§24. Бейтараптандыру реакциялары.

Ойнайықтаескетүсірейікәдісі

Бұрыңғыкілтсөздер
Суерітіндісі
Индикаторлар
Бейтарапорта
Қышқылорта
Сілтіліорта
рНөлшейтінқұрал

Қызықтыдерек
Асқазандағықышқылдыбейтараптандыру
Асқазанқышқылытұзқышқылытамақты
қорытуүшінқажетбірақоныңмөлшері
жоғарылапкетсеасқазандақыжылпайда
болуымүмкінБұлжағдайдаантацидтер
мысалынатрийгидрокарбонатынемесе
магнийгидроксидіқолданыладыОлар
қышқылдыбейтараптандырыпжайлылықты
қалпынакелтіреді

Қызықтыдерек
СабынжасаупроцесіСабынжасау
бейтараптандыруреакциясыныңмысалы
болааладыБұлпроцессмайларменмай
қышқылдарыннегізбенмысалынатрий
гидроксидіәрекеттестірудентұрады
Нәтижесіндесабынжәнеглицерин
түзіледі

Қызықтыдерек
ҚышқылжаңбырларҚышқыл
жаңбырлартопырақпенсу
айдындарыныңрНдеңгейінтөмендетіп
экожүйелергезиянкелтіруімүмкін
Қышқылдыбейтараптандыруүшінәк
кальцийкарбонатықолданыладыБұл
материалтопыраққанемесесуға
қосылыпқышқылдыбейтараптандырады
жәнерНдеңгейінқалпынакелтіреді

бейтараптандыру
үдерісінтүсіндіру
Бейтараптандыру
реакциялары
Заттаржәнематериалдар

Жаңакілтсөздер
Бейтараптандыруреакциясы
Сүзу
Тазартуқұрылғылары

Құндылық
жасампаздықжәнежаңашылдық
•Теориялықбілім
бейтараптандыруүдерісін
сипаттайды
•Практикалықдағдылар
бейтараптандыруүдерісін
түсіндіреді
•Функционалдықсауаттылық
бейтараптандыруүдерісін
салыстырады

Бейнетүсіндіруәдісі

Бейнетүсіндіруәдісі
Зат Қышқыл/Негіз pH Деңгейі
Бейтараптандыру
Реакциясы
Нәтижесінде
пайда болатын
зат
Хлористік
қышқыл
Қышқыл 1
HCl + NaOH → NaCl
+ H2O
Тұз және су
Натрий
гидроксиды
Негіз 14
NaOH + HCl → NaCl
+ H2O
Тұз және су
Сірке қышқылы Қышқыл 3
CH3COOH + NaOH
→ CH3COONa +
H2O
Тұз және су
Аммоний
гидроксиды
Негіз 11
NH4OH + HCl →
NH4Cl + H2O
Тұз және су
Цитрус қышқылыҚышқыл 2
C6H8O7 + NaOH →
C6H7O7Na + H2O
Тұзжәне су

Ойнайықтатүсінейікәдісі

Кинометафораәдісі

ЗЕРТХАНАЛЫҚЖҰМЫС
ЖұмыстыңмақсатыСудыңәртүрлісынамасының
қышқылсілтібейтарапсипатынанықтаужәнесуды
ішугежарайтыннемесежарамайтынынанықтап
қорытындышығару
Құралжабдықтархимиялықстақанзертханалық
штативәмбебапиндикаторрНдатчигі
Реактивтерсудыңсынамасыкраннаналынған
ауызсугаздалғансусыныбарбөтелкеКокакола
Фантажұмыртқаныңқабығызертханалықыдыс
Сужәнесусынсынамасыортасыныңсипатынанықтау
Дәптергежазу

тапсырмаТопқабөлініңдерСынамаалуүшін
химиялықстақандардыалыпәрқайсысынасу
жәнесусындардықұйыңдарСтақанға
индикатордысалыпқойыпәртүрліәмбебап
индикаторқұралдарыменрНкөрсеткішін
анықтаңдарАлынғаннәтиженікестеге
жазыңдар
Жұмысбарысы
Дәптергежазу
ЗЕРТХАНАЛЫҚЖҰМЫС

ЗЕРТХАНАЛЫҚЖҰМЫС
Дәптергежазу
Су және
сусынның
сынамасы
Сынама
алынатын су
және
сусынның
көлемі
рН ортасының
реакциясы
1. Кран суы
2. «Кока-кола»
3. «Фанта»

ЗЕРТХАНАЛЫҚЖҰМЫС
Жұмыстыңорындалубарысынжазыпотырыңдарбақылау
жасаңдаржәнеқорытындышығарыпорындалғанжұмысты
бағалаңдар
тапсырмаТәжірибеКокаколаФантасусындарымен
жүргізіледі
Тәжірибеніңорындалуы
Жұмыртқаныңқабығынбірнешебөліккебөліңдер
Зертханалықыдыстарғажұмыртқаныңқабықтарынбөліп
салыңдар
БірыдысқаКокаколаекіншіыдысқаФантасусынын
құйыңдар
Реакцияғабақылаужасапқорытындыныдәптерлеріңежазыңдар
Дәптергежазу

ҚАЛЫПТАСТЫРУШЫ БАҒАЛАУ
ТАПСЫРМАЛАР
•Бейтараптандыруреакциясының
жалпынәтижесіқандай
• Тексу
• Тектұз
• Сужәнетұз
• Сутегігазы
•Қайсысықышқылдыңмысалы
болыптабылады
• Натрийгидроксиді
• Аммиак
• Тұзқышқылы
• Су
Көптаңдаулысұрақтар
• Бейтараптандыруреакцияларыбұлнегізбен
әрекеттесетінхимиялықреакциятүрі
• Бейтараптандыруреакциясыныңөнімдеріәдетте
жәнетұзболыптабылады
• Қышқылбұлерітіндідеиондарыншығаратынзат
• Негізбұлерітіндідеиондарыншығаратынзат
• Тұзқышқылыменнатрийгидроксидіәрекеттескенде
түзілетінтұзхлоридіболыптабылады
•Кілтсөздерсутегіқышқылсугидроксиднатрий
Босорындытолтырыңыз

ҚАЛЫПТАСТЫРУШЫ БАҒАЛАУ
ТАПСЫРМАЛАР
•Қайсысынегіздіңмысалыболыптабылады
• Күкіртқышқылы
• Натрийхлориді
• Натрийгидроксиді
• Көмірқышқылгазы
•Қышқылдарерітіндідеқандайиондарды
шығарады
• Гидроксидиондары
• Сутегіиондары
• Натрийиондары
• Хлоридиондары
Көптаңдаулысұрақтар

КерібайланысБББ
Білгенім.....
Білдім.....
Білгім келеді....
Үйге: §25. Табиғижәне жасандыматериалдар.

Көрнекіліктер