6 «___» сынып «____» _____2024 жыл Оқушы аты-жөні: ____________________________________________

2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ

1. А «Заттар және материалдар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Орындау уақыты 20 минут

Тапсырма

1.(а) Қарапайым зат және күрделі зат ұғымдарының ортақ белгілері мен айырмашылықтарын анықтаңыз.

Ортақ белгісі - Айырмашылығы -

(b) Суретті қарастырыңыз.

Алтын	Ас тұзы	Су

Берілген үлгілерді қарапайым және күрделі заттарға жіктеңіз: қарапайым заттар

күрделі заттар

(с) Суретті қарастырыңыз.

Сізге 9 түрлі қосылыстың құрылымдық формуласы берілген. Екі әртүрлі атомнан түзілген қосылыстың нөмірін көрсетіңіз.

2. (а) Берілген сөйлемде көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойып сөйлемді толықтырыңыз.

Шығу тегіне байланысты заттар және болып жіктеледі. Органикалық қосылыстар – құрамында негізгі элемент ретінде әрдайым

атомы болатын химиялық қосылыстар.

(b) Суретті қарастырыңыз.

Органикалық және бейорганикалық заттарды анықтаңыз.

Органикалық	Бейорганикалық

2. Қышқылдар мен сілтілерді анықтау үшін әртүрлі ортада өздерінің түстерін өзгерте алатын индикаторлар - «көрсеткіштер» қолданылады. Табиғи экстракттар индикаторлар ретінде қолданылады. Табиғи экстраттарға түрлі–түсті гүлдер, жемістер мен көкөністердің қайнатпалары жатады.

Зерттеңіз!

Индикаторларды қолданып, қышқылдар мен сілтілерді анықтау үшін мини жоба

жасаңыз.

Төменде берілген суретте раушан гүл жапырағынан дайындалған индикатордан алынған нәтиженің суреті көрсетілген.

(а) Берілген заттардың ерітінділерінде табиғи экстракт индикаторы түсін қалай өзгертеді? Болжам жасап кестені толтырыңыз.

	Берілген заттар	Табиғи экстракт индикаторының түсі
1.	кока -кола
2.	су сабын
3.	дистилденген су
4.	кір сабын
5.	апельсин шырыны

(b) Берілген заттардың ерітінділерінде лакмус индикаторы түсін қалай өзгертеді? Болжам жасап кестені толтырыңыз.

	Берілген заттар	Лакмус индикаторының түсі
1.	кока -кола
2.	су сабын
3.	дистилденген су
4.	кір сабын
5.	апельсин шырыны

Бағалау критерийі	Тапсырма №	Дескриптор	Балл
		Білім алушы
Қарапайым және күрделі заттардың, атом мен молекула ұғымдарының өзара байланысы мен айырмашылығын көрсетеді	1	«қарапайым» және «күрделі» зат ұғымдарының ортақ белгілерін анықтайды;	1
		«қарапайым» және «күрделі» зат ұғымдарының айырмашылығын анықтайды;	1
		қарапайым затты анықтайды;	1
		күрделі затты анықтайды;	1
		әртүрлі атомнан түзілген екі қосылысты көрсетеді;	1
Заттарды органикалық және бейорганикалық заттар күйінде жіктеп, бір-бірінен ажыратады	2	органикалық заттар ұғымын сипаттайды;	1
		бейорганикалық заттар ұғымын сипаттайды;	1
		суреттен бейорганикалық заттарды анықтайды;	1
		суреттен органикалық заттарды анықтайды;	1
Тірі және өлі табиғатта қышқылдық, сілтілі және бейтарап ортаны анықтайды және әмбебап индикатор көмегімен ортаны зерттейді	3	табиғи экстракт индикаторының көмегімен қышқылдық ортаны анықтайды;	1
		табиғи экстракт индикаторының көмегімен сілтілі ортаны анықтайды;	1
		табиғи экстракт индикаторының көмегімен бейтарап ортаны анықтайды;	1
		лакмус индикаторының көмегімен қышқылдық ортаны анықтайды;	1
		лакмус индикаторының көмегімен сілтілік ортаны анықтайды;	1
		лакмус индикаторының көмегімен бейтарап ортаны анықтайды.	1
Жалпы балл			15

Тапсырма жауаптары

1.(а) Қарапайым зат және күрделі зат ұғымдарының ортақ белгілері мен айырмашылықтарын анықтаңыз.

Ортақ белгісі - екуіде атомна құралған.

Айырмашылығы - қарапайым зат бір атомнан тұрады, ал күрделі бірнеше атомдардан құралған.

(b) Суретті қарастырыңыз.

Алтын	Ас тұзы	Су

Берілген үлгілерді қарапайым және күрделі заттарға жіктеңіз: қарапайым заттар Алтын

күрделі заттар Ас тұзы, су

(с) Суретті қарастырыңыз.

Сізге 9 түрлі қосылыстың құрылымдық формуласы берілген. Екі әртүрлі атомнан түзілген қосылыстың нөмірін көрсетіңіз. Жауап: 1, 2, 4,7,

2. (а) Берілген сөйлемде сызықтар орнына тиісті сөздерді қойып сөйлемді толықтырыңыз.

Шығу тегіне байланысты заттар органикалық және беорганикалық болып жіктеледі. Органикалық қосылыстар – құрамында негізгі элемент ретінде әрдайым көміртек атомы болатын химиялық қосылыстар.

(b) Суретті қарастырыңыз.

Органикалық және бейорганикалық заттарды анықтаңыз.

Органикалық	Бейорганикалық
1,3,5	2,4

2. Қышқылдар мен сілтілерді анықтау үшін әртүрлі ортада өздерінің түстерін өзгерте алатын индикаторлар - «көрсеткіштер» қолданылады. Табиғи экстракттар индикаторлар ретінде қолданылады. Табиғи экстраттарға түрлі–түсті гүлдер, жемістер мен көкөністердің қайнатпалары жатады.

Зерттеңіз!

Индикаторларды қолданып, қышқылдар мен сілтілерді анықтау үшін мини жоба

жасаңыз.

Төменде берілген суретте раушан гүл жапырағынан дайындалған индикатордан алынған нәтиженің суреті көрсетілген.

(а) Берілген заттардың ерітінділерінде табиғи экстракт индикаторы түсін қалай өзгертеді? Болжам жасап кестені толтырыңыз.

	Берілген заттар	Табиғи экстракт индикаторының түсі
1.	кока -кола	қандай орта түзетінін білу керек
2.	су сабын	су сабынның әртүрлі түрі болады,қышқыл,бейтарап,сілтілік
3.	дистилденген су	өзгеріссіз
4.	кір сабын	көгереді
5.	апельсин шырыны	қандай орта түзетініне байланысты

(b) Берілген заттардың ерітінділерінде лакмус индикаторы түсін қалай өзгертеді? Болжам жасап кестені толтырыңыз.

	Берілген заттар	Лакмус индикаторының түсі
1.	кока -кола	қандай орта түзетінін білу керек
2.	су сабын	сусабынның әртүрлі түрі болады, қышқыл, бейтарап, сілтілік
3.	дистилденген су	өзгеріссіз
4.	кір сабын	көгеру керек
5.	апельсин шырыны	қандай орта түзетініне байланысты