенімді бүгінменен жалғадым.
Қазағымның салт-дәстүрі
жаңғырған,
Тәлімді ой сынағы, тәрбие көзі
қалдырған
Салт-дәстүрді ардақтайық,
ағайын,
Қазақ атты үлкен-кіші, балдырған.
2 слайд
Ата салтым-асыл мұрам, ардағым, Бабалардың жалғастырар арманын. Сан ғасырда қалпын бұзбас қадірім, Өткенімді бүгінменен жалғадым. Қазағымның салт-дәстүрі жаңғырған, Тәлімді ой сынағы, тәрбие көзі қалдырған Салт-дәстүрді ардақтайық, ағайын, Қазақ атты үлкен-кіші, балдырған.
3 слайд
Салт - адам өмірінің күнделікті тіршілігінде
(отбасынан бастап қоғамдық өмірдегі қатынаста) жиі
қолданылатын мінез-құлық, қарым-қатынас
ережелері мен жол-жора, рәсім, заңдарының
жиынтығы. Ол жеке адам өмірінде еңбек, іс-әрекет,
адамгершілік, құқық, діни ережелермен байланысты
көрініс береді де, біртіндеп ауыл-аймақ, ру-тайпаға
ортақ рәсімге (ритуалға) айналады.
Дәстүр - қоғамдық сананың барлық салаларымен
байланыста дамыған. Топтасқан қауымның
қалыптасқан бірыңғай көзқарасын, әдет, заңын
марапаттайтын рәсім. Сонымен қатар дәстүр - тарихи
тұрақтанған. Қоғамдық қарым-қатынастың нормада
бір ұрпақтан екінші ұрпаққа жалғасып жататын,
көпшілік қоғам мүшелеріне ортақ әдет-ғұрыптардың
жинақталған түрі.
3 слайд
Салт - адам өмірінің күнделікті тіршілігінде (отбасынан бастап қоғамдық өмірдегі қатынаста) жиі қолданылатын мінез-құлық, қарым-қатынас ережелері мен жол-жора, рәсім, заңдарының жиынтығы. Ол жеке адам өмірінде еңбек, іс-әрекет, адамгершілік, құқық, діни ережелермен байланысты көрініс береді де, біртіндеп ауыл-аймақ, ру-тайпаға ортақ рәсімге (ритуалға) айналады. Дәстүр - қоғамдық сананың барлық салаларымен байланыста дамыған. Топтасқан қауымның қалыптасқан бірыңғай көзқарасын, әдет, заңын марапаттайтын рәсім. Сонымен қатар дәстүр - тарихи тұрақтанған. Қоғамдық қарым-қатынастың нормада бір ұрпақтан екінші ұрпаққа жалғасып жататын, көпшілік қоғам мүшелеріне ортақ әдет-ғұрыптардың жинақталған түрі.
4 слайд
Қазақ халқы ның салттары
Шілдехана - жаңа туған нәрестенің құрметіне
жасалған ойын-сауық тойы.
Кіндік кесер - нәресте туған сәтте оның
кіндігін кесуге әйелдер (кіндік шешесі) дайын
тұрады. Кіндік кесу - мәртебелі, абыройлы іс.
Бесікке салу - жаңа туған баланы бесікке
салу. Бесік қасиетті, киелі, құтты мүлік,
сәбидің алтын ұясы болып есептеледі.
Қырқынан шығару - баланың туғанына қырық
күн толған соң, оны ыдысқа қырық қасық су
құйып шомылдырады. Ол сәбидің жан-
жүйесінің қалыптасып, дені сау болып өсуіне
деген ақ тілектен шыққан.
Тұсау кесер - сәби қаз тұрғаннан кейін тез
жүріп кетсін деген тілекпен жасалатын ғұрып.
4 слайд
Қазақ халқы ның салттары Шілдехана - жаңа туған нәрестенің құрметіне жасалған ойын-сауық тойы. Кіндік кесер - нәресте туған сәтте оның кіндігін кесуге әйелдер (кіндік шешесі) дайын тұрады. Кіндік кесу - мәртебелі, абыройлы іс. Бесікке салу - жаңа туған баланы бесікке салу. Бесік қасиетті, киелі, құтты мүлік, сәбидің алтын ұясы болып есептеледі. Қырқынан шығару - баланың туғанына қырық күн толған соң, оны ыдысқа қырық қасық су құйып шомылдырады. Ол сәбидің жан- жүйесінің қалыптасып, дені сау болып өсуіне деген ақ тілектен шыққан. Тұсау кесер - сәби қаз тұрғаннан кейін тез жүріп кетсін деген тілекпен жасалатын ғұрып.
5 слайд
Қазақ халқының ғұрыптары
Ат қою - қазақ халқы жаңа туған сәбиге
жақсы есімдер мен әйгілі адамдардың атын
қойған. Сонымен бірге бала есімін беделді
кісілерге қойғызып батасын алған.
Айдар - балалардың төбе шашын ұзартып
өсіріп қояды. Бұл ғұрып ер балаға жасалады.
Сәбилерге шаш орнына кекіл, тұлым да
қойылады.
Кекіл - жас балалардың шашын ұстарамен
алып тастайды да, маңдайына бір шөкім
шаш қалдырып, оның жиегін тегістеп қиып
қояды. Оны «кекіл» дейді.
5 слайд
Қазақ халқының ғұрыптары Ат қою - қазақ халқы жаңа туған сәбиге жақсы есімдер мен әйгілі адамдардың атын қойған. Сонымен бірге бала есімін беделді кісілерге қойғызып батасын алған. Айдар - балалардың төбе шашын ұзартып өсіріп қояды. Бұл ғұрып ер балаға жасалады. Сәбилерге шаш орнына кекіл, тұлым да қойылады. Кекіл - жас балалардың шашын ұстарамен алып тастайды да, маңдайына бір шөкім шаш қалдырып, оның жиегін тегістеп қиып қояды. Оны «кекіл» дейді.
6 слайд
Қазақ халқының дәстүрлері
Базарлық - алыс сапарға шыққан адамдардың
жақындарына әкелген сыйлығы.
Байғазы - балалардың жаңа киім үшін алатын
ақшалай, заттай сыйы.
Тілашар - баласы жеті жасқа толған соң
балаға жаңа киім кигізіп, оқу жабдықтарын
дайындап той жасайды.
Жеті ата - халқымыз кейінгі ұрпаққа жеті
атасын білдіруді міндеттеген. Олай болса жеті
ата: Бала, Әке, Ата, Арғы ата, Баба, Түп ата,
Тек ата.
Асату - ет желініп болған соң төрде отырған
ақсақал табақта қалған етті жас балалар мен
жігіттерге асатады.
6 слайд
Қазақ халқының дәстүрлері Базарлық - алыс сапарға шыққан адамдардың жақындарына әкелген сыйлығы. Байғазы - балалардың жаңа киім үшін алатын ақшалай, заттай сыйы. Тілашар - баласы жеті жасқа толған соң балаға жаңа киім кигізіп, оқу жабдықтарын дайындап той жасайды. Жеті ата - халқымыз кейінгі ұрпаққа жеті атасын білдіруді міндеттеген. Олай болса жеті ата: Бала, Әке, Ата, Арғы ата, Баба, Түп ата, Тек ата. Асату - ет желініп болған соң төрде отырған ақсақал табақта қалған етті жас балалар мен жігіттерге асатады.
7 слайд
7 слайд
8 слайд
8 слайд
9 слайд
9 слайд
10 слайд
10 слайд
11 слайд
11 слайд
12 слайд
12 слайд
13 слайд
Кері байланыс
«3 - 2 - 1»
-
Тәрбие сағатынан алған 3 маңызды ақпарат.
-
Тәрбие сағатында қиындық тудырған 2
аспект.
- Тәрбие сағатында ұнаған 1 іс-әрекет.
13 слайд
Кері байланыс «3 - 2 - 1» - Тәрбие сағатынан алған 3 маңызды ақпарат. - Тәрбие сағатында қиындық тудырған 2 аспект. - Тәрбие сағатында ұнаған 1 іс-әрекет.
14 слайд
Назарларыңызға
рахмет!
14 слайд
Назарларыңызға рахмет!
