#1 слайд
Тақырып: Жарық дисперсиясы және поляризациясы

1 слайд

#2 слайд
Дәріс жоспары 1 . Заттарда жарықтың таралуы 2. Жарық дисперсиясы 3. Жарықты ң жұтылуы 4. Жарық поляризациясы

2 слайд

#3 слайд
Заттарда жарықтың таралуы Әр жиіліктегі ν толқын вакуумдағы толқын ұзындығына сай келеді: Әрбір толқынның таралу жылдамдығы оның жиілігіне байланысты болады :

3 слайд

#4 слайд
Жарық дисперсиясы Заттың жарық сыну көрсеткішінің жарықтың толқын ұзындығына тәуелділігі жарық дисперсиясы деп аталады. Ньютон 1666 ж., призмадан “ ақ ” жарық өткізу арқылы алғаш рет дисперсия құбылысын анықтады .

4 слайд

#5 слайд
Берілген жарықтан шыққан толқын ұзындықтарының жиынтығынан тұратын сәулені спектр деп атайды.

5 слайд

#6 слайд
Дисперсия құбылысын табиғаттың әртүрлі құбылыстарынан байқауға болады ..

6 слайд

#7 слайд
Берілген шама берілген заттың дисперсиясы деп аталады, бұл заттың сыну көрсеткішінің n толқын ұзындығына λ тәуелділігін көрсетеді. нормаль дисперсия

7 слайд

#8 слайд
Аномаль дисперсия кезінде толқын ұзындығы λ өсуіні байланысты сыну көрсеткішіде n ұлғаяды . Берілген суретте дисперсия қисығы: I и III — нормаль (қалыпты) дисперсия;  II — аномаль дисперсия. 

8 слайд

#9 слайд
Жарықтың жұтылуы Жарық толқыны энергиясының сол Жарық толқыны энергиясының сол толқынның затқа енуіне байланысты кемуін толқынның затқа енуіне байланысты кемуін жарықтың жұтылуыжарықтың жұтылуы деп аталады. деп аталады. Заттардағы жарықтың жұтылуы Заттардағы жарықтың жұтылуы БугерБугер заңымен сипатталады:заңымен сипатталады: заттың бетін түскен монохромат жарық шоғының интенсивтігі, І – сол заттан өткеннен кейінгі интенсивтігі, х - заттың қалыңдығы, α – жұтылу коэффициенті, ( - ) таңбасы жарық интенсивтігінің кемуін көрсетеді.

9 слайд

#10 слайд
Жарық поляризациясы Табиғи жарықТабиғи жарық деп ж деп ж арық сәулесін құрап тұратын әрбір арық сәулесін құрап тұратын әрбір жарық толқынының электр және магнит кернеулік жарық толқынының электр және магнит кернеулік векторларының кез - келген бағытта бағдарлануын айтады. векторларының кез - келген бағытта бағдарлануын айтады. а)а) б) в)б) в) а) табиғи жарық; б) жартылай поляризаци я ланған жарық; в) жазық поляризацияланған жарық.

10 слайд

#11 слайд
Өріс векторының тербеліс бағыты мен тербелістер таралатын бағыт арқылы өтетін жазықтық поляризацияланған жарықтың тербеліс жазықтығы деп, ал оған перпендикуляр жазықтық поляризациялану жазықтығы деп аталады.

11 слайд

#12 слайд

12 слайд

#13 слайд
Бұл шама - поляризациялану дәрежесі:Бұл шама - поляризациялану дәрежесі: I max және I min –анализатордан өткен жартылай поляризациоланған жарықтың максималь және минималь интенсивтілігі. Табиғи жарық үшін I max = I min және Р = 0 , жазық поляризацияланған жарық үшін I min = 0 және P = 1.

13 слайд

#14 слайд
Поляризатор – поляризацияланған жарық Поляризатор – поляризацияланған жарық шығаратын құрал. шығаратын құрал. Анализатор Анализатор –– жарықтың поляризациялану жарықтың поляризациялану дәрежесін анықтауға пайдаланатын құрал.дәрежесін анықтауға пайдаланатын құрал.

14 слайд

#15 слайд

15 слайд

#16 слайд

16 слайд

#17 слайд
Малюс заңы:Малюс заңы: I және I 0 – жарық интенсивтілігі, тербеліс жазықтығы мен поляризатор арасындағы бұрыш. Е – Т 2 пластинасы арқылы өтетін жарық тербелісінің амплитудасы, Е 0 – Т 2 пластинасына түсетін жарық тербелісінің амплитудасы.

17 слайд

#18 слайд
Брюстер заңы: Шағылған сәуленің толық поляризациялану кезіндегі бұрышы Брюстер бұрышы немесе толық поляризациялану бұрышы деп аталады. таб I I 2 / 1 0   2 cos 2 / 1 таб I I  . max 2 / 1 таб I I  0 min  I

18 слайд

#19 слайд
Сәуле Брюстер бұрышымен түскен сәтінде шағылған және сынған сәуле өзара перпендикуляр болады.

19 слайд

#20 слайд
Сәуленің қосарлана сынуы Кейбір кристалдар арқылы жарық сәулесі өткенде, ол екі сәулеге бөлінеді.Бұл құбылысты сәуленің қосарлана сынуы деп аталады. Оны сәуле жолына қойылған исланд шпатынан жасалған пластинкадан өткенде анық байқалады. Исланд шпаты кристалына түскен монохрамат сәуле сынып екіге, яғни кәдімгі сәуле және өзгеше сәуле болып таралады.

20 слайд

#21 слайд
 Николь призмасы

21 слайд

#22 слайд
Поляризация жазықтағын айналдыру  Егер қандай да бір зат жазық поляризацияланған жарықтан өтсе, онда тербелістер немесе поляризация жазықтығының айналуы байқалады. Мұндай қасиетке ие заттар оптикалық актив деп аталады. Оған кристалл денелер (мысалы, кварц), таза сұйықтар (скипидар, никотин) және оптикалық актив емес ерітіндідегі актив заттар(қанттың судағы ерітіндісі).

22 слайд

#23 слайд
θ = α l . θ=[α]С l α коэффиценті – айналу тұрақтысы; [α] – үлестік айналу тұрақтысы;

23 слайд

#24 слайд
 Назар Назар аударғандарыңызға аударғандарыңызға рахмет!рахмет!

24 слайд