Педагогтің Т.А.Ә. (болған жағдайда)

Күні:

27.01.2025

Сынып: 10

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Тәрбие тақырыбы

«Арам мен адал, обал мен сауап – ұлтымыздың ұстанымы»

Құндылықты дарыту

Адалдық пен шындықтың адами қарым-қатынастағы мәнін  түсіндіру.

Қауіпсіздік сабағы

«ИНТЕРНЕТТЕГІ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ЖЕЛІЛЕРДЕГІ ЖЕКЕ ШЕГАРАЛАРДЫ ҚОРҒАУ»

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Ресурстар

Сабақтың басы

Шаттық   шеңбері        Оқушылардың сабаққа  қызығушылығы мен көңіл күйлерін  көтеру және олардың мақсат-міндеттерін ұғындыру мақсатында С.Сейітовтің «Шындық шырайы» өлеңін бірге оқып түсіндіру.

Мәтінмен жұмыс       Сабақты  З.Шашкиннің  «Темірқазық» әңгімесімен жалғастыру.

Әңгімелесу  

• Сіздің адалдыққа деген сеніміңіз қандай?

• «Адалдық-адамдық белгісі» дегенді қалай түсінесіздер?

• Неліктен адалдық «кеңпейілділік,ақкөңілділік,шыншылдық»ұғымдарымен қатар жүреді?

• Адалдық қандай әрекеттен қандай жағдайда көрінеді?

Тапсырма                Оқулықта берілген  мәтінді оқу және жүйелеп айтып беру.

Тыныштық сәті        Баланың  жүрек  соғу ырғағы мен тыныс алуын реттеу үшін «Тыныштық сәті» әдіс-тәсілін  қолдану.

Дәйексөз       «Адалдық-ардың ісі» деген халық мақалын түсіндіру арқылы оқушылар жаңа ақпараттан пайымдаған ой пікірлерін жалғастырып,ары таза адал адам мәнді өмір сүретінін тусіндіру мақсатын жүзеге асырады.

Жаңа ақпарат        Ары таза адал адам мінді өмір сүреді.Оның ішінде Отанына,отбасына,қоғамға адалдық адамның өзіне,өзгеге,болашаққа деген сенімен арттыра түседі.

Адалдық әр адамның өзін  де,өзгені де сыйлауын көрсетеді.

Адалдық  бар жерде адам өзіне де,өзгеге де шындықты айтады,оны айту ауыр болғанда да ол тартынбайды.Адал болу тек қана өтірік айтпау емес,шындыққа ешбір қалтықсыз сену.

Адалдық  біздің жан дүниемізден басталады.Ол адами қарым-қатынастан және іс-әрекетімізден көрінеді.Адал адамға сенім артуға болады,оның қандай жағдайда да күмән келтіруге болмайды.Адалдығы бар адамның рақымы мол болады.

Жағдаятты талдау      Берілген жағдаят бойынша оқушылардың көзқарастары мен пайымдауларын талдау кезінде,олардың пікірлерін  дәйектеуде,оқушылардың бойында жақсы қасиеттердің қалыптасуына көмектеседі.Оқушы ойын түйіндеп,бір арнаға тоғыстыру мақсатында мұғалім жағдаят бойынша адал болу,өтірік айтпау,алдамау т.б. ұғымдардың мағынасын ашу.

Дәйексөз.   «Адалдық  деген ашық , шыншыл  қарым-қатынас»   деген  А.Макаренконың  сөзін   түсіндіру  арқылы  оқушылар жағдаяттан  пайымдаған ой пікірлерін түйіндеу.

Жағдаяттарды  талдау. Бұл тапсырма жоғарыда айтылған ойларды тереңдете түседі. Оның ерекшелігі – өзгенің сенімін ақтау,адамның жауапкершілікті сезінуін қалыптастыру болып табылады. Осыған байланысты тапсырманы орындау оқушылардың тұлға ретінде қалыптасуына ықпал етеді.  Төмендегі жағдаяттарды  шешіп,әдептілік тұрғысынан  баға  беру.

Тапсырма     берілген ой тұжырымдамамен танысу. Адалдық туралы өз ойымен толықтырып, түйгендерін ортаға салу.

Адалдық:

• Қоғам әділеттілігінің негізі болады;

• Адамдардың ізгілікті қарым-қатынас жасауына ықпал етеді;

• Жеке тұлға мінез –құлқының жағымды қалыптасуына әсер етеді.

презентация

Сабақтың ортасы

Жаңа ақпарат

Адам  өзінің ішкі жан дүниесіне үңілуі, өзін-өзі тануы, ар-ұятты,алдында жауапкершілікті сезінуі үшін адалдық қажет. Адам өзгелермен қарым-қатынаста, іс-әрекетте  адалдық танытуына байланысты оның сенімді достары да көп болады. Адалдық болғанда ғана адамдар шындықпен өмір сүре алады.

Адал болудың, өтірік айтпаудың да өзіндік қиындықтары бар. Өйткені өмірде шындықты айту барысында қайырымдылық, төзімділік, басқаның басындағыны түсіне білуі т.с.с. қасиеттерді бойға сіңіруге ұмтылған жөн.

Шындықты айтуым қажет деп, тұрпайылық танытқан дұрыс емес.

Адалдық – адам бойындағы асыл қасиеттердің бірі. Адам бағасының бір өлшемі де іспетті. "Адалдық” деген сөз шыншылдық, айнымастық, шын берілгендік сияқты игі қасиеттерді еске салады. Қазақ пайымында адам бойында адалдық - пәктік, ар-ұждан, жан тазалығы тәрізді т.б. асыл қасиеттердің жиынтығынан тұрады. Көшпелі қазақтардың адамгершілік, адалдық қасиеттері тұрғысынан кіршіксіз таза, мәрт болатындығы туралы шетелдік саяхатшылардың қолжазбалары мен күнделіктерінен де кездестіруге болады. Осы тұста ұлы тұлғалардың осы тақырып төңірегінде айтқан ой толғамдарын назарларыңызға ұсынғанды жөн санап отырмыз.

• Адамның өз ұжданы алдында адал, шыншыл болу – өзіне-өзі қасиетті болуынан, жүріс-тұрысы ізгі болуынан ғана туады. Әл-Фараби Шешен кісі сөз бастар,

• Адал кісі  - ел бастар. Жамбыл Жабаев

• Күшіңе сенбе, адал ісіңе сен. Мұхтар Әуезов

• Ойың адал болғанмен, орындағаның олақ болса, ұнатпадың деп өкпелей алмайсың. Ғабит Мүсірепов

• Асыл қасиет – адалдық, асысл міндет – адалдық. Максим Горький

• Адалдық қайда болса, тіршілік сонда. Қаюм Насыри

• Жақын болудың бірінші шарты – адалдық. Михаил Пришвин

• Адалдық танытатын адамға да адал бол. Плавт Тит Макций

• Адал болғың келсе, жаныңда адал достар болсын. Менандр

• Адалдық ұмытылса, ақыл мен ерлік – бос дыбыс. Вишакхадатта

• Сүйіспеншілік пен құрмет адалдыққа әкеледі. Габриэль Оноре Марсель

• Адалдық – өмірден қымбат. Ф. Шиллер

Ғұмыр бойы бақытты болғың келсе – адал адам бол. Т. Фуллер

Оқушылар жаңа ақпаратпен танысады

Сабақтың соңы

• Әңгімелесу

Сабақтың тақырыбын ашу үшін оқулықта «Ойланайық, пікірлесейік» атты айдармен берілген мына сұрақтар төңірегінде әңгіме жүргізіледі:

• Адалдықтың адами қарым-қатынастағы маңызы қандай?

• Өзіңе –өзің адал болу деген не? Өзін-өзі алдау деген не?

• Адал болуға ұмтылу неге керек?

Тапсырма        Оқушыларға  оқулықтағы  мәтін тапсырма ретінде беріледі.

Жүректен жүрекке          Оқушылар бір-бірінің қолынан ұстап,шеңбер құрып, «Аман болсын адамдар» әнімен сабақты аяқтаймыз.

Қауіпсіздік сабағы

«ИНТЕРНЕТТЕГІ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ЖЕЛІЛЕРДЕГІ ЖЕКЕ ШЕГАРАЛАРДЫ ҚОРҒАУ»

Сабақтың мақсаты: оқушыларға интернеттегі және әлеуметтік желілердегі жеке шегараларды қорғау туралы нұсқау беру.

Негізгі міндеттері:

1. Оқушыларды интернет және әлеуметтік желілерде жеке қауіпсіздігін сақтауға үйрету.

2. Интернет және әлеуметтік желілердің қауіпсіздік мүмкіндіктері мен құпиялық сақтау қосымшаларымен таныстыру. Материалдар мен ресурстар:

Интернеттегі және әлеуметтік желілердегі жеке шегараларды қорғау туралы ақпарат пен бейнематериалдар.

Сабақтың барысы

1.Кіріспе

Интернет ұзақ уақыт бойы қазіргі адамның таптырмас көмекшісі болды. Дүниежүзілік желі – бұл жаңа білімнің тамаша көзі, оқуға көмектеседі, бос уақытты алады. Сондықтан балалар интернетті белсенді пайдаланады және көбінесе ересектерге қарағанда желіде көбірек уақыт өткізеді. Жас пайдаланушылар жедел хабарламалар мен интернет телефония қызметтерін игереді, форумдар мен чаттарда сөйлеседі, күн сайын көптеген қызықты және білім беру ақпараттарын үйренеді. Бірақ интернет қауіпті болуы мүмкін екенін ұмытпауымыз керек. 2. Негізгі бөлім (6 минутқа дейін) Жеке шегаралар қандай?

• Физикалық шегаралар – бұл біздің жеке жайлылық аймағымыз деп санайтын айналамыздағы кеңістік. Бұл біздің және біз қарым-қатынас үшін қолайлы деп санайтын басқа адамның арасындағы қашықтық болуы мүмкін.

• Эмоционалды шегаралар – бұл біздің сезімдеріміз бен эмоцияларымыз, біз оны ешкімнің бұзғанын қаламаймыз. Мысалы, бұл біздің жеке өміріміз болуы мүмкін, оны біз бөгде адамдармен талқылағымыз келмейді немесе бұл біздің жеке өміріміз болуы мүмкін, біз ешкімнің қорлағанын немесе кемсіткенін қаламаймыз.

• Психологиялық шегаралар – бұл біздің сенімдеріміз, құндылықтарымыз және дүниетанымымыз, біз ешкімнің оны бұзғанын немесе өзгертуге мәжбүрлегенін қаламаймыз. Мысалы, бұл біздің айналамыздағы адамдардың қысымымен өзгерткіміз келмейтін діни көзқарасымыз болуы мүмкін. Немесе біздің кәсіби мансабымыз болуы мүмкін, біз ешкімнің біздің шешімдеріміз бен әрекеттерімізді шектегенін немесе басқарғанын қаламаймыз. • Олар не үшін қажет?

Жеке шегараларды белгілеу – бұл басқа адамдармен сау қарым-қатынастың маңызды аспектісі. Бұл бізге тәуелсіздігімізді, өзін-өзі құрметтеуімізді және таңдау еркіндігімізді сақтауға көмектеседі. Сонымен қатар шегараны белгілеу бізге қажетсіз қақтығыстар мен стрестік жағдайларды болдырмауға көмектеседі. Бізді зорлықзомбылық пен қиянаттан қорғайды.

3. Қорытынды.

«Ақпараттық қауіпсіздік» тақырыбындағы бейнероликті қарау.

«Интернеттегі және әлеуметтік желілердегі жеке шегараларды қорғаудың маңыздылығы» тақырыбында қысқаша пікір алмасу.

Интернеттегі және әлеуметтік желілердегі жеке деректердің құпиялылығын сақтауға көмектесетін пайдалы қосымшалармен бөлісу. Оқушылар пайдалы ақпаратты бір-бірімен бөліседі.

Пайдалы сілтемелер:

https://youtu.be/Fk3EcLgJsgY https://youtu.be/DsjtBSucAIs