Бөлім:

«Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары»

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сыныбы: 9 «а,ә,б»

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Адам генетикасы. Адамның тұқымқуалау белгілерін зерттеу әдістері. Адамның генетикалық ауруларының алдын алу. §41.Адам генетикасы және оның зерттеу әдістері.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

9.2.4.9 - адам генетикасын зерттеудің негізгі әдістерін сипаттау;

Сабақтың мақсаты:

адам генетикасын зерттеудің негізгі әдістерін сипаттайды;

Сабақ кезеңі

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Бұрынғы білімін еске түсіру

Оқушылармен амандасу, түгендеу, сынып тәртібін қадағалау.

? Психологиялық ахуал: «Адам генетикасы – біз кімбіз?»

? Тапсырма:

«Сіз өзіңіздің ата-анаңызға ұқсайсыз ба? Қандай белгілер тұқым қуалайды?»

«Біздің генетикалық ерекшеліктеріміз қалай зерттеледі?»

"Құпия сөз" әдісі

Құпия сөздер:

Қан тобы: "Тұқымқуалау"

АВО жүйесі: "Топтау"

Доминант: "А, В"

Резус-фактор: "Антиген"

Генотип: "AA, AO"

Оқушылар амандасады, сынып тәртібін сақтайды.

Адамның көптеген белгілері генетика арқылы беріледі, ал кейбіреулері қоршаған ортаға байланысты өзгеруі мүмкін.

Оқушылар үй жұмысы бойынша өткен білімдерін еске түсіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

Дұрыс жауабы:

"Адамның қан топтары АВО жүйесі бойынша тұқымқуады. А және В доминантты, ал О рецессивті. Резус-фактор – бұл антиген, ол оң немесе теріс болып бөлінеді. Қан топтары мен резус-фактор тұқымқуалау заңдылықтарына сәйкес беріледі."

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель, презентация

Биология 9-сынып,Автор: Н.Г.Асанов, А.Р.Соловьева,Б.Т.Ибрагимова . «Атамұра» баспасы 2019ж

Оқушылардың назарын аудару

«Тұқым қуалайтын ерекшеліктерді анықта!»

? Тапсырма:

Сұрақ: Төмендегі белгілердің қайсысы тек генетикалық жолмен беріледі? Екі немесе одан да көп дұрыс жауапты таңдаңыз.

□ Шаштың табиғи түсі

□ Қол жазуы

□ Саусақ іздері

□ Ағылшын тілін білу қабілеті

□ Гемофилия

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

✅ Дұрыс жауаптар:

Шаштың табиғи түсі

Саусақ іздері

Гемофилия

? Қорытынды:

Генетикалық белгілер ДНҚ арқылы беріледі, ал кейбір қабілеттер қоршаған орта әсерінен дамиды.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель, презентация

Сабақтың мақсатын таныстыру

9.2.4.9 - адам генетикасын зерттеудің негізгі әдістерін сипаттау;

Кілт сөздер:

Жаңа сабақтың оқу мақсатын жазады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель, презентация

Биология 9-сынып,Автор: Н.Г.Асанов, А.Р.Соловьева,Б.Т.Ибрагимова . «Атамұра» баспасы 2019ж

Құндылық:

«жасампаздық және жаңашылдық»

Теориялық білім: Адам генетикасының зерттеу әдістері, соның ішінде тұқымқуалау белгілерін зерттеу әдістері және генетикалық аурулардың алдын алу туралы білу.

Практикалық дағдылар: Адам генетикасын зерттеу әдістерін қолдану және генетикалық ауруларды анықтау.

Функционалдық сауаттылық: Адам генетикасын зерттеу әдістерін түсініп, олардың генетикалық ауруларды алдын алу мен зерттеудегі маңызын бағалау.

Сабақтың оқу мақсатымен байланысты басты құндылықтармен танысады. Ой қозғау жүзеге асады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель, презентация

Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты таныстыру

Мәтін:

Қазақстанда тұқым қуалайтын ауруларды зерттеу

Қазақстандық ғалымдар адам генетикасын зерттеу арқылы тұқым қуалайтын аурулардың алдын алу бағытында жұмыс істеп жатыр.

Фенилкетонурия, гемофилия және бұлшықет дистрофиясы сияқты аурулар генетикалық мутацияларға байланысты пайда болады.

Генетикалық зерттеулер болашақ ұрпақтың денсаулығын сақтауға көмектеседі.

Тұқым қуалайтын аурулардың алдын алу үшін ерте диагностика және генетикалық кеңес беру маңызды.

? Генетика адамдардың денсаулығы мен болашағын анықтауда маңызды рөл атқарады!

Мәтінді оқиды – берілген өмірлік жағдайға немесе ғылыми контекстке талдау жасайды.Негізгі идеяны анықтайды – мәтіндегі басты мәселені немесе зерттелетін құбылысты табады.Ақпаратты талдайды – мәтіннен қажетті мәліметтерді бөліп алады.Қорытынды жасайды – алынған ақпаратты қолдана отырып, сұрақтарға жауап береді немесе шешім ұсынады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель, презентация

Оқушыларға бағыт бағдар беру

? 1-тапсырма: Адам генетикасын зерттеу әдістері

Сұрақ:

Адам генетикасын зерттеудің қандай әдістері бар? Екі немесе одан да көп дұрыс жауапты таңдаңыз.

□ Цитогенетикалық әдіс (хромосомаларды зерттеу)

□ Психологиялық тесттер

□ Дерматологиялық тексеру

□ Генеалогиялық әдіс (шежірелік талдау)

□ Молекулалық-генетикалық әдіс

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

✅ Дұрыс жауаптар:

Цитогенетикалық әдіс (хромосомаларды зерттеу)

Генеалогиялық әдіс (шежірелік талдау)

Молекулалық-генетикалық әдіс

Дескриптор:

Адам генетикасын зерттеудің негізгі әдістерін анықтайды – 2 балл

Әр әдістің маңызын түсіндіреді – 2 балл

Қате жауаптарды талдайды – 1 балл

Интерактивті панель

Презентация

Жұмыс дәптерлері

Үлестірме парақтар

Практикалық тапсырмалар беру.

? 2-тапсырма: Генетикалық ақпарат пен ДНҚ құрылымы

Сұрақ:

Генетикалық ақпарат қандай химиялық құрылымдар арқылы беріледі? Дұрыс жауапты таңдаңыз.

□ Белоктар

□ ДНҚ (дезоксирибонуклеин қышқылы)

□ Глюкоза

□ Көмірқышқыл газы

□ Липидтер

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

✅ Дұрыс жауап:

ДНҚ (дезоксирибонуклеин қышқылы)

Дескриптор:

Генетикалық ақпарат тасымалдаушы молекуланы анықтайды – 2 балл

ДНҚ-ның құрылымдық ерекшелігін сипаттайды – 2 балл

Қате жауаптарды талдайды – 1 балл

Интерактивті панель

Презентация

Жұмыс дәптерлері

Үлестірме парақтар

Бағалау

? 3-тапсырма: Радиацияның генетикалық мутацияларға әсері

Сұрақ:

Радиация қандай жағдайда генетикалық өзгерістерге әкелуі мүмкін? Дұрыс жауапты таңдаңыз.

□ Егер радиация мөлшері өте аз болса

□ Егер радиация ДНҚ молекуласын зақымдаса

□ Радиация адам геніне әсер ете алмайды

□ Радиация тек жануарларға ғана әсер етеді

□ Радиацияның әсері бірден байқалады

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

✅ Дұрыс жауап:

Егер радиация ДНҚ молекуласын зақымдаса

Дескриптор:

Радиацияның генетикалық өзгерістерге әсерін түсіндіреді – 2 балл

ДНҚ мутацияларының себептерін сипаттайды – 2 балл

Қате жауаптарды талдайды – 1 балл

Интерактивті панель

Презентация

Жұмыс дәптерлері

Үлестірме парақтар

Сабақтың соңы

Кері байланыс беру

«Адам генетикасы шкаласы» әдісі

Мақсаты: Оқушылардың адам генетикасы мен оның зерттеу әдістері туралы түсінігін бағалау.

Оқушылар адам генетикасын 1-ден 3-ке дейінгі шкала бойынша бағалайды:

1 — Мүлдем түсінбедім.

2 — Аздап түсіндім, бірақ толық емес.

3 — Толық түсіндім және маңызын білемін.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель

Презентация

Білімді игеруді жақсарту және оны тәжірибеге көшіру

Шығармашылық жұмыс.

§42.Адамның тұқымқуалайтын ауруларының алдын алу. Генеалогиялық шежіре құрастыру.

Білім алушылар келесі тақырыптың тақырыбымен және тірек сызба сызады. Ой қозғау жүзеге асады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Биология 9-сынып,Автор: Н.Г.Асанов, А.Р.Соловьева,Б.Т.Ибрагимова . «Атамұра» баспасы 2019ж