§47. Кребс циклі. Циклдің негізгі және аралық қосылыстары, реакцияның соңғы өнімдері

Тақырып бойынша 11 материал табылды

§47. Кребс циклі. Циклдің негізгі және аралық қосылыстары, реакцияның соңғы өнімдері

Материал туралы қысқаша түсінік

10.1.4.6- Кребс циклін сипаттау;

Материалдың қысқаша нұсқасы

10 сынып ЖМБ №24

ДӘІЖО___________

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
«» КММ
(білім беру ұйымының атауы)
Қысқа мерзімді (сабақ) жоспары

Кребс циклі және оның биологиялық маңызы.

§47. Кребс циклі. Циклдің негізгі және аралық қосылыстары, реакцияның соңғы өнімдері. БЖБ (20-мин)

(Сабақ тақырыбы)

Бөлім:	Тыныс алу
Педагогтің аты-жөні:
Күні:
Сыныбы: 10 «ә,б»	Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:	Кребс циклі және оның биологиялық маңызы. §47. Кребс циклі. Циклдің негізгі және аралық қосылыстары, реакцияның соңғы өнімдері. БЖБ (20-мин)
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты	10.1.4.6- Кребс циклін сипаттау;
Сабақтың мақсаты:	Кребс циклін сипаттайды және бөлім бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларын орындайды;

Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Бұрынғы білімін еске түсіру

Оқушылармен амандасу, түгендеу, сынып тәртібін қадағалау.

«Бір қадам алға..» әдісі арқылы өткен материалды және үй жұмысын пысықтау мақсатында тапсырма беру.

Бұрыңғы кілт сөздер:

1.Митохондрия

2.Сыртқы және ішкі мембрана

3.Кристалар

4.Матрикс

5.Қуат стансысы

Оқушылар амандасады, сынып тәртібін сақтайды.

Оқушылар үй жұмысы бойынша өткен білімдерін еске түсіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

Дескриптор:

-тапсырманың әр дұрыс жауабы үшін -1 балл;

-әр кілт сөздің дұрыс мазмұны үшін - 1 балл;

Интерактивті панель, презентация

https://wordwall.net/resource/82582101

Оқушылардың назарын аудару

«Ой қозғау сұрағы»

Кребс циклінің адам организмі үшін маңыздылығы неде және оның бұзылуы қандай салдарға әкелуі мүмкін?

Дәйек сөз немесе цитата:

"Әр тыныс – өмірге тағы бір мүмкіндік."

— Опра Уинфри

«Қызықты деректер»

- Тақырыпқа байланысты қызықты фактілер, оқиғалар немесе нақты өмірден алынған мысалдар оқушылардың назарын аударуға көмектеседі және олардың материалды жақсырақ есте сақтауына ықпал етеді.

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

Жауабы:

Кребс циклі организмнің жасушалық деңгейде энергия өндіруінде шешуші рөл атқарады. Бұл цикл бұзылған жағдайда:

Энергия тапшылығы туындайды (АТФ жеткіліксіздігі).

Токсиндердің жиналуы байқалады (мысалы, лактаттың жиналуы – лактат-ацидоз).

Организмнің тыныс алу процестері бұзылады, бұлшықет әлсіздігі және басқа да жүйелік ақаулар пайда болады.

Көптеген метаболикалық аурулар, мысалы, митохондриялық дисфункция туындауы мүмкін.

Дескриптор:

-тапсырманың әр дұрыс жауабы үшін -1 балл;

Интерактивті панель, презентация

Биология 10-сынып, Автор: Е.А.Очкур, Ж.Ж.Құрманғалиева, М.А.Нуртаева. Алматы «Мектеп» баспасы 2019ж

Сабақтың мақсатын таныстыру

10.1.4.6- Кребс циклін сипаттау;

Дәйек сөз немесе цитата:

"Кребс циклі – бұл клеткадағы қуат өндірісінің жүрегі, оның әрбір кезеңі химиялық өзгерістер арқылы энергияны босатып, өмірді сақтаудың негізі болып табылады."

— Ханс Кребс

"Кребс циклі – тіршілік клеткаларында қуаттың жаңғырып отыруын қамтамасыз ететін, табиғаттың күрделі әрі сымбатты жоспары."

— Фрэнсис Крик

Жаңа сабақтың оқу мақсатын жазады.

Дескриптор:

- әр кілт сөздерді мазмұнымен сәйкестендіргені үшін – 1 балл;

Интерактивті панель, презентация

Биология 10-сынып, Автор: Е.А.Очкур, Ж.Ж.Құрманғалиева, М.А.Нуртаева. Алматы «Мектеп» баспасы 2019 ж

Құндылық:

«жасампаздық және жаңашылдық»

Теориялық білім: Кребс циклін сипаттайды;

Практикалық дағдылар: Кребс циклінің жүру процесін модельдейді;

Функционалдық сауаттылық: Кребс циклінің жүру процесін түсіндіреді;

Сабақтың оқу мақсатымен байланысты басты құндылықтармен танысады. Ой қозғау жүзеге асады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель, презентация

Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты таныстыру

«Бейнетүсіндіру» әдісі. мұғалім жаңа сабақты бейне сурет, кесте арқылы түсіндіру.

«Ойнайық та, түсінейік!»

Жаңа кілт сөздерді сәйкестендір

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

Дескриптор:

-тапсырманың әр дұрыс жауабы үшін -1 балл;

Интерактивті панель, презентация

https://wordwall.net/resource/82582998

Оқушыларға бағыт бағдар беру

«Кілт сөздерді сәйкестендіру» әдісі бойынша оқу мақсатына сай тапсырма беріледі.

Тапсырма: Суреттегі үдеріске атау беріңіз және тиісті кілт сөздерді орналастырыңыз.

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді.

Дескриптор:

-тапсырманың әр дұрыс жауабы үшін -1 балл;

Интерактивті панель

Практикалық тапсырмалар беру

Функционалдық сауаттылықты арттыру тапсырмасы ҚМЖ қосымшасында орналасқан.

Функционалдық сауаттылықты арттыру тапсырмаларын орындайды. Ой қозғау жүзеге асады.

Функционалдық сауаттылықты арттыру тапсырмасының дескрипторы ҚМЖ қосымшасында орналасқан.

Интерактивті панель, презентация

Жұмыс дәптері

Үлестірме парақтар

Бағалау

БЖБ тапсырмасы ҚМЖ қосымшасында орналасқан.

БЖБ тапсырмаларын орындайды. Ой қозғау жүзеге асады.

БЖБ тапсырмасының дескрипторы ҚМЖ қосымшасында орналасқан.

Интерактивті панель, презентация

Үлестірме парақтар

Сабақтың соңы

Кері байланыс беру

"Кері байланыс парағы" әдісі. Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, кері байланысын тыңдайды.

Оқушыларға дайын сұрақтары бар парақ таратылады.

Оқушылар бүгінгі сабақтың мақсатына жеткізетін тапсырмалар орындауына қарай, өз түсінгенін, пікірін, өз ойын айту арқылы сабаққа қорытынды жасайды.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель

Презентация

"Не ұнады?"

"Не қиын болды?"

"Қандай қосымша ақпарат қажет?"

Білімді игеруді жақсарту және оны тәжірибеге көшіру

Шығармашылық жұмыс

Тірек сызба

§50.Абсорбция және реабсорбция. Зәрдің түзілуі.

Оқушылар берілген тақырыпша бойынша тірек сызба жасайды, берілген тапсырманы орындайды.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Биология 10-сынып, Автор: Е.А.Очкур, Ж.Ж.Құрманғалиева, М.А.Нуртаева. Алматы «Мектеп» баспасы 2019 ж

ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ ЖОСПАРҒА ҚОСЫМША

Үй жұмысы бойынша тапсырма

«Кілт сөздерді сәйкестендіру» әдісі бойынша өткен сабаққа байланысты тапсырма беріледі.

Митохондрия
Сыртқы және ішкі мембрана
Кристалар
Матрикс
Қуат стансысы

Митохондрияда орналасқан электрондарды өткізетін сұйық зат
АТФ молекуласында макроэргиялық байланыстың түзілуі
АТФ синтетаза кешендері орналасқан
Тыныс алуға қатысатын органоид
Митохондрияның қос мембранасы

«Қызықты деректер»

Ханс Кребстің ашылуы және Нобель сыйлығы

1937 жылы Ханс Кребс Кребс циклін (цитратты цикл) ашып, метаболизмнің негізін түсінуде үлкен жаңалық жасады. Бірақ оның жұмысы алғашында көпке дейін мойындалмады. Тек 1953 жылы ғана ол Нобель сыйлығын алды. Оның бұл жаңалығы медицинада және биохимияда революциялық өзгеріс жасады, әсіресе аэробты тыныс алу процестерін түсінуде.

Дене жаттығуы және Кребс циклі

Кребс циклі физикалық жаттығулар кезінде энергия өндіруде маңызды рөл атқарады. Ауыр спорт түрлерімен айналысқанда, жасушаларға қажетті оттегі жеткілікті мөлшерде жетуі керек. Егер оттегі азайса, Кребс циклі баяулап, организм анаэробты тыныс алуға көшеді. Бұл процесс лактат жинақталуына және бұлшықеттерде "күйіп" тұрғандай сезімге әкеледі.

Ұзақ өмір мен Кребс циклі

Кребс циклінің тиімді жұмыс істеуі ұзақ өмір сүруге тікелей байланысты. Ғалымдар митохондриялардың функциясын зерттей отырып, олардың дұрыс жұмыс істемеуі қартаю және түрлі аурулардың (мысалы, Паркинсон немесе Альцгеймер ауруы) дамуымен байланысы бар екенін анықтады. Митохондрияларды қорғау және олардың тиімділігін арттыру үшін дұрыс тамақтану (антиоксиданттарға бай диета) мен физикалық белсенділік маңызды.

Қатерлі ісік пен Кребс циклі

Қатерлі ісік жасушалары қалыпты жасушаларға қарағанда энергия өндіру үшін көбінесе Кребс циклін емес, анаэробты гликолизді пайдаланады (Варбург эффекті). Бұл құбылыс ғалымдардың қатерлі ісікті емдеу үшін жаңа терапияларды дамытуына жол ашады.

Күнделікті тамақтану және Кребс циклі

Кребс циклі тек көмірсуларды ғана емес, сондай-ақ майлар мен белоктарды энергияға айналдыруда маңызды рөл атқарады. Мысалы, майлы тағамдар ацетил-КоА түзу арқылы Кребс цикліне қосылады. Сол себепті теңдестірілген тамақтану Кребс циклінің тиімді жүруін қамтамасыз етеді.

Митохондрия мен ана

Барлық митохондриялар ДНҚ-сы ананың жұмыртқасынан беріледі. Бұл дегеніміз, Кребс циклі арқылы энергия өндірудің негізі анадан беріледі. Сондықтан митохондрия ДНҚ-сының мутациялары тұқым қуалайтын ауруларға себеп болуы мүмкін.

Ғарыштағы өмір және Кребс циклі

Ғарышкерлердің денесі нөлдік гравитацияда өзгерістерге ұшырайды. Митохондриялардың жұмысы бұзылып, Кребс циклі баяулап, энергия тапшылығын тудырады. Сондықтан ғарышкерлерге арнайы диета және физикалық жаттығулар бағдарламасы дайындалады.

«Бейнетүсіндіру» әдісі. мұғалім жаңа сабақты бейне сурет, кесте арқылы түсіндіру.

Кезең	Сипаттамасы	Түзілетін өнімдер
1. Ацетил-КоА түзілуі	Пируваттан ацетил-КоА түзіледі; бұл процесс NADH-ты түзеді.	NADH
2. Цитрат түзілуі	Ацетил-КоА оксалоацетатпен қосылып, цитрат түзеді.	Цитрат
3. Изомеризация	Цитрат изоцитратқа айналады, бұл молекула реакцияларға дайындалады.	Изоцитрат
4. Декарбоксилдену реакциялары	Изоцитрат пен α-кетоглутарат декарбоксилденіп, CO₂ және NADH түзіледі.	NADH, CO₂
5. Сукцинил-КоА түзілуі	α-Кетоглутарат сукцинил-КоА-ға айналады, NADH түзіледі.	NADH, CO₂
6. Сукцинаттың түзілуі	Сукцинил-КоА сукцинатқа айналып, АТФ немесе ГТФ түзіледі.	ГТФ немесе АТФ
7. Фумарат және малат түзілуі	Сукцинат фумаратқа, кейін малатқа айналады, FADH₂ түзіледі.	FADH₂
8. Оксалоацетаттың қайта түзілуі	Малат оксалоацетатқа дейін тотығады, NADH түзіледі.	NADH

«Кілт сөздерді сәйкестендіру» әдісі бойынша оқу мақсатына сай тапсырма беріледі.

Кребс циклі
Ацетил-кофермент
Тотықтырғыш карбоксилсіздену

Екі атом көміртектің CO₂ – ге дейін тотығуы үшін судың екі молекуласынан бөлініп шығатын оттек пайдалануы
Көптеген биохимиялық реакцияларда қолданылатын маңызды метаболикалық қосылыс.
Бұл бос көміртекті ацетилдік фрагменттің толық тотығуына әкелетін реакциялар жүйесі.

Тапсырма: Суреттегі үдеріске атау беріңіз және тиісті кілт сөздерді орналастырыңыз.

ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚ ТАПСЫРМАСЫ

Оқушының аты-жөні: _____________________________________________сыныбы___________

Контекст

Кребс циклі – жасуша метаболизмінің негізгі процестерінің бірі. Ол митохондрияда жүреді және ағзаға энергия береді. Кребс циклі арқылы энергияның (АТФ) көп бөлігі жанама түрде түзіледі. Цикл барысында көмірқышқыл газы бөлінеді, ал NADH және FADH₂ молекулалары кейіннен электрон тасымалдау тізбегінде энергия өндіру үшін қолданылады.

Зерттеу тапсырмасы

Сұрақ: Адам ағзасының энергия қажеттілігі күнделікті тамақтану арқылы қамтамасыз етіледі. Глюкоза метаболизмінің (гликолиз, Кребс циклі және электрон тасымалдау тізбегі) тиімділігін зерттеу үшін төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз.

Кесте тапсырмасы

Кребс циклінің әр кезеңіндегі өнімдер мен энергия тиімділігі:

Кезең	Түзілетін өнімдер	Энергия тиімділігі (АТФ)
Ацетил-КоА-ның қосылуы	Цитрат	-
Декарбоксилдену реакциялары	2 NADH, 2 CO₂	~5 АТФ
Сукцинил-КоА түзілуі	1 NADH, 1 CO₂	~2.5 АТФ
Сукцинаттың түзілуі	1 ГТФ немесе АТФ	1 АТФ
Фумарат және малат түзілуі	1 FADH₂	~1.5 АТФ
Оксалоацетат түзілуі	1 NADH	~2.5 АТФ
Жалпы	3 NADH, 1 FADH₂, 1 АТФ	~10 АТФ

Сұрақ: Осы кестеге сүйене отырып:

1.Бір глюкозаның толық аэробты ыдырауынан қанша АТФ түзіледі?

2.NADH және FADH₂ молекулаларының қандай рөл атқаратынын түсіндіріңіз.

Тест тапсырмасы

1.Кребс циклінің қандай өнімдері электрон тасымалдау тізбегіне қатысады?

A) ГТФ және АТФ

B) NADH және FADH₂

C) CO₂ және су

D) Глюкоза және су

Жауап: B) NADH және FADH₂

2.Кребс циклі толық тоқтаса, ағзада қандай өзгеріс байқалады?

A) Энергия өндіру төмендейді, бірақ анаэробты процестер күшейеді.

B) Тыныс алу қалыпты жүреді.

C) Көмірқышқыл газының түзілуі артады.

D) Ағза энергияны тікелей ДНҚ-дан алады.

Жауап: A) Энергия өндіру төмендейді, бірақ анаэробты процестер күшейеді.

3.Ацетил-КоА Кребс цикліне не үшін қажет?

A) Ол оттегі тасымалдайды.

B) Ол көмірқышқыл газын бөліп шығарады.

C) Ол циклді бастайтын негізгі субстрат болып табылады.

D) Ол ATP-ны түзеді.

Жауап: C) Ол циклді бастайтын негізгі субстрат болып табылады.

Талдау тапсырмасы

Мәтін: Гликолиз, Кребс циклі және электрон тасымалдау тізбегінің өзара байланысы энергия өндіру үшін өте маңызды. Глюкозаның аэробты ыдырауынан 30-32 АТФ түзіледі. Бұл энергия тыныс алу процестерінде ғана емес, сонымен қатар бұлшықеттердің жиырылуы, жасушалардың бөлінуі және метаболикалық процестер үшін пайдаланылады.

Сұрақ: Гликолиз және Кребс циклінің қандай процестері бірге жұмыс істейді? Бұл процестердің бұзылуы қандай салдарға әкелуі мүмкін?

Жауап:

Гликолиздің рөлі: Пируват түзеді, ол митохондрияға өтіп, ацетил-КоА-ға айналады.

Кребс циклі: Ацетил-КоА-ны энергия тасымалдаушыларға (NADH, FADH₂) айналдырады.

Бұзылу салдары:

Энергия тапшылығы;
Лактаттың жиналуы (лактат-ацидоз);
Бұлшықет әлсіздігі және жүйке жүйесінің бұзылуы.

БӨЛІМ БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАР

Оқушының аты-жөні: _____________________________________________сыныбы___________

«Тыныс алу» бөлімі бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары

Оқу мақсаты:

10.1.4.1- АТФ-тың құрылысы мен қызметтерін сипаттау;

10.1.4.2- анаэробты және аэробты тыныс алу барысындағы АТФ синтезін салыстыру;

10.1.4.3- метоболизмнің түрлерін атау;

10.1.4.4- энергетикалық алмасу кезеңдерін сипаттау;

10.1.4.5- митохондрия құрылымдары мен жасушалық тынысалу үдерістерінің өзара байланысты орнату;

1-тапсырма:

Тақырыбы: АТФ-тың құрылысы мен қызметтері

Сұрақ:

1.АТФ молекуласының негізгі құрылымдық элементтерін атаңыз және олардың қызметін түсіндіріңіз.

_________________________________________________________________________________________

2.АТФ молекуласының жасушадағы маңызын сипаттаңыз._________________________________________

Жауабы:

1.АТФ құрылысы:

Азотты негіз (аденин)
Рибоза (қант)
Үш фосфат тобы

Қызметі: Үшінші фосфат байланысының гидролизі кезінде көп энергия бөлініп, оны жасуша метаболизмдік үдерістерге пайдаланады.

2.АТФ маңызы:

Энергия көзі ретінде қолданылады.
Бұлшықет жиырылуы, биосинтез, иондық сорғылар жұмысын энергиямен қамтамасыз етеді.

2-тапсырма:

Тақырыбы: Анаэробты және аэробты тыныс алу кезіндегі АТФ синтезі

Сұрақ: 1.Төмендегі кестені толтырыңыз:

Көрсеткіштер	Анаэробты тыныс алу	Аэробты тыныс алу
Қажетті оттегі
Өнімдер
Энергия мөлшері (АТФ)

Жауабы:

Көрсеткіштер	Анаэробты тыныс алу	Аэробты тыныс алу
Қажетті оттегі	Қажет емес	Қажет
Өнімдер	Лактат немесе этанол, СО₂	СО₂ және су
Энергия мөлшері (АТФ)	2 АТФ	36-38 АТФ

3-тапсырма:

Тақырыбы: Метаболизмнің түрлері
Сұрақ:

1.Метаболизмнің қандай негізгі түрлері бар?_______________________________________________________

2.Әрбір түрінің қысқаша сипаттамасын жазыңыз.__________________________________________________________

Жауабы:

Метаболизмнің түрлері:

Анаболизм
Катаболизм

Сипаттама:

Анаболизм: Жасушада күрделі молекулалардың синтезі (мысалы, белоктар, ДНҚ). Энергияны қажет етеді.
Катаболизм: Күрделі молекулалардың ыдырауы (мысалы, көмірсулар, липидтер). Энергия бөлінеді.

4-тапсырма:

Тақырыбы: Энергетикалық алмасу кезеңдері

Сұрақ:

1.Энергетикалық алмасудың негізгі үш кезеңін сипаттаңыз._________________________________________

2.Әр кезеңде қандай өнімдер түзіледі?___________________________________________________________

Жауабы:

1.Энергетикалық алмасу кезеңдері:

Гликолиз: Цитоплазмада жүреді, 2 АТФ және пируват түзіледі.
Кребс циклі: Митохондрияда жүреді, НАДН, ФАДН₂ және СО₂ түзіледі.
Тыныс алу тізбегі: Митохондрияның ішкі мембранасында жүреді, 32-34 АТФ және су түзіледі.

2. Өнімдер:

Гликолиз: 2 АТФ, 2 НАДН, 2 пируват.
Кребс циклі: 2 АТФ, 6 НАДН, 2 ФАДН₂, СО₂.
Тыныс алу тізбегі: 32-34 АТФ, су.

5-тапсырма:

Тақырыбы: Митохондрия құрылымы мен жасушалық тыныс алу
Сұрақ:
1.Митохондрияның құрылымдық элементтері мен олардың тыныс алу үдерістеріне қатысын сәйкестендіріңіз:

Митохондрия құрылымы	Тыныс алу үдерісі
Ішкі мембрана
Матрикс
Кристалар

Жауабы:

Митохондрия құрылымы	Тыныс алу үдерісі
Ішкі мембрана	Электрон тасымалдау тізбегі
Матрикс	Кребс циклі
Кристалар	Беттік ауданды арттыру, АТФ синтезі

Балл қою кестесі

Бағалау критерийі	Тапсырма №	Дескриптор	Балл
Бағалау критерийі	Тапсырма №	Білім алушы	Балл
10.1.4.1- АТФ-тың құрылысы мен қызметтерін сипаттау;	1	АТФ молекуласының негізгі құрылымдық элементтерін анықтайды;	2
		АТФ қызметін жазады;	1
		АТФ молекуласының жасушадағы маңызын сипаттайды;	1
10.1.4.2- анаэробты және аэробты тыныс алу барысындағы АТФ синтезін салыстыру;	2	анаэробты және аэробты тыныс алу барысындағы АТФ синтезін салыстырады;	2
10.1.4.3- метоболизмнің түрлерін атау;	3	Метаболизм түрлерін сипаттайды;	2
10.1.4.4- энергетикалық алмасу кезеңдерін сипаттау;	4	Энергетикалық алмасудың негізгі үш кезеңін сипаттайды;	1
		Энергетикалық алмасу кезеңдерінің өнімдерін анықтайды;	3
10.1.4.5- митохондрия құрылымдары мен жасушалық тынысалу үдерістерінің өзара байланысты орнату;	5	Митохондрияның құрылымдық элементтері мен олардың тыныс алу үдерістеріне қатысын сәйкестендіреді;	3
Барлығы			15

Жүктеу

Бөлісу

ЖИ арқылы жасау

Файл форматы:

docx

Биология Сабақ жоспары 10 сынып

24.11.2024

491

Жүктеу

ЖИ арқылы жасау

Жариялаған:

Тезекбаева Карлыгаш Толешовна

Бұл материалды қолданушы жариялаған. Ustaz Tilegi ақпаратты жеткізуші ғана болып табылады. Жарияланған материалдың мазмұны мен авторлық құқық толықтай автордың жауапкершілігінде. Егер материал авторлық құқықты бұзады немесе сайттан алынуы тиіс деп есептесеңіз,
шағым қалдыра аласыз

§47. Кребс циклі. Циклдің негізгі және аралық қосылыстары, реакцияның соңғы өнімдері

§47. Кребс циклі. Циклдің негізгі және аралық қосылыстары, реакцияның соңғы өнімдері

Химия пәні

Тарих пәні

Биология пәні

Ағылшын тілі пәні

География пәні

Информатика пәні

Мектепке дейінгі білім беру

«Қазақ тілі» жəне «Қазақ əдебиеті»

Дене шынықтыру

Білім алушылардың білім сапасын арттыру

Инклюзивті білім беру