«Физикалық география» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Тапсырмалар

1. Табиғи аумақтық кешендердің қалыптасуына сипаттама беріңіз

2. а) Мәтіннен Географиялық қабық заңдылықтарын анықтаңыз.

Географиялық қабықтың құрылымы мен дамуында өзіндік заңдылықтары бар. Олар бүкіл географиялық қабыққа да оның жекелеген компоненттерімен шағын көлемді табиғаты кешендеріне де ортақ болып келеді.Осы заңдылықтарды білу айнала қоршаған табиғатқа нұқсан келтірмей, табиғат байлықтарын тиімді пайдалануға мүмкіндік береді.Географиялық қабықтың аса маңызды жалпы заңдылықтарына оның тұтастығы,зат және қуат алмасуы,ырғақтылығы, зоналылық жатады.Географиялық қабықтың тұтастығына оның құрамдас бөліктеріне өзара байланысы мен олардың бір-біріне тәуелді болуынан көрінеді.Егер осы компоненттердің біреуі өзгеріске түссе табиғат тепе-теңдігінің заңдылығы бұзылады.Яғни қазіргі дүниежүзінде болып жатқан табиғи экологиялық өзгеріске ұшырайды. Батпақтардың құрғату кезінде топырақтың сортаңдануы, ауыл шаруашылығын дұрыс жүргізбеу салдарынан құнарлы жерлер шөлге айналып кетуі мүмкін. Географиялық қабықтағы компоненттердің өзара байланысы тоқтаусыз жүретін зат алмасуы нәтижесіндегі жүзеге асады Географиялық қабықтағы компоненттерінің алмасуының бірнеше түрі бар. Атмосферадағы ауа айналымы, гидросферадағы су айналымы, литосферадағы зат айналымы.Жердің күнді айналуы табиғаттағы жыл ішіндегі ырғақтылықты туғызады.Ол температура мен жауын-шашынның жылдық барысынан,кейбір ендіктерде жыл мезгілдерінің ажыратылуынан,өзендердегі су режимімен,құстардың жылы жаққа қайтуларынан,қыста ұйқыға кететін жануарлардан т.б құбылыстардан айқын көрінеді.Жердің даму тарихында жүздеген, миллиондаған жылдарды қамтиды.Мысалы,апаттар, жер сілкінулер,климаттың суынуы,т.б. Материктер мен мұхиттардағы табиғат кешендерінің құрайтын табиғат компоненттері экватордан полюбстерге қарай географиялық зоналылық заңдылығына сәйкес өзгереді.Жер бетіндегі күн жылуының әркелкі таралуынан, экватордан полюстерге қарай тек климат қана емес,сондай-ақ жер бедерінің сыртқы күштерінің әсер етуі,өзен мен көлдердің ерекшеліктері,топырақ түзілу процестері,өсімдіктер жануарлар дүниесі де заңды түрде өзгеріп отырады.

_____________________________________________________________________________

в)Таңдауың бойынша бір заңдылықтың арасындағы байланысты сызба түрінде көрсетіңіз

3. Өз өлкеңнің табиғи аумақтық-кешендеріне жоспар бойынша сипаттама беріңіз.

а)Қандай климаттық белдеуде орналасқанын анықтаңыз __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

б)Климатының ерекшелігіне сипаттама беріңіз __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________ в)Өсімдіктердің қандай түрлері бар екенін анықтаңыз __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ с)Жануарларының қандай түрлері бар екенін сипаттаңыз __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________