Зейін Шашкин "Доктор Дарханов" романы

1 слайд
  Зейін Шашкин «Доктор Дарханов» 

2 слайд
1. Өмірбаяны 2. Саяси қуғын-сүргін 3. Шығарылымнан кейінгі іс- шаралар 4. “Доктор дарханов”

3 слайд
01 Өмірбаяны

4 слайд
31 желтоқсан 1912 жылы , қазіргі Павлодар облысы Баянауыл ауданында туып —29 наурыз1966 жылы , Алматы қаласында өмірден озды.

5 слайд
Білім алуы The user can demonstrate on a projector or computer, or print the presentation and make it film Title text Title text Title text Title text The user can demonstrate on a projector or computer, or print the presentation and make it film The user can demonstrate on a projector or computer, or print the presentation and make it film The user can demonstrate on a projector or computer, or print the presentation and make it film1930 — 1933 жылдары Мәскеудің тарих, философия және әдебиет институтында (МИФЛИ) оқыған. 1933 — 1937 жылы Қарағанды қалалық комсомол комитетінің хатшысы, Семей педогогиялық институтында, ҚазПИ-де (қазіргі ҚазҰПУ) оқытушы, 1949 — 1955 жылдары Көкшетаудағы Бурабай санаторийінің Бармашы (қазіргі “Светлый”) пансионатында дәрігер, ал 1955— 1956 жылдары Қазақстан Жазушылар одағында кеңесші қызметтерін атқарған.

6 слайд
02 Саяси қуғын-сүргін

7 слайд
Қуғын-сүргін жылдары Жазушы әдебиеттен бас тартуға мәжбүр болды. 1938-1948 жылдары ол қуғын-сүргінге ұшырап, Қиыр Шығыстағы еңбек лагерлерінде болды. 1938 жылдың наурыз айында Семей қаласына келген күні педагогикалық институттың қазақ тілі мен әдебиеті кафедрасының меңгерушісі болып жұмыс істеуге келген, тұтқындалып, айыптаусыз Иркутск қаласына барып, он жыл бойы жұмыс істеген. Мерзімді өтеу кезінде ол медицинамен айналысты, шырынды дәрігер М. С. арқасында медициналық қызметте үлкен тәжірибе алды. Қырым климатотерапия институтында тұтқындалғанға дейін жұмыс істеген Бинштоку.

8 слайд
Бинштоктың оқытушылық қабілеттерінің, оның тыңдаушыны өз мамандығының ерекшеліктері туралы әңгімелермен қызықтыра білуінің арқасында Зеин Шашкин медицинаға шындап қызығушылық танытып, көп ұзамай дағдыларға ие болды, одан кейін одан әрі мерзімін Ішкі істер Наркоматының арнайы ауруханасында дәрігердің көмекшісі ретінде өтейді. Жазушы Мақиз Шашкин-Раимқұловтың әпкесі: "түрмеде ол бір орыс профессорымен танысты. Ол Зеиннің медицинаға бейімділігін байқап, оны Иркутск медициналық институтына сырттай оқуға қайта сала алды. Жаңа кәсіптің арқасында Зейін Шашкин лагерьлерде тек өзін ғана емес, сонымен қатар онымен бірге отырғандерді де:  Мұхамеджан Қаратаев , Хамза Есенжанов, Өтебай Тұрманжанов және т.б. шөптермен емдеді. Алайда, медициналық институтты бітіргеннен кейін оған дипломның орнына анықтама берілді. 1948 жылы босатылғаннан кейін Шашкин экстерн емтиханын тапсырып, дәрігер дипломын алды".

9 слайд
03 Шығарылымнан кейінгі іс- шаралар

10 слайд
1948 жылдан 1956 жылға дейін Бурабай курортының "Бармашино" санаторийінде дәрігер — фтизиоларинголог болып жұмыс істеді. Көмей туберкулезін емдеу бойынша ғылыми конференцияларда баяндама жасады. Газеттер мен журналдарда оның санитариясы мен адам гигиенасы туралы мақалалары шықты. Қазақстанда алғашқылардың бірі болып рентген сәулесінің көмегімен өкпе және көмей туберкулезін емдеу саласында ғылыми зерттеулермен айналыса бастады. Зеин Шашкиннің зерттеулері КСРО Денсаулық сақтау министрлігімен жоғары бағаланды және қолдануға ұсынылды. Шашкиннің дәрігерлік қызметіне Щучье аудандық "Луч"газетінде өз хаттарын жариялаған көптеген пациенттер риза болды. Соғыс және еңбек ардагері А. Нұғманов былай деп жазды: "" Бармашино " санаторийінде жұмыс істеген жылдары З. Шашкин туралы туберкулезді, әсіресе көмейді емдеу жөніндегі жақсы дәрігер ретінде Даңқ жүрді. Мен де оған емделдім. Бұл қарапайым және асыл адам болды". . 

11 слайд
Шашкин Зейін Жүнісбекұлы баспасөзде алғаш өлеңдерімен, зерттеу мақалаларымен 20 ғасырдың 30-жылдарынан бастап көрінді. 1934 жылы Абайдың поэзия тілі атты еңбегі жарияланды. Е.Ысмайыловпен бірігіп жоғары оқу орындарына арналған “Әдебиет теориясының оқулығын” (1940) жазды. Кейін Қазан төңкерісі қарсаңындағы қазақ ауылының тарихи-әлеуметтік халі әрі 1916 жылғы Ұлт-азаттық қозғалыс, жеке адамдардың жан дүниесі, олардың дүние танымы суреттелген “Таң атты” (1955, орыс тілінде), “Ұядан ұшқанда” ( 1957 ), сондай-ақ халықтар достығы, замандастарының өмірі, туған жерге деген сүйіспеншілігі тартымды бейнеленген “Темірқазық” (1959), “Өмір тынысы” (1964), “Ақбота” (1966) повестері мен әңгімелер жинақтары, Жетісудағы саяси-әлеуметтік өзгерістерді кезең көрінісімен шынайы өрнектеген “Тоқаш Бокин” (1958), қазақ әйелінің қоғамдағы алатын орны, оның өндірісті, өнер-білімді, мәдениетті өрге бастаудағы және отбасындағы рөлі, әлеуметтік, этикалық, эстететикалық көзқарастары баяндалатын “Теміртау” (1960), адамдар санасындағы және тұрмыстағы жаңа салт, озық дәстүрлерді таратудағы зиялы қауымның рөлі, дәрігердің қоғам алдындағы парызы, басшы қызметкерлердің еңбек адамдарымен қарым- қатынасы, өзара сенім, достық, бірлік рухын қалыптастырудағы өнегесі айшықты кестеленген “Доктор Дарханов” (1962), тың және тыңайған жерлерді игерудің алғашқы кезеңіндегі көрген қиыншылықтары, ой-арманы, адамгершілік асыл қасиеттері арқау етілген “Сенім” (1966) романдары жарық көрді. “Заман осылай басталады”, “Ақын жүрегі” пьесалары республикалық, облыстық драма театрларда қойылды. Оның шығармалары негізінде “Мазасыз таң” атты көркем фильм түсірілді. Туындылары шет ел тілдеріне аударылды. “Құрмет белгісі” орденімен марапатталған.

12 слайд
04 “ Доктор Дарханов”

13 слайд
Зейін Шашкиннің 1962 жылы жарық көрген “Доктор Дарханов” атты романы өз ішінен «жау» іздеген сталиндік режим мен «хрущевтік жылымық» кезеңіндегі қоғам шындығын дәл бере алған көркем туынды. Жазушы романға тақырып етіп дәрігерлер өмірін алған. Романның бас кейіпкері – Нияз Дарханов. Ол жастайынан жетім қалып тіршілік тауқыметін көп тартса да, өмірде өз бағытын жоғалтпай, оқу оқып, дәрігерлік мамандыққа ие болады. Жұмыс істей жүріп те, білім-білігін жетілдіреді. Жеткен жетістігімен тоқтап қалмай, халық ағарту ісімен де айналысады. Нияз – тек ойдың ғана адамы емес, ол ең алдымен әрекет етуші тұлға. Сондықтан да адам тәнін оның жаны арқылы емдеуді өзіне міндет етіп алған. Романдағы бас кейіпкердің істеген ісі, өмірге көзқарасы, айналасындағы қоршаған адамдар туралы түсінігі, адамгершілік туралы парасат-пайымы арқылы роман идеясы айқындалған.

14 слайд
Роман композициясы төрт бөлімнен тұрады. Жазушы романның алғашқы бөлімдерінде лирикалық шегініс арқылы кейіпкердің өткен өмірін сыр ғып ақтарып баяндаса, кейінгі бөлімдері кейіпкер өміріндегі талас- тартыстарға құрылған. Романдағы тартыс негізінен доктор Дархановтың медициналық көзқарастарына, емдеу тәсілдеріне байланысты туындайды. Шығармада көтерілген медициналық мәселелердің шындық өмірде де негізі бар. Романдағы дәрігер, профессор Штокиннің өмірде прототипі болған. Романдағы тартыспен махаббат хикаясы қатар өріліп, сюжет ширыға түскен. Нияздың тік мінездігінің салдарынан жар астынан табылған жаулары да бар.

15 слайд
W TДегенмен адам денсаулығы деп жан аямайтын күрескерлігі үшін оны жақсы көретін, сыйлайтын ұстаздары, шәкірттері, жанашырлары да жоқ емес. Роман композициясындағы тағы бір ерекшелік «кейіпкерлер тоғысы». Нияздың сүйген қызы Дәмеш, оның ағасы Асқар, Қайыр образдары оқырманға Зейін Шашкиннің «Теміртау» романынан таныс. «Теміртау» романының бас кейіпкері, инженер, іскер Дәмеш, бұл шығармада қарапайым қазақ қызының болмысымен көрінеді. Жазушының қоғамды, өмірді, адамдарды әр тұрғыдан алып қарастыру тәсілін қолдануынан-ақ автордың түпкі ойы заманның кең тынысты картинасын жасау болғанын түсінуге болады.

16 слайд
Назарларыңызға рахмет!!!