««5 әдістен» - «50 әдіске»!!!

««5 әдістен» - «50 әдіске»!!!
№

Әдіс-тәсіл түрі

1

«Миға шабуыл»
(әдіс)

2

«Шаттық шеңбері»
(сергіту сәті)

3

«Ақылдың алты
ойлау қалпағы»
Эдвард де Боно
бойынша

4

«Гүлмен тілек»
(сергіту және топқа
біріктіру)

Мақсаты

Тиімділігі

Қолданылуы

Кіріктірілген
модульдер,
идеялар

Қандай да болмасын ақпарат
(мәлімет, проблема, сұрақ)
туралы бар білгендерін
жазбаша немесе ауызша ой
салу.
Бұл әдіс оқушылар бойында
идея немесе тілек білдіру,
тыңдау дағдыларын дамытуға
бағыттау, сондай-ақ барлық
оқушыларды қатыстыру
арқылы оқыту жағдайларын
теңестіру.
Оқушының сыни тұрғыдан
ойлауын дамыту. Мәселені
барынша мұқият талқылап,
оқушының жалпы ойлау
қызметін жетілдіру үшін
ойдың/сананың түрлі
аспектілерін жандандыру
мақсатында қолдану.

Оқушыға сұрақ қою, проблеманы зерттеу
арқылы ой-өрісін дамытады, ойын еркін
жеткізеді. Пікірлерінің еркін айтылуы,
ешқандай сынға ұшырамау керек, қағазға
түсіріліп, талқылау жұмысы болады.
Оқушыны бір-біріне тілек айту арқылы
жақындастырады, көңіл күйін көтереді,
бауырмалдығын оятады.

Жаңа сабақ бастар алдында
осы әдіс бойынша сұрақ қою
арқылы жаңа сабақтың
тақырыбын ашуға болады.

СТО, Диалогтік
оқыту

Сабақ басталар алдында
қолданамыз. Оқушылар үлкен
шеңберге тұрады, кезектесіп
тілек айтады.

ЖАДА

Ұсынылған мәселе бойынша өз ойына
талдау жасайды. Жасалған жұмыс
бойынша өз көзқарасына рефлексия
жасай біледі, толыққанды, жан-жақты
түйіндеме жасайды, жасалған жұмыс
бойынша өзінің шығармашылық
қатынасын көрсетеді, таным әрекеті
үрдісінде қарым-қатынас шеберлігі
артады.

СТО, диалогтік
оқыту, кері
байланыс

Тыңдау дағдыларын дамыту,
сондай-ақ оқушыларды
қатыстыру арқылы
барлығын теңестіру,

Оқушыны бір-біріне тілек айту арқылы
жақындастырады, көңіл күйін көтереді,
бауырмалдығын оятады.

Алты қалпақтың әрқайсысы
ойлаудың түрлі элементтерін,
аспектілерін білдіреді.
Оқушыларға қалпақ беріледі
(рас қалпақ немесе ойдан
шығарылған), олардан
мәселені талқылау барысында
барлық ой операцияларын
(ойлану, талдау т.б.) осы
қалпақтың түсіне сәйкес
келетін шекте жүргізу
сұралады. Сынып топтарға
бөлініп, бір топқа бір түсті
қалпақ беріледі. Мұғалім
әңгімені жүргізеді,
бағыттайды.
Оқушылар арнайы
дайындалып келген гүлді
алақандарына салып тұрып,
бір-біріне тілек тілейді және

ЖАДА

5

6

7

«Сұраққа жетіп ал»
әдісі
А.Ж.Егізбаев
бойынша

жағымды ахуал
қалыптастыру.
Оқушының өз бетінше жұмыс
жасау дағдысын
қалыптастыру, сұрақ қою
дағдыларын дамыту.

«Галереяны
шарлау» әдісі
Саймон Браунхилл
бойынша

Талқыланған мәселе,
дайындалған постер бойынша
қорытынды жұмыс немесе
өнімді ұсыну арқылы өз
жұмысын ұсыну, идеяларын
қорғау, ерекше идеялар
ұсыну.

«Биопоэма» әдісі

Алғашқы сабақ кезінде бірбірімен танысу, жан-жақты
ақпарат жинақтау, ол
ақпаратпен бөлісу.

Өз бетінше ойлап, ақпаратты меңгере
алады. Ақпаратпен ықыласпен жұмыс
жасайды. Мәтінге, әңгімеге сұрақ қояды,
тұжырымдайды. Сыныптастарының
жауаптарын ықылас қойып тыңдайды
және сұрақтар қояды. Таным әрекеті
үрдісінде қарым-қатынас шеберлігі
дамиды. Оқушылар оқығандары бойынша
бір-біріне сұрақ қояды және талқылайды.
Сараптау, жинақтау, бағалау; Ақпаратпен
тиянақты жұмыс
жасалады.Сыныптастарын ұсынылған
мәселе, ақпарат туралы елестетуімен
таныстырады; ұсынылған мәселе туралы
өзгелердің пікірін біледі; өз жұмысын
сыныптастарымен талқылайды, жұмысқа
терең сараптама жасау арқылы өз білімін,
түсінігін кеңейтеді.

Топтағы таныстықты арттырады, өз
ортасындағы ұқсастықты табады,
ізденімпаздыққа жетелейді.

гүлдің астына жазылған сөздер
бойынша топқа біріктіріледі.
Мәтінді толық немесе бір
бөлігін оқыту (мәтіннің
күрделілігіне, оқушылардың
даму ерекшелігіне қарай)
оқылған мәтіннің мазмұнына
әр деңгейлі сұрақтар қою. 1-ші
доп – сұрақ қояды, 2-ші доп
сол сұраққа жауап береді.
Қабырғаға дайындалған постер
ілінеді. «Галереяға саяхат» –
топтар кабинет ішінде
қозғалысқа түседі, қабырға
газеттерін қарайды,
сараптайды, талдайды және
жапсырма қағазға пікірін
немесе сұрағын жабыстырып
кетеді. Галереяға саяхат
аяқталған соң, топтар
жұмыстарға шолу жасап, өз
қабырға газеттеріне жазылған
сыныптастарының пікірін
сараптайды, талқылайды,
сұрақтарға жауап береді және
қорытынды жасайды.

СТО, диалогтік
оқыту

Жаңа әдіс-тәсілдер,
СТО, диалогтік
оқыту

А-4 парақты 8 бөлікке бөліп, ЖАДА
әр бөлікке өзі туралы
маңызды ақпаратты
толтырады. Мәліметтерді
толықтырып болған соң,
бүкіл топ мүшелерінің
біреуінен ұқсастықты
байқау, саралау, мәліметті

толықтырады.
8

«Менің есімімнің
тарихы» әдісі
А.Ж.Егізбаев
бойынша

«Джигсо» әдісі
9

Элиот Аронсон
бойынша

Оқушыларды бір-бірімен
таныстыру, олардың
бойында құндылықтарды
қалыптастыру, адамның
туылған кезде есімін қоюға
үлкен мән беруге бағыттау,
тәрбиелік аспектісін
дамыту.

Оқушыларды бір-бірімен жақынырақ
танысады, олардың бойында ұлттық
құндылықтар қалыптасады, адамның
туылған кезде есімін қоюға үлкен мән
беру керектігін түсінеді, зерттеушілік
дағдыларын дамытады.

1 күн бұрын өзінің есімінің
тарихы, кім және қашан
қандай жағадайда қойғаны
туралы зерттеу тапсырма
беріледі.Сабақта жеке-жеке
сұралады. Сонда әрбір
оқушы өзінің есімінің
тарихы туралы айтып
береді.

ЖАДА,
құндылықтарды
қалыптастыру

Берілген тақырыпты топ
ішінде талқылап, әр түрлі
тәсілдермен топтық жұмыс
жасау. Басқа топтарға
өкілдерді жіберіп, өз
жұмысы туралы топта
талқылау, идеялармен
бөлісу, ынтымақтастықты
дамыту.

Ынтымақта бірлікте жұмыс жасауға,
білгенін жолдастарымен бөлісуге,
тақырыпты ортаға салып талқылауға,
түйінді ойды саралауға жетелейді.

Көлемді мәтін төрт бөлікке
бөлінеді оқушыларда төрт
адамдық шағын топтарға
бөлініп («бастапқы топ»), 1ден 4-ке дейін нөмірленеді.
Осыдан кейін олардың әрқайсысы өз нөміріне сәйкес
мәтіннің бір бөлігін ғана
оқиды. Содан кейін топтар
құрамы өзгертіліп, жаңа
топтар («сарапшылар тобы»)
тобы құрылады,сарапшылар
топтарында оқушылар өз
нөмірлері бойынша
жинақталады: мәтіннің № 1
бөлігін оқыған оқушылар 1
топқа т.с.с. Өкілдер басқа
топтарға барып, өз
жұмыстарын таныстырады,

СТО, Диалогтік
оқыту, ЖАДА,
Дарынды/талантты
балаларды оқыту,
Көшбасшылық пен
басқарушылық

топтық талқылау жүреді.
«INSERT» әдісі

Оқылған мәліметті түртіп
алу жүйесі бойынша
таным түсінігін
қалыптастыру.

Жаңа материалмен таныса отырып,
түртіп алу жүйесімен мәлімет
жинайды, саралайды, бағалайды.

Тапсырманы оқып, түртіп
алу жүйесі бойынша жұмыс
жасалады:W- білемін; +
жаңалық; - білмеймін; ?білгім келеді; кесте жүйесі
бойынша жұмыс жасайды.

Жаңа әдіс-тәсілдер,
СТО, Бағалау

«Кластер» әдісі

Идеялар мен
ақпараттардың арасындағы
байланыстарды жинақтау,
тұжырымдау.

Тақырыптардың байланыстары туралы
сұрақтар құрастырып, оларға жауап
іздейді, идеяларды жинақтайды.

Тұжырымды ойларын
қарталарға түсіріп, топтық
жұмыс қорғалады (постер)

Жаңа әдіс-тәсілдер,
СТО, Бағалау

«Фишбоун» әдісі
(постерде)

Жаңа мәліметті, идеяларды
сұрақ-жауап арқылы жаза
отырып, қорытынды
ойларын жинақтау.

Берілген мәлімет бойынша өздері
сұрақ қойып, жауабын топтық
жұмыста талқылауға, ой қорытуға
белгілі бір қорытындыға келуге
жетелейді.

Постерге балықтың қаңқасы
суретін салып, басына
тақырып жазылады.
Денесінің жоғарғы
жағындағы қанаттарға
идеяның себептері, төменгі
қанаттарға идеяның салдары
жазылады. Түйінді ой
құйрығына жазылады. Кейін
ауызша, жазбаша кері
байланыс беруге болады.

Жаңа әдіс-тәсілдер,
СТО, Бағалау,
диалогтік оқыту

Жаңа материалды
пысықтау, түйінді ойларды
бекіту.

Өрмекші сұлбасына меңгерілген
материалды пысықтау мақсатында
кезең-кезеңдерімен пысықтауға тиімді

Оқушылар постерге
өрмекшінің сұлбасын сала
отырып, басына тақырыпты,
денесіне өзекті ойларды,
аяқтарына тірек сөздер
арқылы шешу жолдарын

Жаңа әдіс-тәсілдер,
СТО, Бағалау,
диалогтік оқыту

10

11

12

Жапондық
профессор Исикава
бойынша

«Өрмекші» әдісі
13

(постерде)

жазып, өз ойларын
тиянақтап пысықтайды.

(Ойлан, жұптас,
бөліс)

Оқушылар ойына келген
жауаптар немесе идеяларды
барынша көп жазу арқылы,
кейін өз идеяларымен бөлісу.

Оқушылардың есте сақтау қабілеті
(мұқият тыңдалым) сақталады. Өз ойын
ашық айта алады. Оқушылардың оқылым,
айтылым, тындалым, жазылым дағдылары
қалыптасады.

Сынып бойынша тапсырманы
оқиды. Оқушылар бірнеше
жұптан бөлінеді:бірінші
оқушы оқиды немесе айтады,
екінші оқушы тындайды,
үшінші оқушы түртіп алады,
кейін өз пікірін айтады.

15

«Эссе» немесе
«Еркін әнгіме» әдісі

Оқыған мәлімет бойынша өз
ойларына талдау жасау.

Оқыған мәлімет бойынша өз ойларына
талдау жасай алады.Проблема бойынша өз
қөзқарасына рефлексия жасай алады.
Шығармашыл тұрғыдан ойлана алады.
Таным әрекеті үдерісінде қарымқатынаста шеберлігі артады. Оқылым,
тындалым, жазылым дағдылары
қалыптасады.

Мәліметті әр оқушы өз ойымен Жаңа әдіс-тәсілдер,
СТО, Бағалау,
10-15 сөйлемен қағаз бетіне
түсіреді. Эссе жазар алдында
міндетті түрде нақты
критерийлер беріледі. Соңынан
сол критерийге сәйкес екендігі
туралы кері байланыс жасауға
болады.

16

«Қар кесегі»

Ұжымдасып өз ойларымен
бөлісе алады. Нақтылыққа
үйренеді.

Оқушылардың айтылым, жазылым,
тындалым дағдылары қалыптасады.
Ынтымақтастық қарым-қатынас түзеді.

Әрбір топ окушылары басқа
топтарға бағыттап параққа
сұрақ жазып лақтырады.
Сұрақтармен кезек-кезек
алмасады.

Жаңа әдіс-тәсілдер,
СТО, Бағалау,
диалогтік оқыту

17

«Заряд алу»

Оқушыны ұқыптылыққа,
мұқияттылыққа,
сезімталдыққа үйрету.

Ресурс қажет етпейді. Оқушылар
ынтымақтасады. Көңілдерін көтереді.

Шаттық шеңберге барлығы
тұрып, көздерін жұмады.
Бастапқы бастаушы қолды 1
рет қысады, екінші айналымда
2 рет қысады, соңында 3 рет
қысады, бұл бастапқы
бастаушыға барғанда қанша
заряд жібергені бойынша қайта

ЖАДА, жағымды
ахуал қалыптастыру

14

«Үштік» әдіс

(сергіту сәті )
А.Ж.Егізбаев
бойынша

Жаңа әдіс-тәсілдер,
СТО, Бағалау,
диалогтік оқыту

келу керек.
18

«Бұзық телефон»
ойыны

Дұрыс тындалым, айтылымға
бағыттау.

Оқушыларды дұрыс тындауға
ынталандырады. Сергиді.

Шаттық шеңберге тұрып
бастаушы келесі адам
құлағына бір сөз сыбырлайды
соңында бастаушыға қайта
келгенде сол сөз жету керек,
кейін сөзді ауыстырып
жіберген адам анықталады.

ЖАДА, жағымды
ахуал қалыптастыру

Жаңа әдіс-тәсілдер,
СТО, Бағалау,
диалогтік оқыту,
Дарынды/талантты

(Сергіту сәті )

19

«Бэкроним» әдісі

Оқушылардың логикалық
ойлау қабілетін, сөз қорын
дамыту.

Ойлау қабілеті дамиды, сөздік қоры
молаяды, жазылым дағдысы қалыптасады.

Сөзде берілген әр әріптері
бойынша мағыналы сөйлем
құрылады. Сөздер бастапқы
әріптен басталады.

20

SMART-мақсаттар

Мақсат құруда нақты,
өлшемді, қол жетімді,
шынайылыққа негіздеу.

Нақты мақсатқа жете алады: SMART

Тақырыпқа «ақылды» мақсат
қоя алады.

21

«Мюллердің

7±2=5\9 ҚМЖ жазғанда сабақ SMART-мақсаттар нақтыланады.
мақсатын нақты қою. 5-9
сөзден аспау керек

ғажайып саны»
тәсілі

7±2=5\9 формуласы арқылы
мақсат құрудағы сөйлемнің
көлемі 5-9 сөзден аспау керек.

Харизма бойынша
(А.Подгузов)
22

23

«Константинополь» Ойлау қабілетін дамыту,
сөздік қорын молайту.
(Ыстамбул) ойыны

SWOT - талдау

Оқушының бір мәселе
бойынша ойлау, талдау,
салыстыру қабілетін дамыту.

Оқушылардың ойлау қабілетін дамытады.
Сөздік қорын арттырады.

Сабақты қорытындылау барысында және
кері байланыс беруге қолданылады.

Берілген сөз бойынша сөздің
әріптерінен зат есімдер құру.
Сөздегі әріптерден асып кетпеу
керек
Бұл әдісті қолдану барысында
мәселенің жағымды, жағымсыз
жақтарына сараптама беріледі,
мүмкіндіктері бағаланып,

СТО, ОүБ. Кері
байланыс

Өз пікірін ашық айту.

24

«Зерттеушілік
конференциясы»
әдісі

25

«Кейс – стади» әдісі

Зерттеудің үдерістерін
ескере отырып рефлексия
жасауды дамыту.

Нақты болған немесе ойдан
шығарған жағдаятты талдау,
болжау.

қауіп-қатерлері туралы нақты
дәлелдер келтіріледі.

Ұсынылған мәселе бойынша өз
елестетулерімен таныстыра біледі.
Тақырып бойынша оқушылардың
пікірін анықтайды.
Жинақталған деректердің құнды
болуын қадағалайды.
Оқушының зерттеушілік шеберлігін
анықтай отырып сауалнама өткізеді.

1-қадам.Тақырып беріледі.
2-қадам.Топтардың
тапсырмаларын анықтау.
1.Ұсынылған мәселе
бойынша түрлі адамдардың
пікірін анықтау
мақсатында жазбаша
сауалнама өткізу.
2. Тақырып бойынша
оқушылардың пікірін
анықтау.
А.Берілген тақырыпқа
сәйкестігі.
В.жинақталған деректердің
құндылығы.
С.Оқушының зерттеушілік
шеберлігі.
4.қадам.Топтардың
тапсырманы орындауы.
5.қадам.Топтардың
жұмыстарын бағалауы.

СТО, диалогтік
оқыту,
Дарынды/талантты,
Көшбасшылық

Оқушылардың есте сақтау қабілеті
сақталады. Мәселелерді шешуге,
баламасын анықтауға, мақсаттарын
айтуға, талдауға мүмкіндік береді.

Жұмысты жүргізу үшін бір
жағдаят ұсынылады, оны
бөліп-бөліп кезекпен оқиды,
немесе айтады, қалғандары
талдау жасап, өз ойларын

СТО, диалогтік
оқыту,
Дарынды/талантты,
Көшбасшылық, АКТ

ортаға салады.
26

27

28

«Дауыстап ойлау»
әдісі

Оқи отырып ой түю, ой
бөлісу.

Оқушыларды дұрыс тындауға
ынталандырады. Оқылым, тындалым
дағдылары қалыптасады. Ойлау қабілеті
дамиды, сөздік қоры молаяды.

Жұптаса отырып берілген
тақырыпты біреуі дауыстап
оқиды, екіншісі тыңдай
отырып ой түйеді. Бір- біріне
түсіндіреді.

СТО, диалогтік
оқыту

«Шабадан,
еттартқыш, қоқыс
жәшігі» әдісі

Оқушыны алған білімін
саралай білуге дағдыландыру.

Тақырып бойынша оқушылардың
пікірін анықтайды.
Жинақталған деректердің құнды
болуын қадағалайды.

Тақырып бойынша алған
керекті ақпараттарды
чемоданның тұсына жазса, ал
әлі де оқуым керек,
толықтыруым керек дегендері
болса, еттартқыштың тұсына
жазады. Сонымен қатар керек
емес болған, артық дүниені
қоқыс жәшігінің тұсына
жазады. Осылайша мұғалім
өткен сабақтан қандай білім
алғанын біледі.

ОүБ, кері байланыс

«Ыстық орындық 1, 2» әдісі

Оқытуда оқушы белсенділігін
арттырумен қатар әр
оқушының мүмкіндіктерін,
қабілеттерін,
қызығушылықтарын анықтау.

Оқушылардың сұрақ қою дағдысы
қалыптасады және сұрақ қою арқылы
өзара ашық пікірлеседі.

Сыныптағы кез-келген
оқушыны «Ыстық орындыққа»
отыруға шақырады. Ең
маңыздысы – өз еркімен
шығу.Оқушы ортада тұрған
үстелге отырып тапсырма
бойынша қойылған
сұрақтарына жауап береді.
Берілген тапсырмаға
байланысты қойылған
сұрақтарға жылдам жауап беру
қажеттігін мұғалім түсіндіреді.
Сұраққа жауап бере алмаған

СТО, диалогтік
оқыту,
Дарынды/талантты,
Көшбасшылық

жағдайда «күйді» деп ескерту
беріледі. Осылайша бес немесе
алты оқушы «Ыстық
орындыққа» отыру арқылы үй
жұмысын немесе жаңа сабақты
қорытындылауға бойынша
сұрақтарға жауап береді. 2-ші
нұсқа бойынша «Ыстық
орындыққа» отырған оқушы
сұрақтар қоя алады.
Оқушылар бір-бірімен әңгімелесу арқылы Оқушылар қарама-қарсы
ой қорыта алады, жұптық жұмыс жүреді.
сызық бойымен қатарға тұрып,
жұптық әңгіме жүргізеді. Үйге
берген тапсырма туралы
әңгімелесулеріне болады
немесе жаңа сабақты бекіту
мақсатында өз ойларымен
бөліседі.
Оқушының логикалық ойлау қабілеті
Бір мәселе бойынша
дамиды.
бейнесюжеттен үзінді көрсету
арқылы баланың өз ойын, ойпікірлерін білуге болады.

29

«Бір минуттық
әңгіме» тәсілі
Иен Майлс бойынша

Оқушының бір-бірінен
ақпарат алу дағдысын
қалыптастыру.

30

«Кинометафора»
әдісі
Харизма бойынша
(Н.Баринова)

Оқушының ой-өрісін, ойлау
қабілетін дамыту.

31

«Қара жәшік»
ішіндегі жұмыс

Оқушының өзін-өзі
бағалауын дамыту.

Оқушының оқуға деген ынтасы мен өзінөзі бағалауына ықпал етеді.

32

«Бес саусақ» әдісі

Оқушының бір-біріне бес
саусақтай бірігуіне ықпал ету.

Бас бармақ – басты мәселе
Балалы үйрек – бірлесу
Ортан терек – ойлану
Шылдыр шүмек – шынайылық

СТО, диалогтік
оқыту,

СТО, диалогтік
оқыту, АКТ

Сабақ соңында оқушыларға
ОүБ, кері байланыс,
бір-біріне тиімді сұрақ қойғызу диалогтік оқыту
арқылы кері байланыс
жасатуға, оқуға белсенді
қатыстыруға, өзін-өзі бағалауға
қатыстыруға болады
Балалар параққа алақандарын
ОүБ. Кері байланыс
қойып, оны жиегімен қаламмен
айналдырып өтеді. Осыдан соң
олар сабақ туралы мынандай

Кішкентай бөбек – көңіл-күй ахуалы

33

«Ашық микрофон»
әдісі
Саймон Браунхилл
бойынша

Оқушыны жылдам әрі
тұжырымды ойлауға
дағдыландыру.

Құнды ой жинақтап, ойын ашық айтады

34

«Шахмат» әдісі
Саймон Браунхилл
бойынша

Өткен тақырып бойынша
қайталау, кері байланысты
жазбаша жүргізу.

Маңызды ақпарат туралы ой бөлісіп,
жазылым, оқылым, тыңдалым мен
айтылым дағдылары қалыптасады.

35

«Төрттік» әдіс
(әке, ана, бала, дос)
Сергіту сәті, топқа
бірігу түрі

Оқушыларды қатыстыру
арқылы барлығын теңестіру,
бір-біріне жақындастыру.

Оқушының бір-біріне деген
бауырмалдығы оянады, ынтымақтасады.

сұрақтарға жауап беріп,
салынған саусақтарына
жазады:
1.«Бас бармақ»- басты мәселе.
Бүгінгі сабақта ең құнды
мәселе не болды?
2. «Балалы үйрек»- бірлесу.
Қалай жұмыс жасадым, кімге
көмек бердім, кімді риза
жасадым?
3. «Ортан терек»- ойлану.
Мен бүгін білім мен тәжірибе
алдым?
4. «Шылдыр шүмек»шынайылық. Сабақмаған
ұнадыма? Неліктен?
5 «Кішкентай бөбек»-көңілкүй ахуалы.
Мен сабақта өзімді қалайша
сезіндім?
Оқушылар қолдарына
микрофон ұстап, өткен сабаққа
байланысты немесе үй
жұмысына байланысты сұрақ
қояды, екінші оқушы жауап
береді.
Шахмат тақтасының суретін
пайдалану арқылы оқушылар
бос ақ ұяшықтарға өз ойларын
кезекпен жазады, кейін ой
бөліседі.
Сыныптағы оқушыларға «әке»,
«ана», «бала», «дос» деген
жазулары бар парақшалар
таратылады, сол аттары
бойынша топқа біріктіруге

ОүБ, кері байланыс,
диалогтік оқыту,
СТО

ОүБ, кері байланыс,
диалогтік оқыту,
СТО

ЖАДА

36

«Ханшайым,
айдаһар, Ханзада»
сергіту сәті
Харизма бойынша
(Н.Баринова)

Қандай да бір ақпарат алуда
шапшаңдыққа баулу.

Оқушының шапшаң ойлауы арқылы
жылдам шешім қабылдауына ықпал
болады.

37

«Сұрақ ілмегі» әдісі

Оқушының ойын ашық
білдіруіне дағдыландыру.

Оқушы сабақтың қай бөлігін немесе
тақырыпты түсінбеген болмаса сабақ
төңірегінде ойландырып жүрген
сұрақтарын ашық айтады.

38

«Екі дұрыс, бір
бұрыс» тәсілі

Оқушының ойлау қабілетін
дамыту

Оқушының өзіне тест құрастыру арқылы
уақытты тиімді пайдаланады.

39

«Жалғасын тап»
сергіту сәті

Оқушыны жылдам ой
қорытуға баулу

Оқушының логикалық ойлауы дамиды,
жылдам ой түйіндейді.

болады және әке, ана, бала, дос
туралы әннің бір шумағын ғана
орындату арқылы сергіту
жаттығуын жасауға болады.
Екі топқа бірігіп, қарама-қарсы
сызық бойымен тұрады. Бір
топ ханзада болып, бір топ
айдаһар болу немесе ауысып
ханшайым мен ханзада болу
арқылы т.с.с бірнеше рет
қайталау арқылы сергіту
жаттығуы жүргізіледі.
Бұл әдісті жазбаша немесе
ауызша өткізуге болады. Сұрақ
қою арқылы баланың сабақты
қалай меңгергенін немесе
меңгермеген жерлерін білуге
болады. Керісінше бала өз
ойын ашық жазып іліп кетуіне
болады. Түрткі болу, сынақтан
өткізу немесе қайта бағыттау
техникаларын пайдаланады.
Өткен тақырып немесе үй
тапсырмасы бойынша екі
дұрыс, бір бұрыс жауабы бар
тест құрап жұптық жұмыс
немесе топтық жұмыс жасауға
болады.
Сөйлемнің басы жазылған
парақшаларды оқушыларға
таратады, олар ойды
жалғастырып сөйлемді
толықтырып айтады. Бұл әдісті

ЖАДА

ОүБ, кері байланыс,
диалогтік оқыту,
СТО

ОүБ, кері байланыс,
диалогтік оқыту

ОүБ, кері байланыс,
диалогтік оқыту,
СТО

40

41

42

43

44

«Буклет» әдісі
Саймон Браунхилл
бойынша
«Тормоз» ойыны
Сергіту сәті
Қостанай МПИ
тьюторлары
бойынша

Ақпаратты жинақтау

«Шеринг» әдісі
Харизма бойынша
(Н.Баринова)

Ой бөлісу

«Ит па, мысық
па?» ойыны
Сергіту сәті
Харизма бойынша
(А.Подгузов)

Ойын сергіту, тыңдалымды
дамыту, шапшаңдыққа үйрету

«Эйлер шеңбері»
әдісі
А.Ж.Егизбаев
бойынша

Тақырып бойынша негізгі
идеяларды жинақтап, саралау.

Ойын сергіту, тыңдалымды
дамыту, шапшаңдыққа үйрету

жаңа сабақты бекітуге немесе
үй тапсырмасын сұрауға да
пайдалануға болады.
Оқушылар алған білімдерін жинақтап, ең
Бұл әдіс топпен жасалады және
маңыздыларын ұсына алады.
«Автобус аялдамасы» әдісімен
түсіндіріледі.
Бұл жаттығу арқылы топта ЖАДА
Шеңберде тұрып, ретімен
қалыптасады, тыңдалым мен зейін дамиды саналады. Жүргізуші өз санын
айтып, санын шапалақтайды,
барлығы солай қайталайды.
Сосын басқа әріптестің санын
айтады, сол кезде сол әріптес
әрі қарай жалғастыру керек.
Өткен тақырып бойынша ойларын
Барлығы шеңберде отырады,
жинақтайды, пікір алмасады.
жүргізуші бастап, кезекпен
барлығы тақырып бойынша
түйінді ойды
қорытындылайды. Идеялар
қайталанбау керек.
Бұл жаттығу арқылы топта ЖАДА
Барлығы шеңберде тұрады, топ
қалыптасады, тыңдалым мен зейін дамиды 2 шағын топқа бөлінеді.
Жүргізуші сол жағына «Ит
па?», ал оң жағына «Мысық
па?» деп сұрақ жібереді.
Жіберген сұрақ тез, жылдам
келсе, жүргізуші растап, «Ия,
ит» немесе «Ия, мысық» деп
жауабын жібереді. Қай топтан
тез жауап келсе, сол топ ұтады.
Идеялар жинақталып, сараланады
А-4 параққа, шағын постерге
Эйлер шеңбері сызылып,
кезекпен идеялар талқыланып,
жазылады. Не?Қалай? Неге?

диалогтік оқыту,
СТО
диалогтік оқыту,
СТО, ЖАДА

ЖАДА, кері
байланыс

ЖАДА

ОүБ, кері байланыс,
СТО

45

«МИКС» жаттығуы Идеяларды жинақтап,
А.Ж.Егизбаев
түйіндеу, кері байланыс
бойынша
жасау.

Идеяларды жинақтау, түйіндейді. Әр топ
шығармашылық көзқарас білдіреді.

Нәтиже? деген Мәселер
бойынша идеялар сараланады.
Тақтаға түйінді 9-10 тірек
сөздер жазылады. 1-ші топ –
өлең шығару, 2-ші топ – эссе
жазу, 3-ші топ – суреттеу, 4-ші
топ – сахналық көрініс, 5-ші
топ – бір әннің мелодиясына
салып, топпен орындау.
Шеңберде бірнеше бөлік
болады. Әрбір идея 0-ден 10-ға
дейін балл арқылы анықталып,
белгіленеді. Кейін нүктелер
қосылып, баланс шыққанышықпағаны талданады.
А-4 парақ екіге бүктелініп,
жұпта кезек –кезек идеялар
жазылып, ой бөліседі.
А-4 түрлі түсті параққа
желпуіш жасалынып, әрбір
бөлігіне кезекпен идеялар
жазылады, кейін талқыланады.

ЖАДА, кері
байланыс, ОүБ

46

«Тепе-теңдік
дөңгелегі» әдісі
Харизма бойынша
(Н.Баринова)

Ойды жинақтау, тақырып
бойынша қажеттіліктерін
анықтау.

Тақырып бойынша ойларды түйінделеді.

47

«Кувёртка» әдісі
Иен Майлс бойынша

Идеяларды жинақтау,
жазбаша кері байланыс беру

Идеялар талқыланады, жинақталады

48

«Желпуіш» әдісі
(Веер)
Саймон Браунхилл
бойынша
«Ұшақ» әдісі
Саймон Браунхилл
бойынша
«Жасырын сөздер»
ойыны

Идеяларды жинақтау,
жазбаша кері байланыс беру

Идеялар талқыланады, жинақталады

Идеяларды жинақтау,
жазбаша кері байланыс беру

Идеялар талқыланады, жинақталады

Кері байланыс

Идеяларды қорытындылау
және кері байланыс жасау
үшін

Идеялар талқыланады, жинақталады,
шығармашылық қабілеттері дамиды.

1 адам ортаға шығады,
Кері байланыс
жүргізуші оның артында
тұрып, бірнеше сөздерді
жасырады, ал топтағылар ымишара арқылы ғана түсіндіреді.
Ортадағы адам қандай сөз
жасырылғанын табу керек.

49

50

ОүБ, кері байланыс

Кері байланыс,
Диалогтік оқыту
Кері байланыс,
Диалогтік оқыту