Бөлім:

«Координация және реттелу»

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сыныбы: 8 «а,б»

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Есту мүшесінің құрылысы. Естудің маңызы. Естудің бұзылу себептері. Есту мүшесінің гигиенасы. Зертханалық жұмыс№12. «Дыбысты қабылдау ерекшеліктерін зерттеу». (құлақтың есту қабілетін анықтау). §39. Есту мүшесінің құрылысы мен гигиенасы.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

8.1.7.2- дыбысты қабылдау ерекшеліктерін зерттеу және есту гигиенасының ережелерін сипаттау;

Сабақтың мақсаты:

дыбысты қабылдау ерекшеліктерін зерттейді және есту гигиенасының ережелерін сипаттайды;

Сабақ кезеңі

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Бұрынғы білімін еске түсіру

Оқушылармен амандасу, түгендеу, сынып тәртібін қадағалау.

? Психологиялық ахуал: «Сен не естідің?»

? Мақсаты:

Оқушылардың есту қабілетіне назарын аудару, зейінін шоғырландыру және дыбыстарды ажырату дағдыларын дамыту.

? Тапсырма:

1️.Мұғалім оқушыларға көздерін жұмуды өтінеді.

2️.Әртүрлі дыбыстарды шығарады (мысалы, кітаптың бетін аудару, қалам тықылдату, кілт сылдырлату, қағаз умаждау).

3️.Оқушылар не естігенін сипаттайды.

4️.Кейін осы дыбыстардың қайсысын жиі кездестіретінін және олардың маңызын талқылайды.

? Сұрақ:

Дыбыстарды ажырату оңай болды ма?

Егер құлағымыз дұрыс естімесе, бұл бізге қалай әсер етеді?

Күнделікті өмірде қандай дыбыстар бізге маңызды?

"Құпия сөз" әдісі

Құпия сөздер:

Көру мүшесі: "Көз"

Көру қызметі: "Түсіну"

Көру бұзылуы: "Қолайсыздық"

Көру гигиенасы: "Қорғау"

Оқушылар амандасады, сынып тәртібін сақтайды.

Оқушылар үй жұмысы бойынша өткен білімдерін еске түсіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

Жауап:

"Көру мүшесі — көз, ол әлемді көруге мүмкіндік береді және біздің қоршаған ортаны түсінуімізге көмектеседі. Көру қызметінің бұзылуы қолайсыздықтар туғызады, ал көру гигиенасы көзді қорғау мен оның дұрыс жұмыс істеуін қамтамасыз етеді."

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель, презентация

Оқушылардың назарын аудару

«Естімесең, сенесің бе?»

? Мақсаты:

Оқушыларға есту қабілетінің маңызын сезіндіру, қоршаған ортадағы дыбыстарды қалай қабылдайтынын ойландыру және есту гигиенасының маңызын түсіндіру.

? Тапсырма:

Екі оқушы жұптасып жұмыс істейді.

Бір оқушы құлаққап киіп, музыканы қаттырақ қосады.

Екінші оқушы оған 1-2 метр қашықтықтан сөйлем айтады (сыбырлап, орташа дауыспен, қатты дауыспен).

Бірінші оқушы не айтылғанын түсінуге тырысады.

Сұрақ:

Қатты шудың әсерінен есту қабілеті қалай өзгерді? Екі немесе одан да көп дұрыс жауапты таңдаңыз.

□ Қатты дыбыс адамды жақсы естуге көмектеседі.

□ Шуды азайту адамның есту қабілетін жақсартады.

□ Есту мүшесі ұзақ уақыт қатты шуға ұшыраса, нашарлауы мүмкін.

□ Құлақтың құрылымы сыртқы дыбыстарды сүзгіден өткізбейді.

□ Дыбыс қабылдау жүйке жүйесі арқылы жүреді.

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

✅ Дұрыс жауаптар:

Шуды азайту адамның есту қабілетін жақсартады.

Есту мүшесі ұзақ уақыт қатты шуға ұшыраса, нашарлауы мүмкін.

Дыбыс қабылдау жүйке жүйесі арқылы жүреді.

? Жауабы:

Есту мүшесі қатты дыбыстарға сезімтал, музыканы ұзақ уақыт қатты тыңдау немесе шуыл көп ортада болу есту қабілетіне кері әсер етуі мүмкін.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель, презентация

Сабақтың мақсатын таныстыру

8.1.7.2- дыбысты қабылдау ерекшеліктерін зерттеу және есту гигиенасының ережелерін сипаттау;

Кілт сөздер:

Жаңа сабақтың оқу мақсатын жазады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель, презентация

Биология 8-сынып,Автор: А.Соловьева, Б.Ибраимова. Алматы «Атамұра» баспасы 2018ж

Құндылық:

«жасампаздық және жаңашылдық»

Теориялық білім: Есту мүшесінің құрылысы, естудің маңызы, естудің бұзылу себептері және есту мүшесінің гигиенасы туралы білу.

Практикалық дағдылар: Дыбысты қабылдау ерекшеліктерін зерттеу және құлақтың есту қабілетін анықтау әдістерін меңгеру.

Функционалдық сауаттылық: Есту гигиенасын сақтау және естудің бұзылу себептерін түсініп, оларды алдын алу шараларын қолдану.

Сабақтың оқу мақсатымен байланысты басты құндылықтармен танысады. Ой қозғау жүзеге асады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель, презентация

Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты таныстыру

Мәтін:

Қазақстандағы есту қабілетінің бұзылуы

Қазақстанда қатты шудың әсерінен есту қабілеті төмендеген адамдар саны артып келеді. Әсіресе, өнеркәсіп орындарында жұмыс істейтіндер, құлаққапты көп қолданатын жастар, көлік жүргізушілері арасында есту қабілетінің бұзылуы жиі байқалады.

Дәрігерлер музыканы қатты тыңдамау, шуылдан аулақ болу, құлақ күтімін сақтау сияқты қарапайым ережелер есту қабілетін ұзақ уақыт сақтауға көмектесетінін айтады.

Мәтінді оқиды – берілген өмірлік жағдайға немесе ғылыми контекстке талдау жасайды.Негізгі идеяны анықтайды – мәтіндегі басты мәселені немесе зерттелетін құбылысты табады.Ақпаратты талдайды – мәтіннен қажетті мәліметтерді бөліп алады.Қорытынды жасайды – алынған ақпаратты қолдана отырып, сұрақтарға жауап береді немесе шешім ұсынады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель, презентация

Оқушыларға бағыт бағдар беру

1-тапсырма: Есту мүшесінің құрылымы

Сұрақ:

Қай тұжырымдар есту мүшесінің дұрыс жұмыс істеуі үшін маңызды? Екі немесе одан да көп дұрыс жауапты таңдаңыз.

□ Дауыстық тербелістерді ішкі құлақ қабылдайды.

□ Дыбыс тек миға тікелей әсер етеді, құлақтың рөлі жоқ.

□ Құлақ қалқаны дыбысты жинап, құлақ каналына бағыттайды.

□ Шуылдың көп болуы құлақтың ішкі жасушаларына зақым келтіруі мүмкін.

□ Дыбыс сүйектер (балғашық, төс, үзеңгі) арқылы беріледі.

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

✅ Дұрыс жауаптар:

Дауыстық тербелістерді ішкі құлақ қабылдайды.

Құлақ қалқаны дыбысты жинап, құлақ каналына бағыттайды.

Шуылдың көп болуы құлақтың ішкі жасушаларына зақым келтіруі мүмкін.

Дыбыс сүйектер (балғашық, төс, үзеңгі) арқылы беріледі.

Дескриптор:

Есту мүшесінің құрылымы мен қызметін сипаттайды – 2 балл

Құлақтың дыбысты қалай қабылдайтынын түсіндіреді – 2 балл

Қате жауаптарды талдайды – 1 балл

Интерактивті панель, презентация

Үлестірме парақтар

Жұмыс дәптерлері

Практикалық тапсырмалар беру.

2-тапсырма: Дыбыс толқындары және олардың таралуы

Сұрақ:

Дыбыс толқындары қалай таралады? Екі немесе одан да көп дұрыс жауапты таңдаңыз.

□ Дыбыс тек ауада таралады, суда таралмайды.

□ Дыбыстың таралу жылдамдығы әртүрлі ортада әртүрлі болады.

□ Вакуумда дыбыс таралады, өйткені онда ешқандай кедергі жоқ.

□ Қатты денелерде дыбыс толқындары жылдамырақ таралады.

□ Дыбыс тек адам құлағына ғана әсер етеді, басқа ортаға ешқандай ықпал етпейді.

3-тапсырма: Дыбыс қабылдауға әсер ететін химиялық заттар

Сұрақ:

Құлақтың дұрыс жұмыс істеуі үшін қандай химиялық элементтер маңызды? Екі немесе одан да көп дұрыс жауапты таңдаңыз.

□ Кальций сүйектердің беріктігін сақтайды.

□ Дәрумендер құлаққа ешқандай әсер етпейді.

□ Темір құлақтағы қан айналымын жақсартады.

□ Омега-3 май қышқылдары құлақ жасушаларының жұмысын жақсартады.

□ Құрамында көп қант бар тағамдар құлақтың жұмысын жақсартады.

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

✅ Дұрыс жауаптар:

Дыбыстың таралу жылдамдығы әртүрлі ортада әртүрлі болады.

Қатты денелерде дыбыс толқындары жылдамырақ таралады.

✅ Дұрыс жауаптар:

Кальций сүйектердің беріктігін сақтайды.

Темір құлақтағы қан айналымын жақсартады.

Омега-3 май қышқылдары құлақ жасушаларының жұмысын жақсартады.

Дескриптор:

Дыбыс толқындарының физикалық қасиеттерін сипаттайды – 2 балл

Дыбыстың әртүрлі ортада таралу ерекшеліктерін түсіндіреді – 2 балл

Қате жауаптарды талдайды – 1 балл

Дескриптор:

Құлақтың жұмысын жақсартатын маңызды химиялық элементтерді сипаттайды – 2 балл

Дұрыс тамақтанудың есту қабілетіне әсерін түсіндіреді – 2 балл

Қате жауаптарды талдайды – 1 балл

Интерактивті панель, презентация

Үлестірме парақтар

Жұмыс дәптерлері

Бағалау

? №12 Зертханалық жұмыс: Есту ерекшеліктерін зерттеу (есту қабілетін анықтау)

? Мақсаты:

Есту өткірлігін зерттеу әдістерін үйрену

Дыбысты қабылдау ерекшеліктерін анықтау

Есту гигиенасының маңызын түсіну

1️.Жұптасып жұмыс істейді: Біреуі зерттелуші, екіншісі зерттеуші болады, кейін рөлдері ауысады.

2️.Есту өткірлігін зерттейді:

6,5–7 м қашықтықта тұрып, зерттеуші сыбырлап сөз айтады.

Зерттелуші бір құлағын жауып, естіген сөзді қайталайды.

Зерттеуші дұрыс немесе қате жауаптарды белгілейді.

3️.Есту өрісін анықтайды:

Зерттелуші көзін жұмып, дыбыстың бағытын анықтайды.

Дыбыстың қай жақтан шыққанын айтып, зерттеуші нәтижелерді белгілейді.

4️.Қорытынды жасайды:

Есту қабілетінің деңгейін анықтайды (қалыпты немесе төмендеген).

Есту гигиенасының маңызын сипаттайды.

Дескриптор:

Есту өткірлігін зерттеу әдісін дұрыс орындады – 2 балл

Дыбыс бағытын анықтау қадамдарын дұрыс орындады – 2 балл

Алынған нәтижелерді дұрыс талдады – 2 балл

Есту гигиенасының маңызын сипаттады – 2 балл

Қорытынды жасады және өз есту қабілетіне баға берді – 2 балл

Интерактивті панель, презентация

Үлестірме парақтар

Жұмыс дәптерлері

Сабақтың соңы

Кері байланыс беру

«Есту мүшесі шкаласы»

Мақсаты: Оқушылардың есту мүшесінің құрылысы мен естудің маңызы туралы түсініктерін бағалау.

Оқушылар есту мүшесінің құрылысын 1-ден 5-ке дейінгі шкала бойынша бағалайды:

1 — Мүлдем түсінбедім.

2 — Аздап түсіндім.

3 — Орташа түсіндім.

4 — Түсіндім, бірақ кейбір тұстары әлі түсініксіз.

5 — Толық түсіндім және маңызын білемін.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель

Презентация

Білімді игеруді жақсарту және оны тәжірибеге көшіру

Шығармашылық жұмыс.

§40. Есту және көру рецепторлары

қызметтерінің механизмі.

Білім алушылар келесі тақырыптың тақырыбымен және тірек сызба сызады. Ой қозғау жүзеге асады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Жұмыс дәптері

Биология 8-сынып,Автор: А.Соловьева, Б.Ибраимова. Алматы «Атамұра» баспасы 2018ж