Тақырып

Асан қайғы «Асан қайғының жерге айтқан сыны» аңызы, «Қобыланды батыр» жыры

Оқу мақсаты

5.2.2.1 Эпикалық шығармадағы автор бейнесін анықтау

5.3.2.1 Кейіпкерлерді шынайы өмірмен салыстырып бағалау

Бағалау критерийі

Ойлау дағдыларының

деңгейі

Білім алушы

• Шығармадағы автордың бейнесін анықтайды

• Шығарма кейіпкерлерінің әрекетін қазіргі өмірмен салыстыра бағалайды

Жоғары деңгей дағдылары

Орындау уақыты

15-20 минут

1-тапсырма

Шығармадан келтірілген үзінділерді пайдалана отырып, автордың бейнесін (негізгі ойын, көзқарасын) анықтаңыз.

2-тапсырма

«Қобыланды батыр» жырындағы батыр бейнесін қазіргі шынайы өмірдегі батыр бейнесімен салыстырыңыз, айырмашылығы мен ұқсастығын сөздер мен сөз тіркестері арқылы жазыңыз.

Бағалау критерийі

№ тапсырма

Дескриптор

Балл

Білім алушы

Шығармадағы автордың бейнесін анықтайды.

1

шығармадан келтірілген үзінділерден жерге қатысты қасиеттерді анықтайды;

1-қасиет

2-қасиет

3-қасиет

4-қасиет

5-қасиет

1

1

1

1

1

үзінділер бойынша автор бейнесіне 2-3 сөйлеммен қорытынды жасайды;

1

Шығарма кейіпкерлерінің әрекетін қазіргі өмірмен салыстыра бағалайды.

2

жырдағы батырдың әрекеттері және оны сипаттайтын сөздер мен сөз тіркестерін анықтайды;

1

қазіргі замандағы батырлардың ерекшелігін өз сөзімен сипаттайды;

1

екі замандағы батырларға тән ортақ ұқсастықтарды табады.

1

Барлығы 9

Тақырып

«Қобыланды батыр» жыры

Оқу мақсаты

5.1.2.1 Әдеби шығарманың тақырыбы мен идеясын анықтау

5.2.3.1 Шығармадағы тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының (теңеу, эпитет, ауыспалы мағынадағы сөздер, қайталау, өлең құрылысы) мағынасын анықтау

Бағалау критерийі

Ойлау дағдыларының

деңгейі

Білім алушы

• Шығарманың тақырыбы мен идеясын анықтайды

• Тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының (теңеу, эпитет, ауыспалы мағынадағы сөздер, қайталау, өлең құрылысы) мағынасын ажыратады

Қолдану

Орындау уақыты

15-20 минут

1-тапсырма

«Екі жақты түсіндірме күнделігі» арқылы «Қобыланды батыр» жырының тақырыбы мен идеясын анықтаңыз. Кестенің сол жағына мәтіннен тақырыбы мен идеясына байланысты (шығарма бойынша) үзінділер жазыңыз. Оң жағына үзінділердің түсіндірмесін өз сөзіңізбен жазыңыз.

2-тапсырма

Жырдан төмендегі сөздердің тура мағынасын анықтаңыз, бейнелеуіш құрал түрін жазыңыз.

Бағалау критерийі

№ тапсырма

Дескриптор

Балл

Білім алушы

Шығарманың басты тақырыбы мен негізгі ойын анықтайды.

1

жырдан тақырып пен идеяға қатысты үзінділер табады;

1

1

үзінділердің мағынасын өз сөзімен айтады;

1

үзінділер негізінде жырдың тақырыбы мен идеясын анықтайды;

1

1

Шығармадан тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының мағынасын ажыратады.

2

берілген сөздердің тура мағынасын анықтайды;

1

бейнелеуіш құрал түрлерін анықтайды.

1

Барлығы

7

Тақырып

Ыбырай Алтынсарин «Қыпшақ Сейітқұл», «Атымтай Жомарт»

Оқу мақсаты

5.2.1.1 Әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу

5.3.3.1 Шығармадағы кейіпкерді өзіндік құндылығы тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу

Бағалау критерийі

Ойлау дағдыларының

деңгейі

Білім алушы

• Салыстыра суреттеу мен қарама-қарсы суреттеулерді ажыратады

• Кейіпкердің жеке құндылығына талдау жасап, әдеби эссе жазады

Жоғары деңгей дағдылары

Орындау уақыты

15-20 минут

1-тапсырма

«Қыпшақ Сейітқұл» әңгімесінен цитаталар келтіре отырып, Қыпшақ Сейітқұл мен ағасының образдарын салыстырыңыз.

2-тапсырма

Суреттерге назар аударып, «Атымтай Жомарт» туралы әңгіме үзіндісін оқыңыз. Осы шығармадағы автордың ойын жалғастырып, «Бүгінгінің Атымтай Жомарты қандай?» тақырыбында әдеби эссе жазыңыз.

Бағалау критерийі

№ тапсырма

Дескриптор

Балл

Білім алушы

Салыстыра суреттеу мен қарама-қарсы суреттеулерді ажыратады.

1

«Қыпшақ Сейітқұл» әңгімесінен цитаталар келтіреді;

1

Екі кейіпкердің іс-әрекетін берудегі салыстыра суреттеулерді табады;

1

Кейіпкердің жеке құндылығына талдау жасай отырып, әдеби эссе жазады.

2

Суреттегі кейіпкерге әңгіме үзіндісі тұрғысынан назар аударады;

1

Автордың ойын жалғастырады;

1

«Бүгінгінің Атымтай Жомарты қандай?» тақырыбында, жеке құндылығын ескере отырып, әдеби эссе жазады

1

1

1

Барлығы

7

Тақырып

Дулат Бабатайұлы «О, Ақтан жас, Ақтан жас»

Оқу мақсаты

5.1.3.1 Көркем шығармадағы кейіпкерлер портреті мен іс-әрекеті арқылы образын ашу

5.2.4.1 Көркем шығармадан алған әсерін сипаттап, авторға хат, өлең жазу

Бағалау критерийі

Ойлау дағдыларының

деңгейі

Білім алушы

• Шығармадағы кейіпкерлер портреті мен әрекеттері арқылы образын сипаттайды

• Шығармадан алған әсерін өз пікірі арқылы жазбаша (авторға хат, өлең жазу) жеткізеді

Қолдану

Орындау уақыты

15-20 минут

1-тапсырма

Кейіпкердің әрекеттері мен портретін образды ашуда қолданыңыз.

2-тапсырма

Өлеңнен алған әсеріңізді білдіре отырып, жетім бала Ақтан жасқа хат жазыңыз.

Бағалау критерийі

№

тапсырма

Дескриптор

Балл

Білім алушы

Шығармадағы кейіпкерлер портреті мен әрекеттері арқылы образын сипаттайды

1

кейіпкерді анықтайды;

1

кейіпкердің әрекеттері мен портретін образды ашуда қолданады;

1

1

автордың кейіпкер образын ашудағы сөз қолданысын ажыратады;

1

Шығармадан алған әсерін өз пікірі арқылы жазбаша (авторға хат, өлең жазу) жеткізеді

2

шығармадан алған әсерін сипаттап жазады;

1

хат құрылымын сақтайды;

1

хат жазады.

1

Барлығы

7

Тақырып

М.Қабанбай «Бауыр» әңгімесі

Оқу мақсаты

5.1.1.1. Әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау

Бағалау критерийі

Ойлау дағдыларының

деңгейі

Білім алушы

Шығарманың жанрына сәйкес фабуласы мен сюжеттік дамуын айтады

Білу және түсіну

Орындау уақыты

15-20 минут

1-тапсырма

Шығармадағы оқиғаларды сюжеттер желісімен орналастырыңыз.

2-тапсырма

Әңгіме мазмұны бойынша берілген сұрақтарға жауап беріңіз.

Бағалау критерийі

№ тапсырма

Дескриптор

Балл

Білім алушы

Шығарманың жанрына сәйкес фабуласы мен сюжеттік дамуын айтады

Мазмұн бойынша берілген сұрақтарға жауап береді.

1

шығарманың мазмұны бойынша оқиғалардың ретін белгілейді;

1

1

1

1

1

1

1

1

2

берілген үш сұраққа жауап береді.

1

1

1

Барлығы

11

Тақырып

А.Байтұрсынұлы «Адамдық диқаншысы» өлеңі

Оқу мақсаты

5.2.4.1 Көркем шығармадан алған әсерін сипаттап авторға хат, өлең жазу

5.3.2.1 Кейіпкерлерді шынайы өмірмен салыстырып бағалау

Бағалау критерийі

Ойлау дағдыларының

деңгейі

Білім алушы

• Көркем шығармадан алған әсерін сипаттап хат, өлең жазады

• Өмірмен байланыстырады

Жоғары деңгей дағдылары

Орындау уақыты

15-20 минут

Тапсырма

Ақынның «Тұқымын адалдықтың шаштым, ектім...» деген өлең жолдарындағы басты ойын дамыта отырып, өз пікіріңізді білдіріп, замандастарыңызға арнап хат жазыңыз. Шынайы өмірмен байланыстырыңыз.

Бағалау критерийі

№ тапсырма

Дескриптор

Балл

Білім алушы

Көркем шығармадан алған әсерін сипаттап хат жазады, құрылымын сақтайды.

1

хат құрылымын сақтайды;

1

1

кіріспе бөлімде автор өлеңінен алған әсерін жеткізеді;

1

негізгі бөлімде автор айтқан қасиеттердің қазіргі өмірде көрініс табуына дәлелдер келтіреді;

1

қорытынды бөлімде замандастарын адамгершілік қасиеттерге шақырады;

1

Өмірмен байланыстырады.

шынайы өмірмен байланыстырады.

1

1

1. Барлығы

7

Тақырып

Нұрдәулет Ақыш «Нағыз әже қайда?" әңгімесі

Оқу мақсаты

5.1.4.1 Көркем шығармалардан шағын көлемді үзінділерді мәнерлеп оқу, жатқа айту

Бағалау критерийі

Ойлау дағдыларының

деңгейі

Білім алушы

• Әдеби шығармалардан шағын көлемді үзінділерді мәнерлеп, жатқа айтады

Білу және түсіну

Орындау уақыты

15-20 минут

Тапсырма

«Автор орындығын» пайдаланып, «Нағыз әже қайда?» әңгімесі бойынша кейіпкерлер атынан мәнерлеп, жатқа үзінді оқыңыз.

Нұсқау: Білім алушылар жасырылған кейіпкерлер атын таңдап алады. Өзіне тиесілі кейіпкерді рөлге ене отырып, дауыс нақышына салып, мәнерлеп (монолог) жатқа оқиды. Кейіпкерлер:

1. Ая (автордың 1-қызы)

2. Райхан (автордың 2-қызы)

3. Азат (автор)

4. Жолдас (досы)

5. Азаттың әйелі

Мысалы: Азаттың әйелі (Жақсы кісілер. Тіпті айтары жоқ, оңды адамдар. Асты-үстімізге түсіп, жандары қалмай жүгіріп жүр. Қонаққа да өңкей тамаша адамдар жиналған екен.)

Бағалау критерийі

№ тапсырма

Дескриптор

Балл

Білім алушы

Көркем шығармалардан шағын көлемді үзінділерді мәнерлеп оқиды, жатқа айтады.

1

жасырынған кейіпкерді таңдайды;

1

1

кейіпкер рөліне енеді;

1

1

1

үзіндіні мәнерлеп жатқа айтады.

1

1

Барлығы

7

Тақырып

Д.Лондон «Мексика ұлы» әңгімесі

Оқу мақсаты

5.2.3.1 Шығармадағы тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының (теңеу, эпитет, ауыспалы мағынадағы сөздер, қайталау, өлең құрылысы) мағынасын анықтау

5.3.1.1 Шығармадағы кейіпкерді өзіндік құндылығы тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу

Бағалау критерийі

Ойлау дағдыларының

деңгейі

Білім алушы

• Шығармадан тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының (теңеу, эпитет, ауыспалы мағынадағы сөздер, қайталау, өлең құрылысы) мағынасын анықтайды

• Кейіпкерді ерекшелігіне талдайды

Жоғары деңгей дағдылары

Орындау уақыты

15-20 минут

1-тапсырма

«Мексика ұлы» әңгімесінің желісі бойынша берілген сөйлемдерден сюжеттік кезеңдерін суретпен сәйкестендіріңіз, ауыспалы мағынадағы сөздерді ажыратыңыз.

Бағалау критерийі

№ тапсырма

Дескриптор

Балл

Білім алушы

Шығармадан тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының мағынасын анықтайды.

1

әңгімедегі автордың тіл шеберлігін, тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарын (теңеу, эпитет, ауыспалы мағынадағы сөздер) ажыратады, суретпен салыстыру арқылы анықтайды;

1

1

берілген сөйлемдерден сюжеттік кезеңдерді суреттермен сәйкестендіреді.

1

1

Кейіпкерді ерекшелігіне талдайды.

2

кейіпкерге сыни баға беріп, эссе жазады.

1

1

1

Барлығы

7

Бағалау критерийі

Оқу жетістігі деңгейі

Төмен

Орта

Жоғары

Шығармадағы тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының (теңеу, эпитет, ауыспалы мағынадағы сөздер, қайталау, өлең құрылысы) мағынасын анықтайды

Ә ңгімедегі автордың тіл шеберлігін, тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарын (теңеу, эпитет, ауыспалы мағынадағы сөздер) ажырату, суретпен салыстыру арқылы анықтау, берілген сөйлемдерден сюжеттік кезеңдерді суреттермен сәйкестендіру қиындық туғызады

Ә ңгімедегі автордың тіл шеберлігін, тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарын (теңеу, эпитет, ауыспалы мағынадағы сөздер) ажыратуда, суретпен салыстыру арқылы анықтауда, берілген сөйлемдерден сюжеттік кезеңдерді суреттермен сәйкестендіруде қателіктер жібереді

Ә ңгімедегі автордың тіл шеберлігін, тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарын (теңеу, эпитет, ауыспалы мағынадағы сөздер) ажыратады, суретпен салыстыру арқылы анықтайды, берілген сөйлемдерден сюжеттік кезеңдерін суреттермен сәйкестендіреді

Кейіпкерді ерекшелігіне талдайды

К ейіпкерге сыни баға беріп, эссе жазу қиындық туғызады

К ейіпкерге сыни баға беріп, эссе жазуда қателіктер жібереді

К ейіпкерге сыни баға беріп, эссе жазады