"Әбділдатану" қолданбалы курсы бойынша авторлық бағдарлама

Е ленова Ақмарал Киікбайқызы,

№ 121 орта мектебінің

қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі,

Қызылорда облысы,

Қармақшы ауданы

Жосалы кенті

Бағдарламаның тақырыбы: «Әбділдатану» қолданбалы курсы

Бағдарламаға түсінік хат: Аса көрнекті ақын , драматург, ғалым , қазақ әдебиеті тарихында есімі алтын әріптермен жазылған Әбділда Тәжібаев ақын өмірі мен шығармашылығын Әбілдатану курсы бойынша оқыту

Бағдарламаның мақсаты: Әбділда Тәжібаев шығармашылығын тереңдете оқыту. Ақын Әбділданың ақындық тұлғасын , жан дүниесін , арман – мұратын поэзиясы арқылы таныту, ақын туындысын таңдап, сөз құдіретін танытудағы өзіндік шеберлік өнерін ашу , сөз саптауы , ті көркемдігі туралы түсінік беру, әңгімелеу. Асқақ шабыттың қуатымен жүрегін жарып шыққан өлеңдерін оқушы бойына сіңіру, оқыта отырып ауызша , жазбаша ойын еркін жеткізе білуді меңгерту.

Міндеті:

• Сыр сұңқарының өмірі мен шығармаларынан мәлімет бере отырып, суреткердің айтар ойын ,шығармадағы мазмұн мен идеяны шәкірт санасына жеткізу;

• ақынның әдебиет сахнасынан алар орнын айшықтау;

• арқалы ақынның шығармаларын әдеби теориялық тұрғыдан талдау жасай отырып, пәндік білімдерін кеңейту;

• туындыны оқи отырып ,кейіпкерлер әлеміне көз жіберу, оқушының алған әсері , сезімін анықтауға көмек беру;

• оқушыларды өз бетінше белсенді жұмыс жасай білуге үйрету;

• оқушының білім ,білік , дағдысын берік қалыптастыра отырып, ақын өмір жолын өмірмен тығыз байланыста балаға түсіндіру.

Білім , икем дағдыларына қойылатын талаптар:

• лириканың ерекшелігіне қарай поэтикалық талдау жасауға бейімдеуде лирикалық қаһарман, тіл бедері, көркемдегіш құралдар, ақын жаңашылдығы, өлең құрылысы, өлең құрылысын дамытудағы жетістіктер;

• оқушыларды ғылыми-зерттеу жұмысына жұмылдыру.

Күтілетін нәтиже:

• асқақ арманды ақынның өмір жолын , кісілік тұлғасын оқушыларға насихаттау арқылы саналы білім беру;

• ақын шығармашылығын оқи отырып елжандылыққа, ұлтжандылыққа , жауапкершілікке тәрбиеленеді;

• төл әдебиетіміздің жанашырын қалыптастыра отырып, шығарма авторына деген құрмет сезімі нығаяды;

• өз пікірін еркін жеткізіп, талдауға , пікір алмасуға қатыса отырып, сыни ойлай білетін белсенді, білікті, өзін-өзі тани білетін ілім-білімге жауапкершілігімен қарайтын тұлға қалыптасады;

• Бағдарлама бойынша жүйелі түрде жұмыс жүргізе отырып, әдебиетке , ақындық өнерге деген сүйіспеншілігі оянады;

• өлеңнің теориясы, құрылысы, техникасы жайында толық мәлімет алады.

Ұйымдастыру формасы: дәстүрлі сабақ, талдау, мәнерлеп оқу, салыстыру, зерттеу , ізденіс сабақ, пікір алмасу, сыр-толғау, лекция сабақ, поэзиялық семинар.

Курстың аяқталу формасы: поэзиялық семинар, «Әбділда оқулары» байқауы, конференция сабақ , реферат қорғау, тест жұмысы.

Пәнаралық байланыс: тарих , әдебиет, қазақ тілі, сурет, музыка.

Көрнекілігі: суретті альбомдар, буклет, дәйек сөздер, сөзтізбектер, баспасөз деректері, шығармалар жинағы, кеспе қағаздар.

Оқушыға қойылатын талап:

Білу:

-ақынның әдебиет тарихында алар орнын айшықтау.

Сипаттау:

-шығармаларының мазмұн мен идеясын тану.

Айыра білу:

-әдеби теориялық ұғымдарды шығармадан таба білу.

Қолдана білу:

-курстан алған білім , білік, дағдыларын практикада, өмір лік тәжірибеде қолдана білу.

Уақыт өлшемі: аптасына 1 сағат, барлығы 34 сағат.

Нормативтік бөлім: «Әбділдатану» курсына арналған бағдарлама 8-сынып оқушыларының білім деңгейіне лайықталып жасалған. Бағдарламада ақынның мектеп бағдарламасында өтілмейтін шығармалары қамтылған. Бағдарлама 5 бөлімнен тұрады:

1 Ақындық мектептің алғашқы баспалдағы (прозалық шығармалары)

2 Туған жер ақын көзімен (туған жер тақырыбындағы лирикалары)

3 Арқалы ақын (ақынның поэзиялары)

4 Ақын поэмалары

5 Сан қырлы талант (драмалық шығармалары)

1 «Ақындық мектептің алғашқы баспалдағы» бөлімінде Әбділда ақынның прозалық шығармалары енгізілген. Ақынның өмірі, ақындық жолға түсуіндегі бел-белестер, анасы жайлы, өмір туралы үздік туындыларын оқытуды көздейді.

2 «Туған жер ақын көзімен» бөлімінде ақынның туған жерге арнаған лирикалары оқытылады. Отанына, туған жеріне деген ыстық ықыласы мен ерекше ілтипатқа ие туындылары мектеп бағдарламасында өтетін шығармаларымен байланыстырыла жүргізу көзделген.

3 «Арқалы ақын (ақынның поэзиялары)» бөлімінде сан қырлы поэзияларын оқыту көзделген. Шығармаларын оқыту барысында адамгершілікке, ұлтандылыққа, парасаттылыққа, достық қарым – қатынасты берік ұстауға баулу көзделген.

4 «Ақын поэмалары» бөлімінде ақынның ең үздік сыршыл туындылары оқытылады. Пөэма жазудағы шеберлігі, өлең құрылысы мен техникасы жайында мәлімет беріледі.

5 «Сан қырлы талант (драмалық шығармалары)» бөлімінде театр сахнасынан әлі күнге түспеген төл туындылары оқытылады. Әдебиет теориясынан білім бере отырып, ақын шығармашылығын жан-жақты талдауға қалыптастыру көзделген.

Пайдаланатын әдебиеттер: 1) Әбділда Тәжібаев 5 томдық шығармалар жинағы.

2) Ш.Елеукенов «Ғасырмен сырласу» , 3)

«Әбділдатану» қолданбалы курсы бойынша авторлық бағдарлама

І тоқсан , 9 сағат