#1 слайд
ВЕГАТИВТ І ЖҮЙКЕ ЖҮЙЕСІ

1 слайд

#2 слайд
 Вегетативтік  немесе  автономдық   жүйке жүйесі   барлық ішкі мүшелер жүйелері мүшелерінің (асқорыту, тыныс алу, зәр бөлу, аталық және аналық көбею мүшелер жүйелері), тамырлар мүшелері жүйелерінің (қанайналым,  лимфаайналым , қан жасау мүшелер жүйелері), сыртқы және ішкі  секреция  бездерінің, бірыңғай салалы ет ұлпасының қызметтерін реттейтін жүйке жүйесінің бөлімі.  Вегетативтық жүйке  жүиесі де, жүйке жүйесінің басқа бөлімдері сияқты  нейроциттерден  және жүйкелік глиядан (нейроглиядан) құралған.  Вегетативтік жүйке жүйесі  -  организмдегі  орналасу орындары мен атқаратын қызметтеріне байланысты  симпатикалық  және  парасимпатикалық  бөлімдерге бөлінеді.  Олар өз кезегінде жүйке орталықтарынан және шеткі бөлімдерден құралады. Вегетативтік жүйке жүйесінің жүйке орталықтары жұлын мен мида орналасқан:  қыртыстық ,  қыртысасты  және  өзіндік  ж үйке орталықтарына бөлінеді.

2 слайд

#3 слайд

3 слайд

#4 слайд
 Өсімді (вегетативті) жүйке жүйесінің жұмысы адамның еркіне бағынбайды. Сондықтан оны ерте кезде автономды (грекше - өз алдына заң) жүйке жүйесі деп те атаған. «Вегетативті» деген сөз латынша - өсу, қаулап өсу дегенді білдіреді. Ол ағзаның өсуіне қоректенуіне қатысты, жүйке жүйесінің белсенді қозуына қатысты және жыныссыз көбеюді сипаттайды.Сондықтан қазақша «өсімді» деген термин қалыптасқан. Өсімді жүйке жүйесі ішкі мүшелердің қызметінің бірімен-бірінің үйлесімділігін қамтамасыз етеді. Ағзадағы зат алмасуды, ішкі ортаның тұрақтылығын реттеп отырады. Ағзадағы түрлі бездердің, қантамырларының және лимфа тамырларының қызметтері де өсімді жүйке жүйесі арқылы реттеледі. Сонымен бірге өсімді жүйке жүйесі қаңқа бұлшықеттерінің қызметін реттеуге де қатысады. Өсімді жүйке жүйесінде рефлекстік доға үш нейрондық (сезгіш, байланыстырғыш, қозғалтқыш) байланыстан тұрады. Өсімді жүйке жүйесінде қозу баяу жүреді, өйткені оның жүйке талшықтарында майлы қабығы болмайды. Өсімді жүйке жүйесінің қызметін ми қыртысының маңдай бөлігі реттеп отырады. Өсімді жүйке жүйесі симпатикалық және парасимпатикалық деп 2 бөлікке бөлінеді. Симпатикалық (грекше - сезгіш, қабылдағыш), парасимпатикалық (грекше - жанында, қасында).  Өсімді жүйке жүйесі де орталық және шеткі бөлімдерге бөлінеді. Орталық бөлімдері ми мен жұлында болады. Шеткі бөлімдері ми мен жұлыннан тыс жерлердегі жүйке бағанасында, жүйке түйіндерінде, өрімдерінде орналасады.  Өсімді жүйке жүйесі: а) парасимпатикалық бөлігі; ә) симпатикалық бөлігі.

4 слайд

#5 слайд
   симпатикалык бөлім:  А)қан тамырларын тарылтуға байланысты кан қысымын көтеруді  ә) кез қарашығының ұлғаюына әсер етеді;  б) жылу беруді жоғарылатады;  в) жүректің жиырылу мөлшерін арттырады;  г)ас қорыту мүшелерінің іс-әрекетін тежейді;  ғ) куыктың бірыңғай салалы бұлшык ет ұлпасын босңсытады.

5 слайд

#6 слайд
ПАРАСИМПАТИКАЛЫК  БӨЛІМ  Парасимпатикалық жүйке жүйесі  (парасимпатическая нервная система); ( parasympathica systematis nervosi,  лат.   para  - маңы, systema — жүйе, nervus — жүйке) — қызметі автономды түрде іс жүзіне асатын  жүйке жүйесінің  бөлігі. Парасимпатикалық жүйке жүйесінің жүйке орталықтары ортаңғы және сопақша мида, жұлынның  құйымшақ  (сегізкөз) бөлімінде орналасады. Орталық жүйке орталықтарынан шыққан миелинді түйіналды (преганглионды) жүйке талшықтары жүйке ганглийлеріндегі мультиполярлы нейроциттерде аяқталып, жүйке толқындарын жеткізеді.  Ганглий  нейроциттерінің аксондары постганглионды миелинсіз жүйке талшықтары ретінде ганглийлерден шығып, ішкі мүшлердегі етті қабықтар мен етті қабаттарды және бездерді жүйкелендіреді. Интрамуральды парасимпатикалық жүйке түйіндері (ганглийлері) тым майда болып келеді. Оларды тек микроскоппен ғана көруге болады. Интра- муральды парасимпатикалық жүйке түйіндері жүйкелендіретін мүшелердің қабырғаларындағы кілегейлі, етті, сірлі қабықтар аралықтарында орналасады. Бұлардың преганглионды жүйке талшықтары ұзын, ал постганглионды жүйке талшықтары қысқа болып келеді. Парасимпатикалық жүйкелену тері тамырларында, тер бездерінде, түк бұлшықеттерінде, бүйрекүсті безінде, көкбауырда, бұлшықеттерде болмайды. [1]

6 слайд

#7 слайд

7 слайд

#8 слайд

8 слайд