7-сынып биология пәнінде анықтамалық кестелерді қолданудың маңызы

Биология – тірі ағзалардың құрылымы, қызметі және олардың қоршаған ортамен байланысын зерттейтін ғылым. 7-сыныпта оқушылар биологияның негізгі бөлімдерімен танысады: жасуша құрылысы, өсімдіктер мен жануарлардың ерекшеліктері, экожүйелер және тірі ағзалардың жіктелуі. Осы білімді жүйелеу және меңгеру үшін анықтамалық кестелерді қолдану тиімді тәсілдердің бірі болып табылады.

Анықтамалық кесте – бұл белгілі бір тақырыпты немесе ұғымды жүйелі түрде, қысқа әрі түсінікті етіп ұсынатын оқу құралы. Оқушылар биологиядағы күрделі ұғымдарды кесте арқылы оңай қабылдап, есте сақтай алады.

Анықтамалық кестелердің артықшылықтары:

1. Ақпаратты жүйелеу: Оқушыларға күрделі материалды құрылымдап, логикалық байланыстарды түсінуге көмектеседі.

2. Көрнекілік: Графикалық түрде ұсынылған ақпарат мәтінге қарағанда тез қабылданады.

3. Есте сақтау қабілетін арттыру: Сызбалар мен кестелер арқылы оқылған ақпарат есте жақсы сақталады.

4. Тақырыпты жылдам қайталау: Емтихан немесе бақылау жұмыстарына дайындалғанда кестелер қысқаша, бірақ толық мәлімет береді.

7-сынып оқушылары үшін биология пәніндегі ақпараттарды түсіну мен есте сақтауда анықтамалық кестелер үлкен рөл атқарады. Кестелер күрделі тақырыптарды жеңілдетіп, оқушылардың білімін жүйелеуге көмектеседі. Сондықтан сабақ барысында мұғалімдер кестелерді жиі пайдалану арқылы оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыра алады.

Анықтамалық кестелерді қолдану әдістері

Анықтамалық кестелерді биология сабағында тиімді пайдалану үшін келесі әдістерді қолдануға болады:

1. Жаңа тақырыпты түсіндіру кезінде

- Мұғалім күрделі тақырыпты түсіндіргенде кестелерді қолданса, оқушыларға ақпаратты жеңіл қабылдауға көмектеседі.

- Мысалы, фотосинтез процесін үйреткенде «Фотосинтездің кезеңдері» атты кестені қолдану пайдалы.

2. Оқушылармен бірге кесте құру

- Сабақ барысында оқушыларға өздері кесте құруды тапсырса, олар ақпаратты өңдеп, есте жақсы сақтайды.

- Тақырыпқа байланысты сұрақтар қойып, оқушылардың өз бетімен кесте толтыруына мүмкіндік беру керек.

3. Қайталау және тестке дайындық

- Оқушылар жаңа тақырыпты меңгергеннен кейін оны тез қайталау үшін кестелерді пайдалана алады.

- Емтихан немесе бақылау алдында оқушыларға қысқаша кестелер ұсыну арқылы олардың білімін бекітуге болады.

4. Ойын және топтық жұмыс

- Кестелерді толықтыру, сәйкестендіру, қателерді табу сияқты әдістерді қолданып, оқушылардың белсенділігін арттыруға болады.

- Мысалы, «Өсімдіктердің мүшелерін сәйкестендір» немесе «Жануарлар кластарын анықта» деген тапсырмалар беру тиімді.

7-сынып биологиясы бойынша анықтамалық кестелер оқушылардың білімін жүйелеуге, маңызды ақпараттарды есте сақтауға және материалды түсінуге көмектесетін тиімді құрал болып табылады. Мұғалімдер сабақ барысында кестелерді жиі пайдалану арқылы оқушылардың қызығушылығын арттырып, олардың пәнді тереңірек меңгеруіне ықпал ете алады. Оқушылар өздері кесте құрып, оны оқу барысында қолданса, олардың биология пәніне деген ынтасы мен үлгерімі жақсарады.

Анықтамалық кестелерді қолдану – оқу үдерісін жеңілдетудің, логикалық байланыстарды түсіндірудің және білімді ұзақ мерзімге сақтаудың ең тиімді жолдарының бірі.