Физика

Сабақ 30

10-сынып

16.11.2018

Сабақтың тақырыбы

№ 6 зертханалық жұмыс «Изопроцестерді зерттеу»

«Гей-Люссак заңын тәжірибе жүзінде тексеру»

Жалпы мақсаты

Изопроцестер, Гей-Люссак заңының орындалатынына эксперимент жасау мағлұмат беру

Изопроцестер, Гей-Люссак заңының формуласын есептер шығаруда қолдана білуге үйрету

Күтілетін нәтиже

Изопроцестер, Гей-Люссак заңының жайлы эксперимент жасау мағлұмат алады

Изопроцестер, Гей-Люссак заңының формуласын есептер шығаруда білуге үйренеді

Тілдік мақсат

Бағалау парақшасымен таныстыру

Әр топқа бағалау парағын таратамыз. Онда жалпы бағалау жүйесі мен ұпай көрсеткіштері көрсетілген.

Оқушылар бағалау нұсқаларымен танысады

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Сабақтың басы

5-мин

Ойды шоғырландыру «Болжау» әдісі.

https://bilimland.kz/kk/courses/physics-kk/molekulalyq-fizika/termodinamika/lesson/izoproczester

Бүгінгі сабағымыздығың тақырыбы қандай болмақ деп ойлайсыздар?

I.Ұйымдастыру кезеңі

1.1Сәлемдесу. Жағымды ахуал қалыптастыру. «Тілек айту» әдісі

1.2 Топқа бөлу «Таңба» әдісі

I топ – pV=const II топ – IIІ -

Тақырыптың мазмұнын ашу (Оқулықпен жұмыс 142 бет)

«Мәселені шешу парағы» талдау әдісі (жеке жұмыс)

Сабақтың ортасы

28 мин

№ 6 зертханалық жұмыс «Изопроцестерді зерттеу» «Гей-Люссак заңын тәжірибе жүзінде тексеру»

Сабақтың мақсат: Гей-Люссак заңының дұрыс екенін дәлелдеу

Құрал-жабдықтар: бір шеті бекітілген шыны түтік, ыстық суы бар ыдыс (сыныпқа бір ыдыс жеткілікті), зертханалық термометр, өлшегіш сызғыш, пластилин, биіктігі 40-50 см суық суы бар шыны ыдыс, штатив қосымша құралдарымен.

Қысқаша теория: Массасы өзгермеген жағдайда газдың екі күйі үшін Гей-Люссак заңы орындалады: V₁ / V₂ = T₁ / T₂ (1)

Түтіктегі газдың екі күйін бақылайық.

Біріншіде түтік ашық жағы жоғары қаратылып ыстық суға салынған. Газдың қысымы атмосфералық қысымға, температурасы ыстық судың температурасына, көлемі шыны түтіктің көлеміне тең.

V₁ = S l₁ (2) S – түтіктің көлденең қимасының ауданы.

Екіншіде түтік ашық жағы төмен қаратылып суық суға салынған. Газдың қысымы (бірінші жағдайдағыдай) атмосфералық қысымға тең, егер түтіктегі судың еркін бетін ыдыстағы судың еркін бетімен бірдей қылсақ. Жылулық тепе-теңдік орнағаннан кейін, газдың температурасы суық судың температурасына тең болады. Газдың көлемі: V₂ = S l₂ (3)

(2) және (3) теңдеудің мәндерін (1) теңдеуге қоямыз да, есептеу формуласын аламыз.

h₁ / h₂ = T₁ / T₂ h₁ T₂ / h₂ T₁ = 1

Жұмыстың орындалу барысы:

1. Термометр мен тұтікті (ашық жағын жоғары қаратып) ыстық суы бар ыдысқа саламыз.

2. Жылулық тепе-теңдік орнағаннан кейін, түтіктің ауасы бар бөлігінің ұзындығын өлшеп кестеге енгізіп, ауызын пластилинмен бекітеміз.

3. Орнаған температураны өлшеп, мәнін ^оС және ^оК –мен кестеге енгіз.

4. Түтікті жабық жағын төмен қаратып суық суға салып, пластилинді аламыз.

5. Жылулық тепе-теңдік орнаған соң, түтіктегі судың еркін беті ыдыстағы судың еркін бетімен теңескенше түтікті жоғары көтереміз.

6. Түтіктің ауасы бар бөлігінің ұзындығын өлшейміз. Суық судың температурасын өлшеп, өлшенген шамаларды кестеге енгіземіз.

7. h₁ / h₂ , T₁ / T₂ , h₁ T₂ / h₂ T₁ қатынастарын есептейміз.

8. Абсолют және салыстырмалы қатені есепте. ∆ = 1 – (h₁ T₂ / h₂ T₁)

Ԑ = (∆ / 1) 100 %

9. Істеген жұмысыңнан қорытынды шығар:

Топтық жұмыс

1. V,Т координаталарында изобаралар тобы көрсетілген (барлық процестерде газ массасы бірдей). Графиктердің қайсысы максимал қысымдағы процеске сәйкес келеді?

А ) 1 V 1 2 3

В ) 2 4

С ) 3 5

Д) 4

Е) 5 Т

2 . Р, V координаталарында изохоралар тобы көрсетілген (барлық процестерде газ массасы бірдей). Графиктердің қайсысы ең үлкен көлемдегі процеске сәйкес келеді?

А) 1 Р 1 2 3

В ) 2 4

С ) 3 5

Д) 4

Е) 5 Т

3 . V, Т координаталарында изотермиялық тобы көрсетілген (барлық процестерде газ массасы бірдей). Графиктердің қайсысы максимал температурадағы процеске сәйкес келеді?

А ) 1 Р

В) 2 5

С ) 3 4

Д) 4 3

Е) 5 2

1

V

Ой

Толғаныс

5 мин

Ойын жазу арқылы сабақты жинақтайды

Топ бойынша тақырыпты жинақтау үшін тақырыпқа қатысты кейіпкерге өз ойларынан хат жазады топ басшысы оқйды.

Жеке жұмыс 4.Суреттегі графиктен изохораны табыңыз.

A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. E) 5

Сабақтың соңы 2 мин

Үй тапсырмасы: Практикалық жұмыс№5

Сапалық, мәтінді және эксперименттік есептер шығару.

Оқушылар күнделіктеріне жазады

 Бағалау

Кері байланыс: «Екі жұлдыз, бір тілек»

Бағалау парақшасын толтырады