ВИРУСТАР ЖАСУШАСЫЗ ОРГАНИЗМ
ВИРУСТАР ЖАСУШАСЫЗ ОРГАНИЗМ

#1 слайд
І-санатты биология пәнінің
мұғалімі
Қызылорда облысы,
Жалағаш ауданы
Нұрмаханова Аңсаған Орынбекқызы
1 слайд
І-санатты биология пәнінің мұғалімі Қызылорда облысы, Жалағаш ауданы Нұрмаханова Аңсаған Орынбекқызы
#2 слайд
І кезең
Ұйымдастыру
ІІ кезең
Өтілген
материалмен
жұмыс
ІІІ кезең
Жаңа ақпарат
2 слайд
І кезең Ұйымдастыру ІІ кезең Өтілген материалмен жұмыс ІІІ кезең Жаңа ақпарат
#3 слайд
I. «Миға шабуыл» I. «Миға шабуыл»
3 слайд
I. «Миға шабуыл» I. «Миға шабуыл»
#4 слайд
4 слайд
#5 слайд
2
6
1
7
3
8
4
9
5
10
5 слайд
2 6 1 7 3 8 4 9 5 10
#6 слайд
Микроағзаларды зерттейтін
ғылым
1
6 слайд
Микроағзаларды зерттейтін ғылым 1
#7 слайд
“Табиғат жүйесі ” еңбегінің
авторы
2
7 слайд
“Табиғат жүйесі ” еңбегінің авторы 2
#8 слайд
Фагоцитоз құбылысын
ашқан ғалым
3
8 слайд
Фагоцитоз құбылысын ашқан ғалым 3
#9 слайд
С.Н.Виноградскийдің еңбегі
4
9 слайд
С.Н.Виноградскийдің еңбегі 4
#10 слайд
Цианобактериялар дегеніміз не?
5
10 слайд
Цианобактериялар дегеніміз не? 5
#11 слайд
1861 жылы май қышқылды ашу процесін
тапқан ғалым
66
11 слайд
1861 жылы май қышқылды ашу процесін тапқан ғалым 66
#12 слайд
Микроағзаларды тұрмыста не үшін
пайдаланамыз?
77
12 слайд
Микроағзаларды тұрмыста не үшін пайдаланамыз? 77
#13 слайд
Көк- жасыл балдырларды судың ластану
дәрежесін анықтау үшін қандай құрал
ретінде қолданылады?
88
13 слайд
Көк- жасыл балдырларды судың ластану дәрежесін анықтау үшін қандай құрал ретінде қолданылады? 88
#14 слайд
Бактерияның құрлысы ата
99
14 слайд
Бактерияның құрлысы ата 99
#15 слайд
Бактериялар неше топқа бөлінеді?
1010
15 слайд
Бактериялар неше топқа бөлінеді? 1010
#16 слайд
Үй тапсырмасын қорытындылау Үй тапсырмасын қорытындылау
16 слайд
Үй тапсырмасын қорытындылау Үй тапсырмасын қорытындылау
#17 слайд
17 слайд
#18 слайд
Вирусология ғылымы, ашылу тарихы
Вирустың түрлері, құрылысы, көбеюі
Бактериофаг, оның құрылысы мен
тіршілігі
Вирустар арқылы таралатын аурулар
Нені білу керек?
III бөлім «Артық болмас білгенің көкірекке түйгенің» III бөлім «Артық болмас білгенің көкірекке түйгенің»
18 слайд
Вирусология ғылымы, ашылу тарихы Вирустың түрлері, құрылысы, көбеюі Бактериофаг, оның құрылысы мен тіршілігі Вирустар арқылы таралатын аурулар Нені білу керек? III бөлім «Артық болмас білгенің көкірекке түйгенің» III бөлім «Артық болмас білгенің көкірекке түйгенің»
#19 слайд
Тірі табиғаттың дүниеге жіктелуі Тірі табиғаттың дүниеге жіктелуі
Тірі табиғаттың дүниеге жіктелуі Тірі табиғаттың дүниеге жіктелуі Ядросыздар Ядросыздар
Ядросыздар Ядросыздар ЯдролыларЯдролылар ЯдролыларЯдролыларсаңырауқұлақсаңырауқұлақ
саңырауқұлақсаңырауқұлақжануарларжануарлар
жануарларжануарларөсімдіктерөсімдіктер
өсімдіктерөсімдіктер Бактериялар Бактериялар
Бактериялар Бактериялар ВирустарВирустар
ВирустарВирустар
19 слайд
Тірі табиғаттың дүниеге жіктелуі Тірі табиғаттың дүниеге жіктелуі Тірі табиғаттың дүниеге жіктелуі Тірі табиғаттың дүниеге жіктелуі Ядросыздар Ядросыздар Ядросыздар Ядросыздар ЯдролыларЯдролылар ЯдролыларЯдролыларсаңырауқұлақсаңырауқұлақ саңырауқұлақсаңырауқұлақжануарларжануарлар жануарларжануарларөсімдіктерөсімдіктер өсімдіктерөсімдіктер Бактериялар Бактериялар Бактериялар Бактериялар ВирустарВирустар ВирустарВирустар
#20 слайд
II. «Мағынаны тану»
Ағылшын ғалымы, Нобель сыйлығының иегері
Медавр Питер Браун «Бұл (Вирус) белоктың
түйіршік ішіндегі жағымсыз жаңалығы»
деп неліктен айтқан?
Ағылшын ғалымы, Нобель сыйлығының иегері
Медавр Питер Браун «Бұл (Вирус) белоктың
түйіршік ішіндегі жағымсыз жаңалығы»
деп неліктен айтқан?
20 слайд
II. «Мағынаны тану» Ағылшын ғалымы, Нобель сыйлығының иегері Медавр Питер Браун «Бұл (Вирус) белоктың түйіршік ішіндегі жағымсыз жаңалығы» деп неліктен айтқан? Ағылшын ғалымы, Нобель сыйлығының иегері Медавр Питер Браун «Бұл (Вирус) белоктың түйіршік ішіндегі жағымсыз жаңалығы» деп неліктен айтқан?
#21 слайд
өте тез өте тез
тараладытаралады өте тез өте тез
тараладытараладыкөзге көзге
көрінбейдікөрінбейді
көзге көзге
көрінбейдікөрінбейдіа
у
р
у
а
у
р
у
т
у
д
ы
р
а
д
т
у
д
ы
р
а
д
ыы
а
у
р
у
а
у
р
у
т
у
д
ы
р
а
д
т
у
д
ы
р
а
д
ыыАдам өміріне Адам өміріне
қауіптіқауіпті
Адам өміріне Адам өміріне
қауіптіқауіптім
и
кроб
м
и
кроб
м
и
кроб
м
и
кробСуда, Суда,
топырақта, топырақта,
ауада, ағзада ауада, ағзада
кездеседікездеседі
Суда, Суда,
топырақта, топырақта,
ауада, ағзада ауада, ағзада
кездеседікездеседітезтез
жұғадыжұғады тезтез
жұғадыжұғадыИммуните
Иммуните
тті тті
тежейді
тежейді
Иммуните
Иммуните
тті тті
тежейді
тежейдіВирусВирус
ВирусВирус
21 слайд
өте тез өте тез тараладытаралады өте тез өте тез тараладытараладыкөзге көзге көрінбейдікөрінбейді көзге көзге көрінбейдікөрінбейдіа у р у а у р у т у д ы р а д т у д ы р а д ыы а у р у а у р у т у д ы р а д т у д ы р а д ыыАдам өміріне Адам өміріне қауіптіқауіпті Адам өміріне Адам өміріне қауіптіқауіптім и кроб м и кроб м и кроб м и кробСуда, Суда, топырақта, топырақта, ауада, ағзада ауада, ағзада кездеседікездеседі Суда, Суда, топырақта, топырақта, ауада, ағзада ауада, ағзада кездеседікездеседітезтез жұғадыжұғады тезтез жұғадыжұғадыИммуните Иммуните тті тті тежейді тежейді Иммуните Иммуните тті тті тежейді тежейдіВирусВирус ВирусВирус
#22 слайд
I топ: «Вирустың ашылу
тарихы, құрылысы»
II топ: «Бактериофаг
құрылысы, көбеюі
ІІІ топ: «Вирустар арқылы
таралатын аурулар».
22 слайд
I топ: «Вирустың ашылу тарихы, құрылысы» II топ: «Бактериофаг құрылысы, көбеюі ІІІ топ: «Вирустар арқылы таралатын аурулар».
#23 слайд
III. «Артық болмас білгенің
көкірекке түйгенің»
1.Вирустар өз бетінше тіршілік ете алмайды және
бөлінбейді.
2.Олардың өздеріне тән заттар мен энергия алмасуы да
болмайды.
3.Вирустардың молекулалары нуклейн қышқылдарының
бір ғана түрінен, яғни не РНҚ-дан немесе ДНҚ-дан тұрады.
4.Олар өздеріне қажетті белокты түзу үшін өзі паразитті
тіршілік ететін клетканың рибосомасың пайдаланады.
5.Вирустар жасанды қоректік ортада көбеймейді және олар
тіршілігін өздері паразитті тіршілік ететін иесінің
клеткаларында ғана жалғастыра алады.
1.Вирустар өз бетінше тіршілік ете алмайды және
бөлінбейді.
2.Олардың өздеріне тән заттар мен энергия алмасуы да
болмайды.
3.Вирустардың молекулалары нуклейн қышқылдарының
бір ғана түрінен, яғни не РНҚ-дан немесе ДНҚ-дан тұрады.
4.Олар өздеріне қажетті белокты түзу үшін өзі паразитті
тіршілік ететін клетканың рибосомасың пайдаланады.
5.Вирустар жасанды қоректік ортада көбеймейді және олар
тіршілігін өздері паразитті тіршілік ететін иесінің
клеткаларында ғана жалғастыра алады.
23 слайд
III. «Артық болмас білгенің көкірекке түйгенің» 1.Вирустар өз бетінше тіршілік ете алмайды және бөлінбейді. 2.Олардың өздеріне тән заттар мен энергия алмасуы да болмайды. 3.Вирустардың молекулалары нуклейн қышқылдарының бір ғана түрінен, яғни не РНҚ-дан немесе ДНҚ-дан тұрады. 4.Олар өздеріне қажетті белокты түзу үшін өзі паразитті тіршілік ететін клетканың рибосомасың пайдаланады. 5.Вирустар жасанды қоректік ортада көбеймейді және олар тіршілігін өздері паразитті тіршілік ететін иесінің клеткаларында ғана жалғастыра алады. 1.Вирустар өз бетінше тіршілік ете алмайды және бөлінбейді. 2.Олардың өздеріне тән заттар мен энергия алмасуы да болмайды. 3.Вирустардың молекулалары нуклейн қышқылдарының бір ғана түрінен, яғни не РНҚ-дан немесе ДНҚ-дан тұрады. 4.Олар өздеріне қажетті белокты түзу үшін өзі паразитті тіршілік ететін клетканың рибосомасың пайдаланады. 5.Вирустар жасанды қоректік ортада көбеймейді және олар тіршілігін өздері паразитті тіршілік ететін иесінің клеткаларында ғана жалғастыра алады.
#24 слайд
1.Қарапайым вирустар - тек қана нуклеин
қышқылдарының бір ғана түрінен және
белокты қабықшадан (капсидтен) тұрады.
Олардың кейбір түрлері ұсақ кристалдар
түзеді, пішіндері таяқша, жіпше және
оралма тәрізді болып келеді.
2.Күрделі вирустардың құрамында
нуклеин қышқылдары, белоктардан
(капсидтан ) басқа сыртқы липопротеидті
жарғақша, көмірсулар және ферменттер де
кездеседі.
Вирустар құрамында ДНҚ болатын және
РНҚ болатындар деп екі топқа бөлінеді.
24 слайд
1.Қарапайым вирустар - тек қана нуклеин қышқылдарының бір ғана түрінен және белокты қабықшадан (капсидтен) тұрады. Олардың кейбір түрлері ұсақ кристалдар түзеді, пішіндері таяқша, жіпше және оралма тәрізді болып келеді. 2.Күрделі вирустардың құрамында нуклеин қышқылдары, белоктардан (капсидтан ) басқа сыртқы липопротеидті жарғақша, көмірсулар және ферменттер де кездеседі. Вирустар құрамында ДНҚ болатын және РНҚ болатындар деп екі топқа бөлінеді.
#25 слайд
Вирустың қауіптілігі:
1.Вирус түскен жасуша өзінікі емес
вирустың ДНҚ-сын синтездейді.
Осылайша көптеген жаңа вирустар
синтезделеді. Бұл процесс литикалық
цикл деп аталады.
2.Жаңа пайда болған жасушалар сол
вирустармен зақымданады, бұл процесс
литикалық инфекция деп аталады.
3.Вирус ДНҚ-сының жасуша ДНҚ-сына
енуі интегрция деп аталады. Вирус
енген тірі организм сол ауруды
таратады.
25 слайд
Вирустың қауіптілігі: 1.Вирус түскен жасуша өзінікі емес вирустың ДНҚ-сын синтездейді. Осылайша көптеген жаңа вирустар синтезделеді. Бұл процесс литикалық цикл деп аталады. 2.Жаңа пайда болған жасушалар сол вирустармен зақымданады, бұл процесс литикалық инфекция деп аталады. 3.Вирус ДНҚ-сының жасуша ДНҚ-сына енуі интегрция деп аталады. Вирус енген тірі организм сол ауруды таратады.
#26 слайд
IV.«Ой толғау»
26 слайд
IV.«Ой толғау»
#27 слайд
27 слайд
#28 слайд
28 слайд
#29 слайд
29 слайд
#30 слайд
30 слайд
#31 слайд
Биологиялық тренажер
1.Микроағзалар : 1.1. Бактерия
1.2. Вирус
2.Мөлшері: 2.1. 20-350 нм
2.2. 1-20 мкм
3.Пішіні : 3.1. жіп тәрізді, іші қуыс цилиндр тәрізді.
3.2. Шар, үтір, оралма
4.Құрлысы: 4.1Нәруыз, РНҚ, нуклеопротеидтер
4.2 Сыртқы қабықша,цитоплазма, вакуоль
5.Ауру туғызады: 5.1. Тұмау, полиомиелит, шешек
5.2. Туберкулез,құздама, оба
6.Ғалымдар: 6.1 Д.И.Ивановский, Н.Ф.Гамалея,Ф.Туорт
6.2 Л.Пастер,И.И.Мечников, С.Н.Виноградский
31 слайд
Биологиялық тренажер 1.Микроағзалар : 1.1. Бактерия 1.2. Вирус 2.Мөлшері: 2.1. 20-350 нм 2.2. 1-20 мкм 3.Пішіні : 3.1. жіп тәрізді, іші қуыс цилиндр тәрізді. 3.2. Шар, үтір, оралма 4.Құрлысы: 4.1Нәруыз, РНҚ, нуклеопротеидтер 4.2 Сыртқы қабықша,цитоплазма, вакуоль 5.Ауру туғызады: 5.1. Тұмау, полиомиелит, шешек 5.2. Туберкулез,құздама, оба 6.Ғалымдар: 6.1 Д.И.Ивановский, Н.Ф.Гамалея,Ф.Туорт 6.2 Л.Пастер,И.И.Мечников, С.Н.Виноградский
#32 слайд
Сәйкестендіру тесті
И.И.МечниковЛ.ПастерИ.И:ИвановскийС.Н.ВиноградскийФ.ТуортД’Эрелль
1.Іш сүзегі бактериясын ерітетін бактериофагтерді анықтаған.
2.Ең алғаш бактериофагтерді сипаттап жазған:
3.Жұқпалы ауруларды емдеуге қолданылатын антибиотиктерді алудың ғылыми
теориясын жасаған:
4.Темекі теңбілі вирусын зерттеген.
5.Вирусология ғылымының негізін қалаған адам.
6.Микробиология ғылымының дербес дамуының негізін салған:
7.1880 жылы құтырудың қоздырғышын зерттеген:
8.«Фагоцитоз және оның иммунитеттегі рөлі» еңбегін жазған:
9.Хемосинтез құбылысын және хемоавтотрофты микроорганизмдерді ашқан.
10.Бактериялардың көмірсутекті күкірт қышқылына дейін тотықтыратынын ашқан.
1.Іш сүзегі бактериясын ерітетін бактериофагтерді анықтаған.
2.Ең алғаш бактериофагтерді сипаттап жазған:
3.Жұқпалы ауруларды емдеуге қолданылатын антибиотиктерді алудың ғылыми
теориясын жасаған:
4.Темекі теңбілі вирусын зерттеген.
5.Вирусология ғылымының негізін қалаған адам.
6.Микробиология ғылымының дербес дамуының негізін салған:
7.1880 жылы құтырудың қоздырғышын зерттеген:
8.«Фагоцитоз және оның иммунитеттегі рөлі» еңбегін жазған:
9.Хемосинтез құбылысын және хемоавтотрофты микроорганизмдерді ашқан.
10.Бактериялардың көмірсутекті күкірт қышқылына дейін тотықтыратынын ашқан.
32 слайд
Сәйкестендіру тесті И.И.МечниковЛ.ПастерИ.И:ИвановскийС.Н.ВиноградскийФ.ТуортД’Эрелль 1.Іш сүзегі бактериясын ерітетін бактериофагтерді анықтаған. 2.Ең алғаш бактериофагтерді сипаттап жазған: 3.Жұқпалы ауруларды емдеуге қолданылатын антибиотиктерді алудың ғылыми теориясын жасаған: 4.Темекі теңбілі вирусын зерттеген. 5.Вирусология ғылымының негізін қалаған адам. 6.Микробиология ғылымының дербес дамуының негізін салған: 7.1880 жылы құтырудың қоздырғышын зерттеген: 8.«Фагоцитоз және оның иммунитеттегі рөлі» еңбегін жазған: 9.Хемосинтез құбылысын және хемоавтотрофты микроорганизмдерді ашқан. 10.Бактериялардың көмірсутекті күкірт қышқылына дейін тотықтыратынын ашқан. 1.Іш сүзегі бактериясын ерітетін бактериофагтерді анықтаған. 2.Ең алғаш бактериофагтерді сипаттап жазған: 3.Жұқпалы ауруларды емдеуге қолданылатын антибиотиктерді алудың ғылыми теориясын жасаған: 4.Темекі теңбілі вирусын зерттеген. 5.Вирусология ғылымының негізін қалаған адам. 6.Микробиология ғылымының дербес дамуының негізін салған: 7.1880 жылы құтырудың қоздырғышын зерттеген: 8.«Фагоцитоз және оның иммунитеттегі рөлі» еңбегін жазған: 9.Хемосинтез құбылысын және хемоавтотрофты микроорганизмдерді ашқан. 10.Бактериялардың көмірсутекті күкірт қышқылына дейін тотықтыратынын ашқан.
#33 слайд
Артық сөзді тап !Артық сөзді тап ! Артық сөзді тап !Артық сөзді тап !І тапсырмаІ тапсырма
Р и о к а п т о рР и о к а п т о р
М о м а с х о р оМ о м а с х о р о
Д и п сД и п с
У р и в сУ р и в с
І тапсырмаІ тапсырма
Р и о к а п т о рР и о к а п т о р
М о м а с х о р оМ о м а с х о р о
Д и п сД и п с
У р и в сУ р и в с ІІ тапсырмаІІ тапсырма
О р т у тО р т у т
Г а ф е р т о и к б а Г а ф е р т о и к б а
Ы з у ә н рЫ з у ә н р
М а р и о с б аМ а р и о с б а
ІІ тапсырмаІІ тапсырма
О р т у тО р т у т
Г а ф е р т о и к б а Г а ф е р т о и к б а
Ы з у ә н рЫ з у ә н р
М а р и о с б аМ а р и о с б а ІІІ тапсырмаІІІ тапсырма
Л с у а ыЛ с у а ы
Қ р ы д ш ы ғ з оҚ р ы д ш ы ғ з о
Р е т з о и к а бР е т з о и к а б
П с и а к д П с и а к д ІІІ тапсырмаІІІ тапсырма
Л с у а ыЛ с у а ы
Қ р ы д ш ы ғ з оҚ р ы д ш ы ғ з о
Р е т з о и к а бР е т з о и к а б
П с и а к д П с и а к д
33 слайд
Артық сөзді тап !Артық сөзді тап ! Артық сөзді тап !Артық сөзді тап !І тапсырмаІ тапсырма Р и о к а п т о рР и о к а п т о р М о м а с х о р оМ о м а с х о р о Д и п сД и п с У р и в сУ р и в с І тапсырмаІ тапсырма Р и о к а п т о рР и о к а п т о р М о м а с х о р оМ о м а с х о р о Д и п сД и п с У р и в сУ р и в с ІІ тапсырмаІІ тапсырма О р т у тО р т у т Г а ф е р т о и к б а Г а ф е р т о и к б а Ы з у ә н рЫ з у ә н р М а р и о с б аМ а р и о с б а ІІ тапсырмаІІ тапсырма О р т у тО р т у т Г а ф е р т о и к б а Г а ф е р т о и к б а Ы з у ә н рЫ з у ә н р М а р и о с б аМ а р и о с б а ІІІ тапсырмаІІІ тапсырма Л с у а ыЛ с у а ы Қ р ы д ш ы ғ з оҚ р ы д ш ы ғ з о Р е т з о и к а бР е т з о и к а б П с и а к д П с и а к д ІІІ тапсырмаІІІ тапсырма Л с у а ыЛ с у а ы Қ р ы д ш ы ғ з оҚ р ы д ш ы ғ з о Р е т з о и к а бР е т з о и к а б П с и а к д П с и а к д
#34 слайд
1.1.Вирустар ауру қоздырғыштарВирустар ауру қоздырғыштар
2.2.Вирустар инфекция тасымалдаушыВирустар инфекция тасымалдаушы
3.3.Вирустармен күресу шараларыВирустармен күресу шаралары
а) жеке бас гигиенасын сақтауа) жеке бас гигиенасын сақтау
б) суды қайнатып ішуб) суды қайнатып ішу
в) көкөністерді жуып, тазалап жеув) көкөністерді жуып, тазалап жеу
г) дер кезінде дәрігерге көріну г) дер кезінде дәрігерге көріну 1.1.Вирустар ауру қоздырғыштарВирустар ауру қоздырғыштар
2.2.Вирустар инфекция тасымалдаушыВирустар инфекция тасымалдаушы
3.3.Вирустармен күресу шараларыВирустармен күресу шаралары
а) жеке бас гигиенасын сақтауа) жеке бас гигиенасын сақтау
б) суды қайнатып ішуб) суды қайнатып ішу
в) көкөністерді жуып, тазалап жеув) көкөністерді жуып, тазалап жеу
г) дер кезінде дәрігерге көріну г) дер кезінде дәрігерге көріну
34 слайд
1.1.Вирустар ауру қоздырғыштарВирустар ауру қоздырғыштар 2.2.Вирустар инфекция тасымалдаушыВирустар инфекция тасымалдаушы 3.3.Вирустармен күресу шараларыВирустармен күресу шаралары а) жеке бас гигиенасын сақтауа) жеке бас гигиенасын сақтау б) суды қайнатып ішуб) суды қайнатып ішу в) көкөністерді жуып, тазалап жеув) көкөністерді жуып, тазалап жеу г) дер кезінде дәрігерге көріну г) дер кезінде дәрігерге көріну 1.1.Вирустар ауру қоздырғыштарВирустар ауру қоздырғыштар 2.2.Вирустар инфекция тасымалдаушыВирустар инфекция тасымалдаушы 3.3.Вирустармен күресу шараларыВирустармен күресу шаралары а) жеке бас гигиенасын сақтауа) жеке бас гигиенасын сақтау б) суды қайнатып ішуб) суды қайнатып ішу в) көкөністерді жуып, тазалап жеув) көкөністерді жуып, тазалап жеу г) дер кезінде дәрігерге көріну г) дер кезінде дәрігерге көріну
#35 слайд
“Ауырып ем іздегенше
ауырмайтын жол ізде ”
эссе жазу
35 слайд
“Ауырып ем іздегенше ауырмайтын жол ізде ” эссе жазу
шағым қалдыра аласыз













