эссе

Тақырыбы « Баланың эмоционалдық сферасын қалыптастырудағы тәрбиешінің рөлі»

«Балаларды балабақшамен қамтамасыз ету мәселесін түпкілікті шешу қажет. Оған қоса, тәрбиешілердің әлеуметтік мәртебесін арттырып, жалақысын көбейту керек. Осы саладағы мамандарға қойылатын нақты талаптар бекітілуге тиіс. Олардың жұмыс жүктемесін де  біртіндеп азайтқан жөн. Өз ісіне адал ұстаздар білім беру саласының дамуына зор үлес қосады. Сондықтан, балабақшаны емес, тәрбиешіні аттестациялау қажет» – деген болатын ҚР Призиденті Қ.К. Тоқаев өз Жолдауында.2025 жыл

Кіріспе

«Балаға тәрбие бергенде әрбір тәрбиешінің алдымен қолданатын жолы — өз тәжірибесі. Яғни бала күнде өзі қандай тәрбие алған, һәм баланы бұрын өзі қалай тәрбие қылған. Міне, осы жолмен жүреді. Әрине, бұл жолды тіпті қисық жол деуге болмайды. Қисық болу былай тұрсын, тәрбие туралы әрбір тәрбиешінің өз тәрбиесі - аса қымбат нәрсе. Адамның өз тәжірибесі - жүріп кеткен жолы. Ол жолдың жақсы-жаман жағы көз алдында сайрап тұр. Істегеннен көрген анық. Көргеннен бастан кешкен анық.» Мағжан Жұмабаев атамыз айтқандай кәзіргі техниканың дамыған заманда бала тәрбиесі мен денсаулығын басты мәселе деп қарауымыз қажет.

Негізгі бөлім

Балабақшадағы тәрбиеленушілердің эмоционалдық дамуы оның жеке тұлға ретінде қалыптасуында маңызды рөл атқарып келед.. Эмоция – адамның ішкі жан дүниесінің айнасы, ол оның мінез - құлқын, қарым - қатынасын, өзіне және қоршаған ортаға деген көзқарасын анықтайды. Балалық шақтағы эмоционалдық тәжірибе оның болашақтағы психологиялық әл - ауқатына, өзін - өзі бағалауына және әлеуметтенуіне тікелей әсер етеді. Осы тұрғыдан алғанда, тәрбиеші – баланың эмоционалдық әлемін қалыптастыруда басты тұлғалардың бірі.
Мектепке дейінгі жастағы балалар көбіне өз эмоцияларын толық түсіне бермейді және оларды дұрыс білдіруді енді ғана үйренеді. Осы кезеңде тәрбиеші баланың эмоцияларын тануға, қабылдауға және оларды дұрыс бағыттауға көмектесуі тиіс. Баланың кез келген сезімін жоққа шығармай, оны түсіністікпен қабылдау – маңызды фактор. Егер бала ренжісе, қорықса немесе қуанышқа кенелсе, тәрбиеші оны тыңдап, дұрыс эмоциялық жауап беруге үйретеді.
Балалардың эмоциялық тұрақтылығы оның өзін қауіпсіз сезінуімен тығыз байланысты. Егер бала өзін қорғансыз немесе түсінілмеген сезінсе, ол эмоционалдық тұрғыдан жабық немесе агрессивті болуы мүмкін. Сондықтан тәрбиеші әрбір бала үшін психологиялық тұрғыдан жайлы, жылы және сенімді орта құруы керек. Бұл жерде жылы сөздер, жұмсақ дауыс ырғағы, мейірімді көзқарас ерекше маңызға ие.
Кейбір балалар өз эмоцияларын қарқынды түрде көрсетеді, ал басқалары өз сезімдерін іште сақтайды. Осыған байланысты тәрбиеші балаларға эмоцияларын реттеу дағдыларын үйретуі керек. Мысалы, агрессия немесе ашу сияқты жағымсыз эмоцияларды басқарудың жолдарын көрсету (мысалы, терең тыныс алу, сурет салу, өз сезімін сөзбен жеткізу). Бұл баланың эмоциялық интеллектісін дамытуға көмектеседі.
Эмоционалдық даму тек жеке сезімдерге ғана емес, сонымен қатар әлеуметтік дағдыларға да байланысты. Балалар өз құрдастарымен, тәрбиешілерімен және ересектермен қарым - қатынас жасау арқылы түрлі эмоцияларды бастан кешіреді. Тәрбиеші балаларға достық қарым - қатынас орнатуға, жанашырлық танытуға, өз сезімдерін дұрыс білдіруге және басқалардың эмоцияларын түсінуге көмектеседі.
Балалар үшін ойын – негізгі даму құралы. Ойын барысында олар өз эмоцияларын білдіруді, әртүрлі жағдайларды елестетуді және мәселені шешуді үйренеді. Рөлдік ойындар, театрландырылған көріністер, шығармашылық тапсырмалар балалардың эмоционалдық сферасын дамытудың тиімді әдістерінің бірі.
Қорытынды
Балабақшадағы тәрбиеленушілердің эмоционалдық дамуы оның болашақтағы өмір сүру сапасына, тұлғалық және әлеуметтік бейімделуіне тікелей әсер етеді. Бұл процесте тәрбиешінің рөлі ерекше, себебі ол тек білім беріп қана қоймай, баланың ішкі жан дүниесінің үйлесімді дамуына жағдай жасайды. Тәрбиеші мейірімділік, жанашырлық, эмоционалдық қолдау көрсету арқылы баланың сенімді, қайырымды және үйлесімді тұлға болып қалыптасуына ықпал етеді. Сондықтан баланың эмоциялық әлемін дамыту – тәрбиешінің ең маңызды міндеттерінің бірі. М.Жұмабаев атамыздың сөзімен аяқтаймын «Тәрбие төрт түрлі: дене тәрбиесі, ақыл тәрбиесі, сұлулық тәрбиесі һәм құлық тәрбиесі. Егер де адам баласына осы төрт тәрбие берілсе, оның тәрбиесі түгел болғаны.»

Тәрбиеші –модератор Сырбекова Оразкуль Жексенбиевна.

Түркістан обылысы.Кентау қаласы.

«Дәуір» бөбекжай-балабақшасы

Күні 25/02/2025ж