Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Топ:

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Қара көмір.Мыс кендері.Алматы метросы

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

10.2.4.1 –Оқушыларға лексикалық тақырыпқа байланысты сөздерді орынды, дұрыс пайдалануға үйрету және тұрақты сөз тіркестерін дұрыс пайдалануға үйрету.

10.3.4.1 – оқылым және тыңдалым материалдары бойынша түртіп жазудың (конспектілеудің) әртүрлі жолдарын меңгеру арқылы негізгі ақпаратты іріктеу;

10.4.4.1 – Оқушылардың ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамыту.

Сабақ мақсаттары

1. Қара көмір.Мыс кендері.Алматы метросының қалыптасу тарихын меңгерту

2. Топтағы өзге оқушылардың пікірін сыйлауға тәрбиелеу.

3. Өз ойларын толық жеткізе алу, топта жұмыс жасай білу қабілеттерін дамыту

Бағалау

критерийлері

Тілдің қалыптасу тарихы туралы мағлұмат айта алады;

Тілдік бағдардың не екенін айта алады;

Түркісіб темір жолы туралы мәліметтер алады.

Өз ойларын жеткізеді.

Құндылықтарды дарыту

Шешендікке баулу, тапқырлыққа, шапшаңдыққа үйрету.

Пәнаралық байланыстар

Тарих пәні, қазақ әдебиеті

АКТ қолдану дағдылары

Презентация, бейнефильм

Бастапқы білім

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

Психологиялық ахуал қалыптастыру. Мұғалім ынтымақтастық атмосферасын орнату үшін «Мадақтар бұрқасыны» тәсілін қолданады. Оқушылар 1–1,5 минут ішінде бір парақ қағазға ұстазынан естігісі келетін мадақтарды жазады, оны оқып беретін көршісімен алмасады.

Қызығушылықты ояту. Берілген суреттер арқылы жаңа сабақтың лексикалық тақырыбын оқи аласыздар.

Сабақтың ортасы

1-тапсырма

Сұрақтарға жауап беру:

1.Қазақстан қазба байлықтары туралы не білесіздер?

2. Қара көмір,мыс кендері туралы не айтасыздар?
3.Алматы қалсындағы метроға мініп көрдіңіздерме?

Берілген суреттерге қарап, 5 жолды өлең құрау.

2-тапсырма

Берілген мәтіндерді оқу және кестені толтыру

Қара көмір

...Шахтаның ішіне түссең де сол қараңғылық. Қолыңа ұс- татқан керосин фонарьмен тар шахтаны бойлап жүргенде, ал- дыңнан адам итерген көмір тиеулі вагонеткалар кездесетін... Көмірді қол қайламен шауып жатқандарға барсаң, екі ұшы да сүйір қайламен жылтылдаған көмір пластасын дамылсыз ұрған шахтердің өнімсіз еңбегіне жаның ашитын.

Енді ше? Енді шахтаға электр лифтімен түсесің. Оның та- залығы да, жылдамдылығы да қонақ үйлердегі лифтілерге ұқсайды.

Шахтаның ішіне түссең, ол да электрленген бір сарай. Тіз- бектелген вагонеткалар көмірді қазір электр күшімен ғана та- сиды. Көлбей жасалған шахталардан тізбектеліп өздері шы- ғып жатады, тік шахталарда машиналар көтеріп жатады.

Көмірдің қызарып жатқан жеріне барсаң – бүкіл денесі- мен тұтаса қимылдап жатқан комбайндар. Олар көмірді қа- зып жатқан сияқты емес. «Көмір» аталатын жердің өзегін үздіксіз және мол тарта сорып жатқан сияқты. Соған қарап тұрып, тапқыш адам ойының көмірге арнап шығарған бұл қуатына қайран қаласың да, тұрасың!

(С.Мұқановтың жолжазбаларынан)

Алматы метросы

Алматы қаласында алғаш рет метрополитен ашылды. Ресми мәлiметтерге қарағанда, метро көлiк кептелiсiн қысқар- туға, қаланың экологиялық ахуалын жақсартуға, сондай-ақ көлiк мәдениетiн қалыптастыруға зор ықпал етпек.

1988 жылдың 7 қыркүйегiнде метрополитен құрылысы басталды. Кеңес Одағының заңы бойынша, тұрғындар саны 1 миллионнан асатын қалада жерасты жолын салу мiндеттел- ген-дi. Ал Алматы қаласы тұрғындарының саны 1981 жылы- ақ миллионнан асқаны жөнiнде ресми ақпарат жарияланды.

Алматы метрополитенінiң ұзындығы – 10,3 шақырым. Әзiрге 9 бекетi бар, олар: «Райымбек батыр», «Жiбек Жолы»,«Алмалы», «Абай», «Байқоңыр», «М.Әуезов атындағы драма театры», «Алатау», «Сайран» және «Москва» бекеттері. Мет- рополитеннің тереңдiгi – 40 метр. Пойыздың жылдамдығы – 40 км/сағ, жүру жиiлiгi – 10–13 минут.

Әр аялдаманы безендiруде ұлттық ою-өрнектерге басым- дық берiлген. Сондай-ақ қазақтың тарихи болмысынан сыр шертетiн композициялық суреттер жерасты жолын әрлендiре түскен. Мәселен, «Абай» бекетiнде қоладан жасалған панно флоренциялық нақышпен өрнектеліп, қазiргi заманға сай бе- зендiрiлген. Қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбайұлының бейнесі, ақынның өлеңдерi мен қарасөздерi тасқа қашалған.

Метрополитенде жолаушыларға желдеткiштер, эскала- торлар мен көтергіштер қызметi ұсынылған. Қазiргi заманға сай әрқайсысы 4 вагоннан тұратын сыйымдылығы 940 адам- дық электропойыздар жолаушыларды тасымалдауда.)

Берілген мәтіндерді оқу және кестені толтыру

3-тапсырма Берілген сөздер мен тіркестерді тақырыпқа бөліп, кестеге орналастыру

Түсті металдар, құбыр арқылы тасымалдау, минералдық шикізат, жанар-жағармай зауыты, қара металлургия, көмір- сутектер қоспасы, руда, синтетикалық талшықтар, кентас, бензин, металл қорытпалар, керосин.

ПЫСЫҚТАУ. Көп нүктенің орнына қажетті сөздерді тауып жазыңыздар:

Не жақын?

Оқушыға кітап жақын,
Қасапшыға ---------- жақын.
Ойыншыға доп жақын,
Мергенге ----------- жақын.
Бағбанға бақша жақын,
Саудагерге ----------- жақын.
Арбакешке қамыт жақын,
Батырға --------------жақын.
Асабаға той жақын,
Қойшыға ----------- жақын.
Тігіншіге бөз жақын,
Шешенге --------- жақын.
Кім жетім?
Халқы болмаса әкім жетім,
Ұстазы болмаса ---------жетім.
Базары болмаса сатушы жетім,
Кітабы болмаса --------жетім.
Жауабы болмаса сұрақ жетім,
Бәдік сөз тыңдаса ------- жетім.
Иманы болмаса намаз жетім,
Қадірсіз сызылған ------ жетім

Сабақтың соңы

Кері байланыс. «Бір сөйлеммен түйіндеу» әдісі арқылы сабақты қорытындылайық:

• Сонымен қандай тақырыпты өттік?

• Не білдіңіздер?

• Нені үйрендіңіздер?

Үй тапсырмасы:

1.«Қаныш Сәтбаев-қазақ ғылымының атасы» тақырыбында өзіндік жұмыс жасау

2.Алматы метросы жайлы іздену,оқу,конспект жасау

Саралау – оқушыларға қалай  көбірек қолдау көрсетуді  жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз.

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

 Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

 Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Топ:

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

А.Құнанбаевтың «Отыз үшінші» қарасөзі

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

10.2.4.1 – Әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну.

10.3.4.1 – оқылым және тыңдалым материалдары бойынша түртіп жазудың (конспектілеудің) әртүрлі жолдарын меңгеру арқылы негізгі ақпаратты іріктеу;

10.4.4.1 – Оқушылардың ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамыту.

Сабақ мақсаттары

1. Топтағы өзге оқушылардың пікірін сыйлауға тәрбиелеу.

2. Өз ойларын толық жеткізе алу, топта жұмыс жасай білу қабілеттерін дамыту

Бағалау

критерийлері

Қарасөздің негізгі идеясын анықтайды, салыстырмалы талдау жасайды.

Өз ойларын жеткізеді.

Құндылықтарды дарыту

Шешендікке баулу, тапқырлыққа, шапшаңдыққа үйрету.

Пәнаралық байланыстар

Тарих пәні, қазақ әдебиеті

АКТ қолдану дағдылары

Презентация, бейнефильм

Бастапқы білім

 Абай шығармашылығы

Сабақтың басы

І.Ұйымдастыру кезеңі

• Білім алушылар назарын сабаққа аудару

• Сабақтың тақырыбы мен мақсатын таныстыру

ІІ.Қызығушылықты ояту

Асыл сөздің жалғасын тап.
1. Жұмысы жоқтық
Тамағы тоқтық... (Аздырар адам баласын)
2. Үш - ақ нәрсе адамның қасиеті... (Ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек)
3. Еңбек етсең ерінбей...
4. Баламды медресеге біл деп бердім... (Қызмет қылсын, шен алсын деп бермедім)
5. Талап, еңбек, терең ой... ( Қанағат, рахым, ойлап қой, Бес асыл іс, көнсеңіз)
6. Сақалын сатқан кәріден... (Еңбегін сатқан бала артық)
7. Биік мансап – биік жартас...( Ерінбей еңбектеп жылан да шығады, Екпіндеп ұшып қыран да шығады)

Сабақтың ортасы

.

Отыз үшінші қарасөз

Егер де мал керек болса, қолөнер үйренбек керек. Мал жұтайды, өнер жұтамайды. Алдау қоспай адал еңбегін сатқан қолөнерлі — қазақтың әулиесі сол. Бірақ Құдай Тағала қолына аз-маз өнер берген қазақтардың кеселдері болады.

Әуелі — бұл ісімді ол ісімнен асырайын деп, артық ісмерлер іздеп жүріп, көріп, біраз істес болып, өнер арттырайын деп, түзден өнер іздемейді. Осы қолындағы аз-мұзына мақтанып, осы да болады деп, баяғы қазақтың талапсыздығына тартып, жатып алады.

Екінші — ерінбей істей беру керек қой. Бір-екі қара тапса, малға бөге қалған кісімсіп, «маған мал жоқ па?» дегендей қылып, еріншектік, салдау-салғырттыққа, кербездікке салынады.

Үшінші — «дарқансың ғой, өнерлісің ғой, шырағым», немесе «ағеке, нең кетеді, осы ғанамды істеп бер!» дегенде «маған да біреу жалынарлыққа жеткен екенмін» деп мақтанып кетіп, пайдасыз алдауға, қу тілге алданып, өзінің уақытын өткізеді. Және анаған дүниенің қызығы алдауды білген дегізіп, көңілін де мақтандырып кетеді.

Төртінші — тамыршылдау келеді. Бағанағы алдамшы шайтан тамыр болалық деп, бір болымсыз нәрсені берген болып, артынан үйтемін-бүйтемін, қарық қыламын дегенге мәз болып, тамырым, досым десе, мен де керектінің бірі болып қалыппын ғой деп, және жасынан іс істеп, үйден шықпағандық қылып, жоқ-барға тырысып, алдағанды білмей, дереу оның жетпегенін жеткіземін деп, тіпті жетпесе өзінен қосып, қылып бер дегенінің бәрін қылып беріп, күні өтіп, еңбек қылар уақытынан айрылып, «жоғары шыққа» қарық болып, тамақ, киім, борыш есінен шығып кетіп, енді олар қысқан күні біреудің малын бұлдап қарызға алады. Оны қылып берейін, мұны қылып берейін деп, соныменен табыс құралмай, борышы асып, дауға айналып, адамшылықтан айрылып, қор болып кетеді. Осы несі екен. Қазақтың баласының өзі алдағыш бола тұрып және өзі біреуге алдатқыш болатұғыны қалай?

• Отыз үшінші қарасөзі не туралы айтылған?

• Автор нені үйренбекке жетеледі?

• Өнерлі адамдардың қандай кеселдері болады делінген?

1-тапсырма

2-тапсырма

3-тапсырма

https://youtu.be/fysK5YAsn3Q?si=ZcHNYGMvEIcVObaA

Сабақтың соңы

Кері байланыс.

«Сұрақ-жауап» әдісі

1. Бүгін сіз үшін не маңызды және қызықты болды?

2. Сіз қандай сұрақтар бойынша нақты жауап алдыңыз?

3. Сіз үшін бүгін не қиын болды?

4. Сіз үшін не жеткіліксіз болды?

Үй тапсырмасы

Отыз үшінші қарсөзді мазмұндау